შეიწვება თუ არა კარტოფილი კოსმოსში?

 -რატომ იყო საბჭოელი ბავშვი გონებაჩლუნგი?
– იმიტომ რომ მას არ ჰქონდა კომპიუტერული თამაშები.

ამას წინათ ბიბისიზე სტატია მომივიდა თავისი ტუტორიალებით კოსმიური კულინარიის შესახებ, რამდენად იყო შესაძლებელი ნულოვანი გრავიტაციისას ისედაც შხეფიან ზეთზე კარტოფილის დაყრა, რაც ჩემთვისაც პრობლემატურია. აღმოჩნდა, რომ მარსის გზაზე, მთვარეზე ბაღის მოწყობაზე და 2050 წელს დაგეგმილი კოსმიური ბავშვის დაბადებამდე, კოსმიური კულინარია მნიშვნელოვან ადგილს იკავებს უგრავიტაციობის შესწავლაში. მეტიც, ნასა სათანადო სემინარებს ატარებს და აცხადებს, რომ ასტრონავტებს კოსმოსში მზარეულებს გააყოლებენ, მხოლოდ პურზე და წებოვან თაფლზე რომ არ იყვნენ. ისიც ცნობილია, რომ აქამდე სივრცეში გაჭრილები ვიტამინებითა და პაკეტში ჩაყრილი მინერალებით არსებობდნენ.

თეორიული სივრცის მხრივ ჩემთვის ნაყოფიერი სეზონია ზამთარი, როცა ზაფხულის თავგადასავლები უარეს შემთხვევაში დათვურ ძილს მთავაზობს, ხოლო პირიქით – ინტროვერტულ სეირნობას მიწყობს და წიგნებს მაკითხებს. მაგალითად, რაც ნასამ სფეისშიპის “მართვის მოწმობების” გაკვეთილები ონლაინში გამოიტანა, მას შემდეგ წავიკითხე ჯოზეპ ჩამპერსის ნაშრომი “ფრენის მოდელირება“, სადაც ნაჩვენებია 1920 წლიდან დღემდე მფრინავი მანქანების ევოლუცია და ერთგვარ ლექსიკონს წარმოადგენს ფიზიკის, მფრინავი-ინჟინერის საბაზისო მცოდნე სტუდენტებისთვის. ეს ლექსიკონი საჭიროებს სულ ცოტა პროფესიული ინგლისურის ლექსიკონს მაინც. იმ მწირეთაგან მთავარი, რაც ნაშრომიდან გავარკვიე პროგრამებისა და ნაწილების პრიორიტეტების ჩვენებაა, რაც ევოლუციის გზაზე გამოიყოფა, რომლებიც მათ მაწარმოებელ თანამშრომლებს შეესაბამებიან. ასევე გამიტაცა ხელისგულისოდენა მფრინავმა მოდელებმა და ექსპერიმენტის ჩატარების აკადემიური ენით აღწერილმა თავგადასავლებმა. 

მფრინავი ობიექტების გარდა კოსმიური არგონავტები თუ გაინტერესებთ, შეგიძლიათ წაიკითხოთ მარკ დ. ბოუელსის “აერონავტების აპოლო“. მასში აღწერილია კოსმოსში გადაყრილი საბიუჯეტო ამბებიდან ჩამოსულთა შოკურ თერაპიამდე. ენა საინჟინრო ნაშრომთა შედარებით მეტად ჰუმანიტარულია და ისტორიის მოყვარულთათვის ნატურალისტურად აღწერილი ფაქტებით გამოირჩევა. კოსმოსზე წიგნებიდან საკმაოდ ცოტა მაქვს წაკითხული, თუმცა მათ შორის იმით გამოირჩევა, რომ ყურადღება ინჟინერიადან ინჟინერებზე, მათი შემოქმედების მეთოდებზე მახვილდება.

ამასობაში, მხატვრული ლიტერატურის კითხვა გაცილებით მიჭირს, დოკუმენტური პროზა ჩემზე იმდენად მოქმედებს, რამდენადაც, თავის დროზე, საკუთრივ პროზამ იმოქმედა პოეზიაზე. ეს მოხდა ბაკალავრიატში სწავლისას, როცა მოდის ინდუსტრიაზე წიგნებს ვათვალიერებდი, ამიტომ არ არის გასაკვირი, რისი წაკითხვაც მინდა მოვასწრო დღესასწაულებზე. ეს არის დენის ჯენკინსის წიგნი კოსმიურ ჩაცმულობაზე, იმ მნიშვნელოვან ატრიბუტზე, ხომალდის ინჟინერიასთან ერთად, ადამიანსაც რომ გაიყვანს, წაიყვანს, გადაკარგავს.

ჩრდილოეთის ნახევარსფეროს კალენდარი, 2014

აქედან შეგიძლიათ გადმოწეროთ ახალი 2014 წლის ასტრონომიური კალენდარი, რომელიც შეიცავს მთვარის ფაზებს, მეტეორების ცვენას, მაგნიტური და სხვა დღეების აღნიშვნას. მალე დედამიწა დანიშნულების ადგილამდე მივა და აღვნიშნავთ. აქაო და, ცხენის წელი მოდისო, ხეტიალი უყვარსო, გაგარინიც მშვილდოსანი იყო და სახლში ვერ გააჩერებდიო. მაგრამ მთავარი ყოველ წლიურად მიმატებული დღის მეოთხედია. ყოველ ოთხ წელში თებერვალს რომ აიძულებს კალენდარში 29 რიცხვის დამატებას. ვერც მასობრივმა მონდომებამ დაძრა დედამიწა და მთელი მასშტაბით ჩატარებული საერთო რიტუალის მიუხედავად, ახალ თარიღთან ექვსი საათით აცდენა ხდება. საყვარელი დაბადების დღის მილოცვაც კი უბრალო თარიღია და არა დედამიწის განლაგება მზესთან ზუსტი პოზიციით ღერძთან მიმართებაში. თუ კათოლიკეები დაბადებას 25 დეკემბერს აღნიშნავენ, ხოლო მართლმადიდებლები კალენდარში ცდომილებას აბრალებენ და 7 იანვარს, ასტრონომიულად თარიღი მოძრავია და მზის არაბუნიაობის, მზის კულტის ჩასანაცვლებად გამოიყენება. თუმცა ასტრონომიულადაც საინტერესოა ეს პერიოდი, მზის სითბო ჩრდილოეთი ნახევარსფეროდან სამხრეთში ინაცვლებს და სამხრეთში გაზაფხული დგება.

ერთხელ პატარა ანნა ბლუმი დედამ პირველად წაიყვანა დაკრძალვაზე. ბევრი ვიტირე თუ ცოტა ვიტირე, სევდა სხვა სტუმრებზე მეტი გამომივიდა. მიზეზი რომ მკითხეს, ვუპასუხე: მატყუებდით, რომ სიკვდილის მერე ცაში ხვდებიან, მიწაში ჩადიან მეთქი. მერე ყოველ ღამე რომ არ მეტირა, დედა შთამაგონებდა, რომ განსაკუთრებული ვიქნებოდი და ცაში წავიდოდი. ჩემი წლის გეგმა მხოლოდ ერთია: თვითმფრინავით მაინც წავიდე.