“Every minute I was there, I wanted to flee.
I did not want to see this.
Would I cut and run, or would I deal with
the responsibility of being there with a camera”
(James Nachtwey)
აგვისტოს ომი რომ დაიწყო, ბევრი წერილს წერდა და ჩამოსვლას სთხოვდა. პარალელურად, ჩემი ძმა მისი კოლექციონერი იყო და მასზე დაწერილი წიგნები და რეცენზიები დამიგროვა დისკებზე. რა იცოდა, პოსტისთვის თუ გამომადგებოდა. მერე მისნაირი კამერაც იყიდა, თუმცა ვერ ვიტყვი, რომ განზრახ. უფრო, ერთი ბედნიერი შემთხვევის წყალობით.
ჯეიმსს ერთი თვისება აქვს, ნებისმიერი მოვლენის ეპიცენტრში უნდა აღმოჩნდეს. მაგალითად, თავისი ოფისის ხედით ტკბებოდა, როცა მის წინ ნიუ-იორკის სავაჭრო ცენტრი აფეთქდა, რამდენიმე ფუტის რადიუსით მივიდეს შეიარაღებულ ჯარისკაცებთან და მისი სახე ახლოდან დააფიქსიროს.
ხმარობს როგორც ფირის, ისე ციფრულ კამერასაც და ძირითადად, ”ქენონისტთა” რიცხვშია. მგონია, რომ როცა მძიმე ფოტოს იღებ, შეიძლება ტექნიკური ხარვეზები მოგიტევონ. თუმცა მისი კადრები ტექნიკურადაც საკმაოდ გამართულია. ”პეწი” ფოტოგრაფია. მისი ფოტოების დიდი ნაწილი შავ-თეთრია. არ ჰყავს ოჯახში და ამბობს, რომ არ ნანობს ასეთი ცხოვრება რომ აირჩია.
შეიძლება გახსოვდეთ, ინტერნეტ სივრცეში მოდებული შვეიცარული, ოსკაროსანი დოკუმენტური ფილმი ”ომის ფოტოგრაფი”, რომელიც სასწაულებრივი ძალით უჩინარდებოდა და მერე ისევ ბრუნდებოდა. ფილმი მისი მუშაობის პროცესს იღებს. თუ გინდათ, მისი ფოტოები მოძრაობაში აღიქვათ, უნდა უყუროთ.
ნაშთვეი დაახლოებით ასე საუბრობს: თუ ჩვენ არ დავეხმარებით მათ ამას სხვა ვინ გააკეთებს?… ამიტომ ვაკეთებ ამას, მათ ვისაც საკუთარი თვალით არ უნახავს ეს სისასტიკე, ვაჩვენო და გავაგებინო თუ რახდება იქ… და არა მარტო ფრონტზე, არამედ უკიდურესად გაჭირვებულ ქვეყნებში… როგორი არათანასწორია ეს ქვეყანა, როცა ერთი ნახევარსფერო მილიონი დოლარების გამო იბრძვის, მეორე ნახევარში შიმშილი და სიკვდილიანობაა. ყველაზე დიდი პრობლემა, რომელსაც როგორც ომის ფოტოგრაფი ვხვდები ის არის, რომ როდესაც მუშაობ, ძალიან დიდი რისკია, რომ სხვა ადამიანების უბედურება შენს სასარგებლოდ არ “გამოიყენო”. ეს აზრი თავს არ მანებებს, ამბობს ნაშთვეი. დღე არ გადის, რომ ამაზე არ ვიფიქრო. რადგან წარმატებული კარიერის და ფულის ქონის სურვილმა რომ გამიტაცოს, ერთ დღეს, ჩავთვლი, რომ სული გავყიდე… ომები მას მერე არსებობს, რაც კაცობრიობა არსებობს, მე კი ალბათ ძალიან იდეალისტი ვარ, რადგან ვფიქრობ, რომ მისი შეცვლა შემიძლია. სწორედ ეს ამბიცია მიბიძგებს ომების გადაღებისკენ.
თუმცა ომის რეპორტიორებიდან ყველაზე მეტი ჯილდოს მფლობელია. კარიერაში პირველი სერიოზული ნაბიჯები ჟურნალ ”თაიმსიდან” დაიწყო, მაგნუმი გაიარა და შემდეგ მიატოვა, საკუთარ სტუდიას ვქმნიო. ”მეშვიდე” ახალი სააგენტო შექმნა. კონკურსებიდან აღებულ თანხას ქველმოქმედებაში დებს.
რომ შევაჯამოთ, მისი გადაღების სფერო რამდენიმე კუთხეს მოიცავს: 1) ომი და ომის შემდგომი პერიოდი, 2) ავადმყოფობები, როგორიცაა ტუბერკულიოზი და შიდსი, 3) შიმშილობა და უკიდურეს გაჭირვებამდე მისული ადამიანები. საჭირო დროს საჭირო ადგილას ხვდება და თანამედროვე ისტორიის მემატიანედ იქცა.
აქ მინდოდა ჩამომეთვალა ის ხელსაწყოები, რომლებსაც გადაღების დროს იყენებს.
იყო გუატემალაში: 1983 წელი, სამღვდელოება ომის ზონაში პაპის ჯონ პაულ მე-2-ის მესაზე გადაადგილდება საბრძოლო ვერთმფრენის დახმარებით:
გადაიღო ელ-სალვადორში, 1984 წელი, დაჭრილ ჯარისკაცთა თავშესაფრის ევაკუირება:
ნიკარაგუის სამოქალაქო ომის ნაშთები, 1984 წელი
იყო სამხრეთ აფრიკაში: 1992 წელი, გარდასვლის რიტუალის დროს:
აივ ინფიცირებული ბავშვი და ბებია:
იყო ავღანეთში:1996 წელს ჭირისუფალი თალიბებისგან მოკლულ ძმას რომ გლოვობს:
დაგნრეული ქაბული სამოქალაქო ომის მერე, 1996წელი:
1996 წელი, ყოფილი მებრძოლი ხელახლა სიარულს სწავლობს:
ტუბერკულიოზით დაავადებული კაცი:
1986წელი, ავღანელები ღმერთს სთხოვენ საბჭოთა არმიაზე გამარჯვებას:
ესტუმრა რუმინეთს, 1990წელს, განუკურნებელ დაავადებულთა ინკუბატორის გადასაღებად:
ჩეჩნეთი, 1992 წელი, შუა გროზნოს დაცემა:
1992 წელი, სამხრეთ აფრიკა, განსატვირთი თამაშობანი ტრამპლინით:
1993 წელი, სუდანი: ყოფილი მებრძოლი საკვების მისაღებად მოდის:
სომალი, 1992 წელი: ბავშვი, რომელიც შიმშილისგან კვდება; ქალი, რომელსაც არაფრის კეთება არ შეუძლია; და კაცი, რომელმაც მშივრები უნდა ამოხოცოს:
სუდანი, 1993 წელი: მშიერი ჯარისკაცი, რომელიც მათხოვრობს, ფულის მაგივრად კი წყლის დასხმას ითხოვს:
გასვენება სომალში, 1992 წელი:
სომალი, 1992, მშიერი მშობელი ბოლო ძალებს იკრეფს, რომ შვილი მიწას მიაბაროს, მიჰყავს სახალხო საფლავებისკენ:
ალაბამა, 1994, განსაკუთრებით მძიმე დამნაშავეთა ციხე:
ალაბამა, 1994, დამნაშავის წამების ხერხი: მიბმა ჯაჭვით და მისი ასე ტარება:
1994, რუანდის სახელმწიფო, სასიკვდილო ბანაკში ცოცხლად გადარჩენილი ადამიანი:
ინდონეზია, 1998, მათხოვარმა ბინძურ არხში მიიყვანა შვილები და ბანს:
კოსოვო, 1999, მკვდარი კაცის ანაბეჭდია, სერბებმა რომ მოკლეს:
ისრაელი, 2000 წელი: ესროლო იმას, ვინც ესვრის იმათ:
პაკისტანი, 2001 წელი, ნარკოტიკზე დამოკიდებულთა სარეაბილიტაციო ცენტრი:
პაკისტანი, 2001, ჰეროინზე დამოკიდებული:
ნიუ-იორკი. 2001. გადაიღო 9 სექემბრის ტერაქტი, თავისი ოფისის ფანჯრიდან:
ნიუ-იორკი, 2001, ტერაქტის მერე მაშველები გადარჩენილებს ეძებენ:
Merz AnnA Blume 