ლეგენდები თბილისის დაარსებაზე

საბჭოთა ლექსიკა ურბანულ სნობიზმში გადაიმალა. მაგალითად, ვერის ბაღის კიროვის პარკად მოხსენიება ხო ნიშნავს ჰიპსტერულ სინდრომს “ეგ ადგილი მე შენამდე ვიცოდი”. ურბანული სნობიზმი კი საკმაოდ დუალისტური ბუნებისაა, ეკონომიური ფაქტორები რომ გამოვაკლოთ, მის გამოა რომ ჩემს თაობაში მეტრო ინარჩუნებს სტილს და ვინმე რიგითი საბურთალოელი დიდი ჯიპის მაგიერ ჩადის მიწისქვეშ, მანქანები პროვინციაში უყვართო. სნობიზმის და ცოტა საიფაისაც.

ჩემში მცირეა სოციალისტური გემოვნება, ტიპური კაპიტალისტი გოგო ვარ fast fashion guilty pleasure-ებით. მაგრამ ჩემს თაობას სოციალიზმი ჩვევებში და გემოს რეცეპტორებში განსაკუთრებით შემორჩა. ჩემთვის სოციალიზმის სიმბოლოა ტკბილი ღვინო და შაქრიანი ჩაი, როცა კაპიტალიზმის სიმბოლო მგონია მშრალი ღვინო და უშაქრო ჩაი. კაპიტალიზმისთვის ხო პროდუქტი თავისთავად უნდა იყოს მაღალხარისხიანი შაქარმა რომ არ დაჩრდილოს. მაგრამ არის გემო, რაც მისი სოციალისტური ბუნების გამო მიყვარს, ესაა ოლივიეს სალათა. შეიძლება ბავშვობის ნოსტალგიის გამო, მაგრამ მთავარია ვერთობი. სიყვარული არის როცა ხედავ ვინმეს ქუჩაში, ვისაც შენნაირი ყურსასმენი უკეთია და ოლივიეს სალათა. შეიძლება იმიტომ მიყვარს, რომ ასოცირდება ბავშვობასთან და მამას ხელფასთან. შემწვარი კარტოფილი მანამდე და თვის ბოლოს ოლივიეს სალათა, როგორც ცუდი და კარგი პოლიციელის გათამაშება. დამნაშავე ვარ, შემწვარი კარტოფილი არ მიყვარს.

არც – ახალი წელი. მგონია, რომ პოლიტიკურად ცუდი მაგალითია, რადგან პირველობის ფეტიშს გვაძლევს. უპირატესობას აძლევს პირველ შვილს, პირველ ქმარს, პირველ ხილს, პირველად დაგემოვნებულ კერძს და ა.შ. მერე ვამბობთ, ებრაელთა გენოციდი კი არა, მასე გენოციდი პირველად ებრაელებმა დაიწყესო; ან გახარიას დარბევა კი – არა, ხალხი პირველად ნაციონალებმა დაარბიესო. არა და სულ სხვაა სიყვარული უკანასკნელი, როგორც ყვავილი შემოდგომის ხშირად პირველს სჯობს, როგორც თვის ბოლოს ჩარიცხული ტკბილი ხელფასი.

***

ხანდახან როცა მთაწმინდიდან თბილისს ვუყურებ, მის წარსულს წარმოვიდგენ. არა ისე, როგორც ტურისტებს უყვებიან გორგასალზე ლეგენდებს, უფრო შემდგომი პერიოდის თბილისის დაარსებას, ნამდვილი თბილისის დაარსებას, რადგან თბილისი მხოლოდ ორთაჭალა-ვერა არ არის, ნავთლუღი და დე ფაქტო ნაძალადევია, ფანჯრებზე გაქონილი ქაღალდებია, უსახლკარო გლეხებია კუთხურ ქსელებად ან ერთმორწმუნე ჯგუფებად დასახლებულები, სიმინდი რომ გაიტანეს ექსპორტზე და იმ თანხით თბილისში აიშენეს სახლი, ძველი სომხები რომ ახალ ემიგრანტ სომხებს ამრეზით უყურებდნენ, ჩამოსულოო, აზერებს რომ ჯერ ეროვნულობა არ აქვთ და მუსულმანს ნიშნავს, თბილისი ეს ზაქარია ჭიჭინაძის წიგნის მაღაზიაა, რკინიგზელელებია. თბილისი ხომ რკინიგზის მშენებლობის დროს დაარსდა.

სენტიმენტალურია, როცა ძველი თბილისის გაურემონტებელ იტალიურ ეზოში ცხოვრებისთვის თითქმის ორმაგს ვიხდით, ვიდრე რიგით უკეთეს ბინაში დელისთან. თითქოს საკუთარ ქალაქში ტურისტად ყოფნა გვინდა. სენტიმენტალური, სნობური და ნეკროფილური, იქაურ აბორიგენებს კი აგრესია უჩნდებათ და ამბობენ “ბელნსკი”, “კიროვი” და სხვა. სნობიზმი ესაა ომი ისტორიასა და სხვა ისტორიას შორის. ჩემთვის თბილისი მიერთებების გარეშე მკვდარია, როგორც ენების გრამატიკას სიცოცხლეს ზღვრების დარღვევა სძენს. თორემ იქნებოდა წალკა, რაიონი, რომელიც ისეთივე ოთხკუთხედია, როგორიც იყო და ალბათ დარჩება.

ჩემთვის თბილისი ქალებმა ააშენეს. ბატონ-ყმობის გადავარდნის მერე უსახლკარო გლეხკაცები თბილისში ჩამოვიდნენ და ახალი ქალაქის მშენებლობა დაიწყეს. კაცები დასაქმებულები იყვნენ ან რკინიგზის მშენებლობაზე ან სასულიერო სემინარიაში სწავლობდნენ. ანუ ქალებისთვის საქმე არ იყო. ბინის ქირა 2.5მანეთიდან 5მანეთამდე მერყეობდა. მაშინ ხელფასი დღიურად 20კაპიკი იყო, ხოლო ქალების ანაზღარება – უფრო დაბალი. ქალები მხოლოდ თამბაქოს დამფასოვებლებად მუშაობდნენ ან მეძავებად. და როცა აჯანყების დრო მოვიდა შრომითი რეფორმების გამო, სანამ მეძავები და თამბაქოს დამფასოვებლები არ გაიფიცნენ, არავინ ისმენდა. “ცოტა” ტერაქტებმაც გაამართლა.

***

ისტორიის გიკებისთვის და უფრო მელოდრამების მოყვარულებისთვის არის ასეთი წიგნი და სერიალი “უცხოელი”. მეოცე საუკუნის შოტლანდიელი მოგზაურობს მე-18 საუკუნის შოტლანდიაში, რადგან იმ ცოდნით, რაც გააჩნია სამშობლო ინგლისელებისგან იხსნას. ვიღაც საფრანგეთს შავი ჭირის ეპიდემიისგან იხსნის კარანტინის შემოღებით. სხვა სეზონში მეოცე საუკუნის ამერიკელი ინდიელი მოგზაურობს მე-18 საუკუნის ამერიკის კოლონიებში, რათა საკუთარი ხალხი გააფრთხილოს ევროპელებზე. სულ მინდა მსგავსი სერიალი ვნახო საქართველოზეც. ისტორიის ან საკუთარი თავის შეცვლის მიზნით პერსონაჟები სხვადასხვა ეპოქაში ვამოგზაუროთ. შენ რომელ ეპოქაში იმოგზაურებდი?

მე მეოცე საუკუნის დასაწყისი მაინტერესებს, ინდუსტრიული მშენებლობის აკვანი, ავანდგარდული ტენდენციები ხელოვნების სხვადასხვა ჟანრებში, საპროტესტო აქციები და მისგან გამოწვეული კარანტინი. იცი, იმ დროს ნაბადით სიარული იკრძალებოდა, იარაღი რომ არ დაგვემალა. მაშინ თუ ვერაზე ან რიყეზე ცხოვრობდი, სემინარიელი იყავი ანუ ანარქისტი. იმ დროს თინეიჯერი სტალინი ამბობდა, პარლამენტი ბურჟუებისა და პლეხანოველებისაა, ნამდვილი პოლიტიკა ქუჩაში წყდებაო. მაგრამ რომ დავფიქრდე, ირონიულია, პოლიტიკური პროტესტებისგან და კარანტინისგან მინდა გაქცევა პოლიტიკურ პროტესტებსა და კარანტინში საცხოვრებლად? პირიქით სჯობს, წარსულზე ამ ცოდნით მომავლის შეცვლა. შენ რომელ ეპოქაში იმოგზაურებდი?

***

ჩემი დიდი ბაბუა, ვფიქრობ, ლიბერალი იყო, ილიასთან მეგობრობდა, ფენსი წვეულებებს აწყობდა. გადმოცემის თანახმად, კეთილი ექიმი გახლდათ, თავადი, ორმოც ოთახიანი სასახლით გლეხების უფასო დამხმარე. მაგრამ თუ რომელიმე თავადიშვილს მოახლე შეუყვარდებოდა, მოახლის კუდიანობაზე ავრცელებდნენ ხმებს, სიყვარული-სიძულვილის ჯადოები იცისო. იმ მოახლეების შთამომავლები დღემდე არსებობენ როგორც გარიყულები ვაი და ჯადო არ გაგვიკეთონო. დედაჩემს დღემდე ჰგონია, ოჯახი იმიტომ არ მყავს, რომ იმათ ოჯახში 1 ცალი “პავიდლოს კანფეტი” მაქვს ნაჭამი. თავადიშვილებს კი მაშინ მოახლეებისგან შორს პიტერში აგზავნიდნენ სასწავლებლად.

ჩვენი სახლი თბილისში ახლანდელ ჭავჭავაძეზე იდგა, სოციალისტებმა გაასახლეს და საექიმო კორპუსში მისცეს ბინა ბაბუას სიკვდილის მერე. გადმოცემის თანახმად, ბაბუა ჭლექისგან მოკვდა, რადგან ბევრ ჭლექიან გლეხს უვლიდა. შუა რუსთაველზე დაკრძალეს, მაშინ იქ სასაფლაო იყო. კომუნისტებმა სასაფლაოს გადაფარვით იქ პარკი გააშენეს. ეს ადგილი თბილისის კიდე აღარაა სასაფლაო რომ იდგასო, უკვე თბილისის გულიაო. ალექსანდროვი ჰქვია იმ პარკს. მერე მაგ ტერიტორიაზე ხალხი ცოცხლად დამარხეს. ტერენტი გრანელი მაგაზე იძახდა “გახსოვდეთ სიკვდილი”.

უი, იცით, როგორ იპრანჭებოდნენ პოსტ თავადის ქალები მეზობლებთან? ფანჯარაში კარაქიანი პურითა და ჩაით საუზმობდნენ. ოღონდ ხელი სახის ოდნავ მაღლა ეჭირათ და სახის ზემოთ აწევა უწევდათ კარაქიანი პურის ჩასაკბეჩად. კაფეები ასეთმა სნობებმა დავაარსეთ, ხალხმა უნდა გვიყუროს როგორ ვჭამთ და ბოლოს მიმტანს ხურდა ვაჩუქოთ. ხანდახან ვფიქრობ, რაზე ფიქრობდა დაქვრივებული ბებია საბურთალოს კორსპუსების მეექვსე სართულზე რომ გამოიკეტა, რადგან ვეღარავინ დაინახავდა როგორ საუზმობს კარაქიანი პურით ფანჯარასთან. ვიცი რას ფიქრობ, – მოგვიანებით, საბურთალოზე კორპუსების წინ სხვა კორპუსები ალბათ მაგიტომ ააშენეს, ქვრივი თავადი ქალების საპატივცემულოდ.

თუშური სკოლა

საქართველოში ცათამბრჯენები უნდა აშენდეს ქართველი ერის მაღალწნევიანობის გამო, რომელიც რელიეფმა გვიბოძა, ვიდრე ეს ბრტყელტერფიან ნიადაგზე, მაგალითად, დუბაისა ან ქუვეითში უნდა ხდებოდეს. ეს აზრი ხევსურეთსა და თუშეთში ვიზიტისას დამებადა, სადაც ისტორიულად ზღვის დონიდან ოთხნიშნა მეტრზე და ბოლო სართულზე ცხოვრება იერარქიულად და სქესობრივად მაღალ საფეხურს უდრიდა. ამ საუკუნეშიც ცათამბრჯენები ფუფუნების, სტაბილურობის და ძალის გარანტის სიმბოლოა. და თუ დღეს შეგვიძლია გაცილებით მაღალი და ძლიერი საცხოვრებელი კოშკების აშენება, საქართველო იძლევა ამის საშუალებას რელიეფითაც, ერთ ეპიცენტრში თავმოყრილი ადამიანური რესურსითაც და ქართველი ერის პიროვნული მახასიათებლითაც. ყველაზე ხშირად ჩვენთან უნდა ვაშენებდეთ ცათამბრჯენებს, შეიძლება არა ისეთს, რა პროექტებიც გვაქვს ამჟამად, მაგრამ ბიფორ ით ვოზ ქულ, სიმაღლეების არ გვეშინოდა, აკრიფილიურია ქართველი ერი.

რაც შეეხება თუშეთს, წოვას მხარე ყველაზე ლამაზი, ძვირი და არასტუმართმოყვარე მხარე გახლდათ ჩემთვის. ეს არის ადგილი, სადაც ავტოსტოპისთვის თანხას გთხოვენ, ბენზინის კურსი ბოცაზე ას ლარს უდრის, ისიც ჭურჭლის დაბრუნების პერსპექტივით, ცალი ხინკალი ორნახევარი, ხოლო ტაფა შემწვარი კარტოფილი კარტოფილის მხარეშე ოცი ლარია. მე მხოლოდ ომალოში ჩამოსვლისას გამცეს ხმა, რადგან ქალი ვარ. ხმის გაცემა არ ჰქვია, მოსაწევი შემომთავაზეს და ღვინო მაჩუქეს, ისიც იმიტომ, რომ პოლონელებთან ერთად ვიყავი და მათ ჰოსტელში დავრჩენილიყავი. ბათუმზე მაქვს აზრი, რომ ქართული ლას-ვეგასია, ქვეყნის მთლიანი ნაწილიდან ამოვარდნილი ზღვისპირა ქალაქი, რომელიც მხოლოდ შვებულებისას გვახსენდება, სხეულის გაშიშვლება მორალურ ფარგლებში ჯდება, საქორწინო ხელისმოწერა იქ უფრო გვერომანტიკულება და სხვა. აი, თუშეთი ბათუმური ცხოვრების ანტონიმია. იქ ტურისტი, თავისუფალი ქრისტიანი ქალები ავდივართ მუსლიმური წესების დასაცავად, მაგალითად, ღორის ხორცზე უარის სათქმელად, გადასაადგილებ მარშუტში შესაზღუდად. ეს ჩვენდა უნებურად, თანმდევი დომინოსავით ხდება, – თუ პროტესტს გამოვთქვამ აკრძალულ მთაზე ასვლის სურვილის გამო, საკუთარი თავი მძულს როცა ქვითკირიან შენობებთან ინტერნეტის ანძის ან წყლის ბაკის არაესთეტიკურობას განვიხილავ. საქართველოს ტურისტული ეგზოტიკა არ უნდა ჰქონდეს, ეს მის მთლიანობას ანაწევრებს.

თმა, როგორც სქესის მსაზღვრელი

ქალები თაობებს ვტოვებთ იმ ბიოლოგიური მიზეზის გამო, რომ იგრეკი კონკურენციის გარეშე გადაეცემა მემკვიდრეობას, იქსებს შორის კი რეცესიულისა და დომინანტურის გამოვლენაა საჭირო. ანუ მე, როგორც ქალი, შეიძლება ბებიის პირდაპირი შვილიშვილი არ ვიყო, მაგრამ ჩემი ძმა ბაბუის პირდაპირი შთამომავალია. აქედან შეიძლება აიხსნას გვარის გადაცემის სისტემა მამიდან შვილზე, და გამონაკლისად ებრაელთა პოლიტიკა აღვიქვათ – მუდმივი ომიანობის გამო გაუპატიურების მერე ჩასახული ბავშვების მამობაზე უნდობლობის გამოცხადება.

რთული სათქმელია ბიოლოგიურმა პროცესებმა გამოიწვიეს პატრიარქატული პროცესი თუ პატრიარქატულმა სისტემამ განიცადა ევოლუცია ბიოლოგიაში, პირველობაზე ქათმისა და კვერცხის, სხეულისა და სულის პრეტენზიას ჰგავს. მაგრამ მამაკაცს შეიძლება მრავალი იქსი ქრომოსომა ჰქონდეს და ერთი იგრეკი, – მისი სქესი მაინც მამრობითია. ანუ, გარდა იმისა, რომ მამრის ჩასახვა უფრო მარტივია იგრეკის პატარა ზომის ანუ ნაკლები წონის ანუ სისწრაფის გამო, სქესსაც იგრეკ ქრომოსომა განსაზღვრავს.

სასქესო ორგანოების სხვაობის გარდა მნიშვნელოვანი განმასხვავებელი უხეში თმით დაფარული სახეა. მამაკაცის გამელოტების გენი იგივე ქრომოსომაზე მდებარეობს, რაც ქალის საკვერცხეებს განსაზღვრავს, დაზიანების შემთხვევაში კი ქალებში გამელოტების ნაცვლად, პირიქით, ჭარბთმიანობას, უნაყოფობას იწვევს. შეიძლება ფიქრი მელოტი და ჭარბთმიანი ქალის შეუწყვილებლობაზე, კაცების გამელოტებაში მათი დედების დადანაშაულებაზე ან სიმპათიის გაჩენის ვიზუალურ როლზე, რადგან პარტნიორის სასიამოვნო გარეგნობას ავტომატურად ჯანსაღი მემკვიდრეობისკენ მივყავართ.

თუ იურულ პერიოდში თერომორფებისგან მოყოლებული სხეულზე თმა პრიმატს ყინვისგან დასაცავად სჭირდებოდა, ნადირობის ხანაში საშოვარზე მოხეტიალე მამრმა გამოქვაბულში ჩათბუნებულ ქალზე მეტი თმა დაიჭირვა. ტანსაცმლის გამოგონებასთან ერთად თმიანობა შემცირდა და დღეს სიცხისგან დასაცავად გვჭირდება. ამით აიხსნება სამხრეთულ ქვეყნებში მოჭარბებული თმიანობა. რაც ხშირად კურიოზის მიზეზი გამხდარა სლავეთში მოგზაური კავკასიელი ქალებისთვის, საჭირო გამხდარა საცხოვრებელი კლიმატური პირობების ახსნა, მათთვის ჰორმონალური დისფუნქცია რომ არ მიეწერათ. შეიძლება ჩვენთვის სექსისტურად ეხუმრათ, თუ არ გინდათ თმა გქონდეთ სხეულზე, თმა უნდა გქონდეთ სხეულშიო და სექსისკენ ებიძგათ.

არა მხოლოდ ქალებმა, ფემინიზმის განვითარებაში წვლილი კაცებმაც შეეტანეს, რომლებიც ინდი თამაშებში და კომიქსებში დაიმალნენ. ზრდასრული კაცებისგან თავის მობავშვება ერთგვარ ტრენდად იქცა. პლიუს ორივე სქესისგან თმის მოშორების ისტერია. სოციუმისთვის ინდივიდის თმიანობას რამდენიმე ლინკი აქვს: მასკულინურობის (მამაკაცური ჰორმონების) გარდა ასაკს წარმოაჩენს, რადგან უთმოები არიან უმცროსები. ასაკი კი სტერეოტიპულად სიბრძნესა და გამოცდილებას ლინკავს, როცა უთმობა ქალურობასთან და უმცროსობასთან ასოცირდება.

დღევანდელობა შეიძლება მატრიარქატულ, შემგროვებლურ ეპოქად განისაზღვროს, სადაც ფიზიკური ძალა ნადირთან შესაჭიდებლად ნაკლებად პრიორიტეტულია და ყოფა გონებრივი შრომით იმართება. შესაბამისად, მაღალი რანგის წარმომადგენლები ცდილობენ სუფთად გაპარსული წვერითა (მოვლილით, შემცირებულით მაინც) და სხეულზე მინიმალური თმიანობით წარდგნენ სოციუმის წინაშე. რითიც ფემინურობის მიღებას ლინკავენ, სტერეოტიპულად ნაკლებად აგრესიულობის, ნაკლებად დომინანტურობის, სანდოობის იმიჯს იღებენ. თუ ეს მაღალი რანგის წარმომადგენელი რაიმე რიტუალს არ განასახიერებს, მაგალითად, სასულიერო პირია, შოუ ბიზნესშია.

დასკვნისას, მწუხარებას გამოვთქვავ ქალებისა და ეპილაციის მიმართ, რადგან მგონია, ჭარბი თმის აღმოჩენის შემთხვევაში უნდა მივაკითხოთ ექიმს მიზეზის მკურნალობისთვის და არა შედეგის მოსაცილებლად. თან ჭარბ თმას, ავადმყოფობის კი არა, შეიძლება დამცველის ფუნქციაც ჰქონდეს. ეპოქაში, სადაც დაავადებებს შორის ქალის სიკვდილიანობის მაჩვენებელი მკერდის და საშოს კიბოები სამეულში ერთმანეთს ენაცვლება, ლაზერის სისტემატური, თვიური გამოყენება შეიძლება სახიფათო იყოს. როგორც ესთეტიკის ცენტრებში საუბრობენ, ლაზერი ორგანიზმს ზიანს არ აყენებს, თუ დასასხივებული ადგილი უკვე არაა პრობლემური. არა და მხოლოდ პაპილომა ვირუსით ქალთა 70%-ია ავად.

დღიურების კითხვის ცოდვაზე

 

თუ ერთხელაც ქალაქიდან პატარა ხელჩანთით გახვალ, თანაც სამიოდე დღით ლამის უცნობ ადამიანებთან მიტოვებულ სახლში მოთავსდები, ჰამაკიანი ეზოთი, მოშიებული კატებითა და ჩემოდნებში, ლამპებში, ნათურებში, ჩაიდნებში ჩალაგებული მცენარეებით, ცდილობ ანაკომის სუპები კეჩუპითა და ჩიფსებით გაახალისო, რომელიც უკვე იმდენად გეზიზღება, რამდენადაც მოკრძალებულია თქვენი ჯიბეები, მთავარია ღვინის თამაშობანი მეტაფიზიკურ საუბრებად არ აქციო, ამგვარად სახლის იმ იდუმალ კუნჭულს მიადგები, რომელსაც მიტოვებული წიგნების კარადა ჰქვია.
დიასახლისს ისტორიული ლიტერატურა და სამეცნიერო ფანტასტიკა ჰყვარებია. მაგრამ კითხვასთან ერთად თურმე, სტუდენტობისას კალამსაც ამოძრავებდა. დიახ, ისაა: აწ გარდაცვლილი ქალის დღიური ვიპოვნე და წავიკითხე კიდეც. ჩემი ცოდვები სინდისმა მაშინ დამიმძიმა, როდესაც მწერალი შემიყვარდა. 80-იანების მაგარი გოგო, რომელიც ქალთა თავისუფლებისთვის იბრძვის, 9 აპრილს გვიყვება, არის ვინმე კაცზე უიმედოდ შეყვარებული, წონის პრობლემა აწუხებს და.. უცებ აუპატიურებენ. მერე მშობლები და ნათესავები მის დღიურს იპოვნიან, წუწუნი პირადი ცხოვრების გაქრობაზე, შიგადაშიგ ლექციების ცხრილი და სასწავლო პროგრამების მსუბუქი გაშარჟება. ის ხვრელი, რომელიც გრჩება საიდუმლოს ამოთქმის დროს და სრულდება ახალი ენთუზიაზმის პოვნით. დღიურის წერისას ხომ ყველას, თუნდაც გულის პატარა კუნჭულში, გვაქვს მკითხველიან მწერლად ქცევის ამბიცია.
ამჟამად, რუტინულ ცხოვრებას დავუბრუნდი და დროდადრო საახალწლო გადაკარგვას ვიხსენებ, როცა მეგონა, რომ არ არსებობდნენ ადამიანები გარდა ამ სახლისა, ოთხი ლოთი გოგო-ბიჭისა, რომლებიც ვხატავდით, მტვრიანი ფირით სურათებს ვიღებდით, გიტარაზე ვუკრავდით და ირგვლივ მაგარი ქალის აჩრდილი დადიოდა. და როცა სამსახურში დღევანდელზე მკითხეს რა უნდა მესაუზმა, ვუპასუხე, რომ ანაკომის სუპი კეჩუპით. ვაი და რა, წყალწაღებული რომანტიკოსი ვარ.

ხელთნაკეთი ნივთები და შავი მთვარის დები

ისეთი ჩითის კაბა ვიყიდე, ჩაის დალევას მოგანდომებს მეთქი, – ვთქვი და ამით გარემოს გამო სამოსის შეხამების ნაცვლად – ხაზი სამოსის გამო გარემოს არჩევას გავუსვი. შეიძლება მოდა ბრუნდება და თბილისში ვინტაჟური კაბები აცვიათ, მაგრამ თუ ეს ვინტაჟური მოდელი ძველებური ქსოვილითაა ნაკერი, თან ამ ქსოვილზე თუ იცი, რომელი ველის რომელი ნაყოფისგან დაამზადეს, თანაც თუ ეს კაბა ხელნაკეთია, უკვე გაინტერესებს: რაზე ფიქრობდა მკერავი ამ ქსოვილთან მუშაობისას. აი, ჩემი ჩანთების ავტორს, რომლებსაც რუსთაველის მიწისქვეშაში ვყიდულობ, მთელი ამბები შევუთხზი: ვითომ ჩემხელა უმუშევარი გოგოა, საკუთარი სამყარო ჰქონდა, შეყვარებულმა მიატოვა, ოჯახის კისერზე წოლა ეუხერხულება და ერთხელაც ნათესავმა ქსოვილები უპოვნა. ურჩია, მაღაზიებში ჩაბარება დაეწყო და ორი კაპიკი ეშოვნა. მერე რა, თუ ერთხელაც ჩანთის ყიდვისას მომისწრო და პუტკუნა ღაწვებიანი გოგონას ნაცვლად გავიცანი როგორც მამაჩემის ხელა ჯანიანი კაცი. მერე რა, უკვე თუ მაღაზიაში მეხუმრებიან, რომ ყველა ჩანთა მე გავუყიდე, და მეც ღიმილით ვეუბნები, რომ რა ვქნა, ესეთები მალე იხევა. არა და მართლა ძალიან მალე იხევა და ნაძენძები კაბასაც მისვრის. ვეძებ ქალს, რომელიმე ბარში ღვინის ბოკალით ხელში, ვისაც ფიშნეტზე ბებიამისის მოქარგული წინდები აცვია, ჩაის ჭიქებს ფერად კაბებს უქსოვს და ღუნღულა ხელთათმანებით ჩულქის თასმების გასწორება იცის რას ნიშნავს.
შავი მთვარი დები – იმ ბრენდის ქართული სათაურია, ჩემი მოდაზე წარმოსახვა რომ შეცვალა. თვალს გამოჩენის დღიდან ვადევნებ და შეიძლება ითქვას, მაცმევენ. სარიტუალო ნივთებთან ერთად მტვრიანი ფირის კამერებით გადაღებული შავგვრემანი ქალი, ჰიპურად გაჩეჩილი თმებით. პიანინოზე უკრავს, როცა მეგობრებთან იკრიბება. აქა-იქ კაცი, რომელიც უყვარს. ხისგან გამოთლილი ბეჭდები. შიშველი სხეულები და იქვე ბუჩქებში დატოვებული ეროტიული თეთრეულები. უცებ გამოჩენა მუცლით. მერე სამშობიარო კაბების დამზადება და სურათების გადაღება. მერე მშობიარობა და ახალი პატარა მთვარის ხაზის დამატება. ხაზი, რომელიც უწყვეტად ასახავდა მკერავი ქალების ცხოვრებას, რომელიც დიზაინერთა პირად ბლოგად იქცა და ეს სინამდვილე იმდენად მიზიდავს, რამდენადაც შეიძლება მკერავმა სამოსის მეშვეობით მათი პირადი ცხოვრება გადმოგვცეს. ბრენდი, რომელსაც მხოლოდ ქალი მორიელები ვიგრძნობთ და ლილითის თაყვანისმცემლებს დააფიქრებთ. ეს არის სამი ქალი, რომლებსაც უმთვარო ცხოვრება აერთიანებთ, ფენტეზურ ჩანთებს მოიკიდებენ, ველად გადიან. თქვენც მითხარით ხოლმე სად იყიდება ხელთნაკეთი ნივთები და კაბები.

vol.11.

 

როდისმე ნისლში დაგილევია?
უღრან ტყეში ფოთლების გუნდაში რომ ჩასხდებით, და ბოთლიანი ხელები გიჩანს როგორც ჰორიზონტზე დანახული უღრანი ხეები, როგორც მანქანის ჩაორთქლილი მინები. იორთქლებ, რომ შემატო ხელებს ნისლები.
თეორია მაქვს: ნაღველს იმდენი სითხე უნდა დავუმატო, რომ აორთლდეს. ბოღმიანი ქალების შედედებული ნაღველი დავალბო და ფრიი.. გავქრეთ.

 

23 გზა როგორ უნდა მოკლა წმინდანი

როცა შვებულება ცხრა მთისა და ცხრა მდინარის მიღმა გავატარე, თავი “ნაციონალური გეოგრაფიის” წევრად წარმოვიდგინე, მაინტერესებდა ფულის გარეშე როგორ ვიცხოვრებდი, კამერა გადავტენე, საგზალი მოვიკიდე ტყეები გადავლახე, მწვერვალები დავიპყარი, ღამე კარავში აღმოჩენილ მორიელთან გავატარე, მესმოდა როგორ ყმუოდნენ ცხოველები, მოგზაურის დღიურების წერა დავიწყე, მაზოლებიანი, დაჩეხილი დავბრუნდი ჩემთა ამბავთა გასაზვიადებლად, როგორ შევებრძოლე ღამით წვიმას ფოთლების ჩრდილით და როგორ ვარჩევდი კარაბადინებით სასარგებლო მცენარეებს შხამიანისგან და როგორ არ მეშინოდა ათგზის ჩაცმულ გოგონას ზაფხულში ყინულოვან მთებზე სიარულისას და როცა ჩემი მეგობრები, თანამშრომლები, ნათესავები, გამვლელები ამ ჰეროიკულ ამბებს ისმენდნენ, უჩნდებოდათ ერთადერთი შეკითხვა: – არ გეშინოდა, რომ ვინმეს გაეუპატიურებინე?
და მე ვუპასუხე, რომ არა, რატომღაც არა. მსგავსი კითხვების დროს მახსენდება, რომ სამყაროს სიყვარული, ანუ სქესობრივი კონტაქტები ამოძრავებს. მიუხედავად იმისა, რომ ძალადობა ხდება ჩემს უნივერსიტეტში, ეზოში, სამსახურში, სამეგობროში, ეტყობა განვითარებით ჯერ კიდევ იმ ინფანტილურ საფეხურზე ვარ, როცა თავი ჩემივე სცენარის მთავარი გმირი მგონია და ვფიქრობ, სიკვდილი არ დამიგეგმავს. ალბათ სხვებიც ასე ფიქრობდნენ, რომ სუპერ გმირები იყვნენ, ფერად კოსტუმებს ჩაიცვამდნენ, ნარკომან მშობლებს ცხოვრებისკენ მოაბრუნებდნენ, ეჭვიან მეუღლეებს სიყვარულით რწმენას გაუჩენდნენ, მასწავლებლები აღარ გვეჩხუბებოდნენ და ქვეყანაც აშენდებოდა. ალბათ ჩემში ისევაა ღმერთის კომპლექსი.
შენებისას კი ხშირად საუბრობენ ქალთა უფლებებზე, როგორც ადამიანის უფლებებისგან დამოუკიდებელ წესებზე, რაც იმდენად თვითირონიული მგონია, რამდენადაც ფემინისტებისგან მოძალადე ქმრების დედებისადმი გაჟღერებული გინება. სწორედ ეს გინებაა ყველაზე სექსისტური ანეგდოტი რომელიც მომისმენია. სწორედ ეს გინებაა ყველაზე თვითგამომრიცხავი ფემინიზმი რომელიც მაშინებს. ხოლო თანასწორობამდე იმდენი ნაბიჯია დარჩენილი, რამდენჯერაც გავამახვილებთ ყურადღებას კაცისგან ქალის მკვლელობაზე, ვუგულველყოფთ ინფორმაციას იგივე პერიოდში ცოლისგან ქმრის მკვლელობაზე, კაცების ერთმანეთში ჩხუბზე ანუ ინფორმაციას სქესის მიხედვით გამოვარჩევთ. რატომ არიან მკვდარი ქალები უფრო საცოდავები ვიდრე მკვდარი კაცები ისევე არ მესმის, როგორც თეორია, რომ გაუპატიურებული კაცები ქალებზე მეტად დარდობენ. იმას ჰგავს, აპროტესტებდე ქალის პორნოგრაფიულ აღქმას და ღამის კლუბში ქალთა უფასო შესვლა გსიამოვნებდეს.
ამჯერად, საპატრიარქოს მიერ გამოცემულ დაბადებათა განმარტებანს ვეცნობი: ქალმა დაამტკიცა, რომ სუსტია, მალე ცდუნდება. მიუხედავად იმისა, რომ თანასწორები არიან, სხვადასხვა შესაძლებლობები აქვთ. ამიტომ უბრძანა ღმერთმა დამორჩილებოდა ქმარს, – ხელი აწიეთ ვისაც გინახავთ პირიქით, კაცისგან ნაცდუნები ქალი. არ მჯერა, რომ ღმერთი ფიქრობს რომ ეს იშვიათი ამბავია. სხვა საქმეა, რომ მარიამს დედობრივი მზრუნველობა აკლდა, მხოლოდ მეორე დღის მგზავრობისას შეამჩნია, რომ პატარა იესო მოსალოცად დარჩენილიყო მამამისის სახლში (ვფიქრობ, მწერალს ამის გახსენებისთვის არა მხოლოდ იმის თქმა უნდოდა, რომ იესო თავიდანვე დამოუკიდებელი და მამის მოყვარე იყო, იმისიც, რომ მარიამს ყველანაირი ეგრეთ წოდებული ქალური ინსტინქტები მოაკლო.), მთავარია, რომ ღვთისმშობელმა საკუთარ სხეულში ღმერთის დატევით ქალიც გააწმინდანა.
და რაც არ უნდა გაგკვიკვირდეს, საქართველო მატრიარქატული წყობის ქვეყანაა, მიწათმოქმედი, გეორგიანული, ფემინური, სადაც რადიკალური მატრიარქატის დამსხვრევაც ქალის ხელით მოხდა (მითი ამირანის დედაზე), კაცის სანადიროდ გასვლაც კი უსუსურ აქტს წარმოადგენდა ამორძალი დალის გარეშე. სადაც იდეალური სახელმწიფო ფორმის მეფე ქალი გვყავდა, იდეალური რელიგიის გამავრცელებელიც მდედრობითი სქესია, ხოლო ღვთისმშობელი წილ-ნაყრობს და გვიფარავს. აგერ, სახელმწიფოებრივობა მოვიპოვეთ ახლახანს და, სტატისტიკის თვალიერებისას გამოვტყდეთ, უმუშევარი კაცების ფონზე ეკონომიკა მეორე სქესზე ცხოვრობს. ხოლო ჩვენ ვიცით, რომ ქვეყანაში, სადაც ქალი წმინდანის საფეხურამდეა აყვანილი, მით უფრო დაკნინებულია მისი ადამიანური უფლებები. ამიტომ გვიჭირს დედების პორნოგრაფიული თვალით განხილვა, ცოლებისგან მფარველობას ვითხოვთ, რომ ისინი სწორ საკვებს და ჩასაცმელს აგვირჩევენ. ამიტომ გვიჭირს მათი სხვაგან გაშვება, რადგან ტრაგედიაა გაღმერთებული ადამიანის წასვლა, აღმოჩენა, რომ წმინდანსაც შეუძლია დაიგროვოს წყენა, არა მარტო წყენა, ღალატი. ამიტომ ვკლავთ. და ყოველ ჯერზე, როცა კაცები ქალებს ვკლავთ, სადღაც, სტერეოტიპთა სიღრმეში აქტი აღმოჩენას წარმოადგენს, რომ წმინდანი ადამიანია.
კაცებო, ყოველ ჯერზე როცა ერთმანეთს დედებს ვაგინებთ, ერთმანეთის წმინდანებს ვაგინებთ.
ქალებო, ყოველ ჯერზე როცა კაცებს დედებს ვაგინებთ, როგორც გვგონია, ეს არაა ჩვენი მოპოვებული თანასწორობის აქტი, ჩვენივე სქესს იმაზე მეტადაც ვკლავთ, აბორტის ლეგალიზაციით ფემინისტებმა რომ მოგვკლეს. ესაა მითი ამირანის დედაზე ხელახლა.
აი, ამიტომ არ ვიგინები.
ამ დღეებში საბოდიალოდ ისევე წავალ, და როცა ამბები დამიგროვდება, ძალიან მინდა უსქესო მსმენელი დამხვდეს, რომელიც მკითხავს, რას ვგრძნობდი ზღვის დონიდან ძალიან მაღლა, უდაბურ ტყეებში როგორი სოკოები ვნახე და როგორ გავაჩაღე ცეცხლი ნაფოტებით და ის ცეცხლი აბელზე მაღლა ავიდა, და თან წუხდეს დაღუპული კაცების და ქალების გამო თანაბრად.

ტილდა

ერთხელ მეგობარს ვეუბნები, რა საერთო შეიძლება მქონდეს ადამიანთან, რომელიც სისხლის ძალას ვერ გრძნობს, პარალელურ მეებად არ იქსაქსება და ტილდა სვინტონის ყინულოვანი სახე არ მოსწონს მეთქი. ტილდა მართლა ძალიან ლამაზი ქალია, მაშინაც კი, როცა სექსუალობას იშორებს და უსქესო ხდება, არ ერიდება უხერხული სახის მიღებას. სახით მართლა დევიდ ბოუის არ წააგავს?
ესაა თეთრი ქალი კენიაში პედაგოგად მომუშავე. ბელა ტარის მუზა და კომუნისტი ნატურშიცა. პანკის ეპოქაში სკოლა-პანსიონში გაიზარდა და ჰარი პოტერი სძულს: რა ვქნა,საერთო საცხოვრებლები ამდენად არ მიყვარსო. საღებავებით მოსვრილი სახით შემიყვარდა. ამბობენ, ბრიჯიტ ჯონსის როლისთვის მოისაზრებოდა. რა სხვანაირი ფილმი გამოვიდოდა მისი მონაწილეობით!
“What would you get if the exterior of a Star Wars Imperial Star Destroyer mated with Clay Aiken? Tilda Swinton. That’s what.”
ერთხელ მეგობრები მოვიდნენ და მითხრეს, რომ ჩემი ასტროლოგიური ტყუპი იპოვნეს. თუ სტიქიებს ქანებად დავყოფდით, ჟანგბადით გატენილი ტბები ვიყავით, რომელზეც მიწა იქნებოდა დამხობილი. შეიძლება არ იცით, მაგრამ შავი მთვარის დების, ლილიტის  სახლის მოდელი იყო. მას შემდეგ ტილდა ჩემია, კატის თვალება ტყუპების დედა.

ქალი, რომელმაც მამშობიარა

ჩემზე დედას ორჯერ უმშობიარია. ბებიაქალს ცხვირი მოქავებია, ხელი გაუსხლტა და შევსრიალდი.  ხელმეორედ დაუწყია დედას ჭინთვები. ისტორია თავისთავად კომიკურია, თან საკმარისი აღმოჩნდა სიმბოლური სახით განმეხილა და თავი ორჯერ დაბადებულად ჩამეთვალა. მეტიც, ორი სიცოცხლის ლოგიკური იმედი გამჩენოდა და მეფიქრა: ორი სიკვდილი უნდა მქონოდა.

მერე გადავწყვიტე ყველა გავიცნო, ცხოვრების ერთი ათვლის სათავე რომ გვაქვს ანუ იუბილედ ერთი თარიღი. ჯერ ერთი გოგონა იყო, ერთ სამშობიაროში ვიწექით და დედამისი რძეს მაწოვებდა. აქეთ-იქით მოგვსვამდა, მოძველებული სიტყვა უნდა ვიხმარო, მაგრამ ძუძუმტე გამოდის. შემშურდა, მას ჩემი ოცნება ახდენოდა.

ბოლოს ანა გავიცანი. ერთად ჰოროსკოპს ვადგენდით და ისე. ამას წინათ მითხრა, ჩვენი ახალი მთვარე სავსე მთვარეობას იწყება და ქალური სისხლის დენა ახალმთვარეობას გვაქვს, რადგან როცა დავიბადეთ, მთვარეს მეთექვსმეტე ღამე ჰქონდა ანუ სავსე იყო. ჩემი და ანას ცხოვრება ერთმანეთს არ ჰგავს. აკვიატება მაქვს, ჩემს დღეს დაბადებული ყველა გავიცნო, დავუმეგობრდე და მათი ჰოროსკოპები ჩემთან შევადარო. კიდევ ბებია ქალი მინდა ვნახო და მერე მოვკვდე.

ყოველ დღისით, სახლიდან გასვლისას სუფთა კაბას ვიცვამ, ტელეფონში ყველა წერილს ვშლი, ეტყობა ”მეს” შეგრძნება დამისუსტდა, საკუთარ თავს მთავარ პერსონაჟად არ ვთვლი და ნებისმიერ მანქანას ჩემი გატანის დანადგარად აღვიქვამ. მე კი ნამდვილად არ მინდა უნებართოდ ჩემი წერილები იკითხონ. ასე რომ, იმ ჯგუფში ნამდვილად არ შევდივარ, ბოლო ორი თვე რომ იციან, რომ არაფერი მოუვათ.

ადრე რომ გეკითხათ, როგორ ვიცხოვრებდი, რომ მცოდნოდა, რომ მალე მოვკვდები, გეტყოდით: ისევე, როგორც ახლა. უფრო ადრე რომ გეკითხათ, ყველა შესაძლო ცოდვას ჩავიდენდი მეთქი, ანუ მატერიალურ სხეულს ბოლომდე დავხარჯავდი. ამაზე უფრო ადრე რომ გეკითხათ, ჩემში ეგოისტს ნახავდით და საკუთარ რეპროდუქციას ბავშვის ან მსგავსი სახით მოვავლენდი ქვეყნად. ოღონდ ქალურობის კომპლექსი მქონდა და ჩუმად ვიტყოდი. მაგრამ ახლა რომ მკითხოთ…

არასდროს მქონია კენტავრული სურვილები. როცა მეზობელი გოგონები ცხენსა და პრინცზე ოცნებობდნენ, ჩამოვარდნილ ვარსკვლავებს ვუყურებდი და მფრინავი თეფშის გამოჩენას ველოდი, უცხოპლანეტელს რომ აღმოვაჩენდი, გადამალვაში  დავეხმარებოდი და ჭრილობებს მოვუშუშებდი. ბევრი ჭირ-ვარამის მერე თავის სამშობლოში წამიყვანდა. ვერ ვიტყვი, რომ ერთად მოვკვდებოდით, დაქვრივება მინდოდა. უბრალოდ საყვარელი კაცის მთლიანი აღქმა მინდოდა, ისე, რომ მისი ტკივილიც დამეღეჭა. დაქვრივება ცუდად არ გაიგოთ, ბოლომდე მინდოდა მყვარებოდა.

მიწა თავისას მოითხოვს და ჩემს უბანში ერთი მემწვანილე ცხოვრობს, დილაობით მისი ჩხუბი მაღვიძებს, ლოთი ქმარი ჰყავს, თანაც უმუშევარი. კიდევ ერთი ბავშვია ნერვიული მიმიკებითა და თვალებით. მისი ტირილი მაძინებს. ვიკუნტები საბანში და ვფიქრობ, არასდროს ვისაუბრებ ყვირილით. მეშინია, რომ ერთხელაც ვისაუბრებ ყვირილით. ვფიქრობ, რომ ერთხელაც თვალს ვერ გავახელ და რომ ვახელ, ახალ წრეს ვიწყებ.

მოსაწყენი ცხოვრება მაქვს: ვნებიან ტანგოს ნაზად შეხებული ვალსი მირჩევნია, ჯინსებს – ნაზი სარაფანები, ბრაზილიურ კარნავალებს – ვენეციური მეჯლისები, საუბრებს – წერა. მაგრამ არ ვგავარ იმ ადამიანს, სიკვდილის წინ რადიკალურად რომ იცვლებიან. მე ასე მომწონს. უბრალოდ, ახლა რომ მკითხოთ, სიკვდილის წინ რას გავაკეთებ, ბებია ქალს გავიცნობ მეთქი, გეტყვით. საწყისს სასრულთან დავაკავშირებ და წრეს შევკრავ. ყოველთვის მიყვარდა წრეები. ალბათ ამიტომაც მქონდა ამდენი დეჟავუ. ხვალ შაბათია, ორშაბათს სამშობიაროში, კამოზე ავალ, იქნებ არქივში ძველი ნაწერები ვნახო.

აჩუ-აჩუ, დრაკონო, საით გაგაჭენო

რას იღებდნენ ქალი ფოტოგრაფები მეცხრამეტე საუკუნეში?

ანა ატკინსი რევმატიზმიანი და პარალიზებული იყო, რომ მოკვდა. (ვიკიპედია-გალერეა)
ჯულია მარგარეტი გაცივდა, მაგრამ მრავალწევრიანი ოჯახი ჰყავდა. (ვიკიპედია-გალერეა)
ანა ატკინსის დედა მშობიარობას გადაჰყვა, მამამ გაზარდა და ბოტანიკა ასწავლა.
მერე მეგობრები გაიჩინა და გათხოვდა.
ჯულია მარგარეტი ვირჯინია ვულფს ზრდიდა.
ანა ატკინსს ხშირად იხსენიებენ პირველ ადამიანს, ფოტოებით ილუსტრირებული წიგნი რომ დაბეჭდა.
ზოგი წყარო იმასაც ამბობს, რომ პირველი ქალი ფოტოგრაფი იყო.
მერე ბევრისთვის ავტორიტეტად იქცა.
ხანდახან მრცხვენია აღიარება, რომ ავტორიტეტები მყავს.
ოღონდ არა ადამიანი, უფრო ეპოქა, ხოლო ფოტოებს არა მხოლოდ სივრცის და დროის მანქანის ფუნქცია აქვს, ისინი შეიძლება დაკარგო.
დაკარგავ და გადაწყვეტ, რომ მინიშნება იყო, წარსულის მოჭმას თავი ანებო და ახლები იღო, რომლებსაც ასევე დაკარგავ.
ჩემი ყველაზე დიდი ტრაგედია კი მათ დაკარგვას უკავშირდებოდა, როდესაც აზრის მატერიალური სახე წარსულში დამრჩა, წინაპართა ცხოვრება კი მხოლოდ სისხლში დარჩა, რომლებსაც ახალი ფოტოებისთვის გამოვიყენებ.
ისიც იქამდე, სანამ ქრისტე მეორედ მოვა და გაგვაფრთხილებს, რომ თუ ცუდად მოვიქცევით, შემდეგშიც მოვა, იმის შემდეგშიც და დაკარგვაა რასაც ვპოულობთ:
ჩემი და შენი რამ გაყო.
ამ დღეებში კი ეს ძველი ფოტოები ვიპოვნე, დაკარგული რომ მეგონა.
მართალია, მათ შორის ანა ატკინსი ან ჯულია მარგარეტი არ იყო, მაგრამ სიძველით ერთი თაობით თუ ჩამორჩებოდა. იმდენი მტვერი ედო, მიწერილ წლებს რომ ამართლებდა.
ამ დღეებში ძველი ავეჯები გადავყარეთ. კი არ გადავყარეთ, მეზობელმა წაიღო: ამბობენ, დედამთილი მოკვდომია და სასახლედ გამოიყენებსო.
ეს იმ საწოლში, სადაც ბებიის ბებია ჩაისახა, ბებია ჩაისახა, დედა და შეიძლება მეც.
ფოტოაპარატიც ვიპოვნეთ, ძველ კარადაში იდო და შთამომავლობას ჩიტებს უფრენდა.
ანა ატკინსი ნატურალისტი იყო.
აი, ის,სიცოცხლეს ცხოვრებისეულად რომ აღწერს, – ეს ლამაზი ფრაზა გამომივიდა.
ლურჯ ქაღალდებზე მცენარეებს თეთრად ინახავდა.
იცით, როგორ იღებდნენ ადრე?
ანუ ფოტოქიმიური მეთოდებით გამოსახულებას იღებდნენ.
ქაღალდზე ან ფირზე საგნებს დებდნენ და ლამპრით ისე ანათებდნენ, რომ ფოტომატერიალზე ჩრდილი რჩებოდა.
ერთხელ მასე მინდა ვცადო.
როგორც ბავშვობაში მოვიმარაგებ გაზეთებს, ასანთის ღეროებს და ლუპას. მზე რომ დაარტყამს და დაწვავს.