ჩემი პირველი ვიზიტი ფსიქოლოგთან

კაცი ტელეფონის გარეშე

როცა ვინმე მეკითხება ტელეფონის ნომერს, და ვპასუხობ, რომ ტელეფონი არ მაქვს. რატომ-ღაც არავინ მიჯერებს. რეალურად კი, მაქვს სამსახურის ტელეფონი სამსახურის ნომრით, მაგრამ იმასაც უკვე ძირითადად სამსახურში ვტოვებ ასევე სამსახურეობრივი მიზეზების გამო ბოლო კვირებია. და ისიც, მისი არსებობის შესახებ მხოლოდ ჩაკეტილმა წრემ თუ იცის. დაახლოებით ათმა ადამიანმა, ვინც იცის ჩემი სამუშაო ადგილი.

არა და შეიძლება მომწონს ეს ადამიანი ან მჭირდება მასთან ურთიერთობა. ვფიქრობ, სხვა ალტერნატიულ ვარიანტს შემომთავაზებს ან შევთავაზებ საკონტაქტოდ. და აი, ისიც მეკითხება: “ფეისბუქში როგორ ხარ?” “არა, არც მანდ ვარ”. ჰგონიათ, რომ ვატყუებ და გარბიან. ან რას ვერჩი, არც ჩემს არსებულ კონტაქტებს სჯერათ, რომ ისინი ბოლო ადამიანები არიან ვინც გავიცანი, ბოლო მეგობრები, შეყვარებულები თუ გაცნობილები იყვნენ.

შეიძლება მობილობის შიში მაქვს, კონტაქტისთვის ხელმისაწვდომობის. უფრო სწორად, როცა სხვები არიან მუდმივად ხაზზე. შეიძლება ექშენია, რომ ყველა ზარს მხოლოდ გარკვეულ საათებში ვუპასუხო, ხოლო დილით სამსახურში იმედით მივდიოდე. შეიძლება ურთიერთობები იმდენად მომბეზრდა, სამსახურეობრივი ვალდებულება რომ არა, ტელეფონს არც კი გავეკარებოდი. ალბათ ყოველი პასუხია სწორი, იმის მიუხედავად ,გამორიცხავენ ერთმანეთს თუ არა.

ასევე ვცდილობ დარეგისტრირებულიც არ ვიყო ჩათისთვის განკუთვნილ სოც ქსელებში (ვაიბერი, ტელეგრამი) და მხოლოდ დისტანციური კონტატაქტის ნეტით შემოვიფარგლო (ტვიტერი, ლინკინი და ა.შ.). და აი, როცა ვიზიტორთა ცენტრში დავრეკე სასურველი ტურის დასაჯავშნად, ოპერატორმა ბოდიში მომიხადა, ერთ ადამიანზე არაფერს ვჯავშნითო, ტური თავად ააწყეო. მერე იწვალა და არსებულ ტურებში ჩემი ჩაკვეხება სცადა, ცდილობს და, სავარაუდოდ, მომავალშიც უშედეგოდ ეცდება.

მივხვდი, რომ მარტოობა ძალიან ძვირია, ყველა პიცერიაში ხომ არ იყიდება პიცა ნაჭრებად, გჭირდება პარტნიორი ჭამაშიც და ფინანსებშიც. გადავწყვიტე ჩემი გასაჭირი მეგობრისთვის შემეჩივლა და ფსიქოლოგთან წავედი.

ჰო, კაი, ვიცი, დასაცინი ვარ, მეგობრულ ამოთქმაში რომ ფულის გადახდა დავიწყე. ოღონდ ჯერ თხუთმეტმა ფსიქოლოგმა მითხრა უარი მიღებაზე დაკავებული განრიგის გამო და მეთექვსმეტე დამთანხმდა. თან ქალაქში ცნობილი ექიმია და მაინტერესებს ვინ კურნავს თბილისს ასეთი. მთელი დღის ნამტირალი ვარ, დავდივარ სათვალით, მხრებზე პლედი მაქვს მოხვეული, განვიცდი, რომ სასურველ ტურზე უარი მითხრეს და რას განვიცდი.

ფსიქოლოგთან ვიზიტის ნომერ პირველი წესია: თუ ფსიქოლოგს რეზიუმეში იუნგის მეთოდიკით მუშაობა უწერია, გადამკვდარი მორწმუნეა, სასულიერო დაამთავრა და კაბინეტი წმ. პანტელეიმონის ხატებით აქვს სავსე. პანტელეიმონი ექიმი წმინდანი იყო. და ვაი თუ წამოგცდა სიტყვა “სექსი”.

უფრო სწორად, არც კი წამომცდენია, ოფიციალური კითხვარის შევსებისას, სახელიო, გვარიო, რამე მედიკამენტებს თუ იღებო და, გამახსენდა, რომ შვილოსნობასთან მაქვს პრობლემა, ჩემი ბიოლოგიური საათი ჩასახვის გარეშე იწურება და ეგ აღვნიშნე. და კაცი ჩაირთო: ოჰ, ეს ექიმებიო, რაო? სექსი გექნებაო და მოგეშვებაო? არაფერი მაგათმა არ იციანო, – ჩემს ექიმებს ლანძღავს თუ ფროიდს ვერ ვხვდები. მეთქი, ეგ არ მითქვამს, ბატონო, ეგ სულაც არ არის ჩემი სანერვიულო თემა, – მაგრამ აღარ მისმენდა.

ვუთხარი, რომ ძველ დროს პრობლემა მქონდა კრიტიკულ ფაზაში გულის წასვლასთან და მახსოვრობის პერმანენტულ დაკარგვასთან. და აუცილებლად მჭირდება აღდგენა დაკარგული ფაზლის ნაწილების. რადგან ჩემს მომავალ გადაწყვეტილებებთან ინფორმაცია შეიარაღების ექვივალენტია.

კარგიო, ტესტს გაგაკეთებინებო. და ფეისბუქში რომ ბუზზ ტესტებია, იქიდან ერთ-ერთი შემავსებინა. მწვავე დეპრესიის პირველი სტადია გაქვსო, ხვალ მოდი, სიზმრები მომიყევიო. ნამდვილად ვიცი, რომ დეპერსია არ მაქვს, ინტერესებით სავსე ვარ და სასიხარულო ამბებიც მახარებს, მაგრამ ეგ ტესტმა არ მაპასუხებინა.

მოკლედ, გადამახდევინა, ზუსტად 12 წუთში 50 ლარი. და თუ გადატვირთული გრაფიკი ჰქონდა, წამომიდგენია დღეში რამდენ ფულს აკეთებს. უკან გამოსვლისას უკვე სიცილისგან ვტიროდი და ჯობს.გეზე ფსიქოლოგის ვაკანსიას ვეძებდი. მშვენიერია, იუნგი მეც მაქვს წაკითხული, და არა მარტო. ბუზ ტესტების ამოპრინტერებას რა უნდა და ჭორაობა მეც გამომივა. ნამდვილად ასეთი ფსიქოლოგი უნდა შემხვედროდა რომ გავხალისებულიყავი ერთ სეანსში.

გეორგია როგორც ჰოგვარტსი და ყვავილების შხაპი

კიკნაძის ჩაწერილებში სააღდგომო კვერცხების ქართული წარმომავლობა მოვიძიე, ამბავი ძმებისა, დიდი მარხვის პირველ კვირაში კვერცხებს ცეცხლზე რომ შედგამენ და ორმოცი დღით ჩაეძინებათ, გაღვიძებულზე კი აღმოაჩენენ, რომ კვერცხები წითლად შებრაწულიყვნენ. მე არ ვარ იუნგი მითებისგან არქეტიპები რომ შევქმნა და არც ლევი სტროსი, არქეტიპებს შევეწინააღმდეგო და ისინი სინქრონიულ-დიაქრონიულ ასპექტში განვიხილო, მაგრამ როგორც მოყვარული კომპარატივისტი, ამ პროფესიის განსაზღვრებას საყვარელ წინამორბედს დავესესხები: ნაკლებადაა ჩემი ინტერესის სფერო კერძოდ სამოთხე ან კერძოდ ჯოჯოხეთი, არამედ, მათი ურთიერთმიმართება, – ამიტომ ასე დუალისტურად მაღფრთოვანებენ მითები, რომელთა გაგებისთვის დამატებითი თქმულებებია საჭირო, იქნება ეს წითელ კვერცხებზე ამბების დაკრეფა თუ სხვადასხვა რელიგიური დღესასწაულის ერთმანეთით ჩანაცვლება.
ამიტომ დავხატე გოლუმის გარეგნობის მქონე ნოე, რომელმაც ათი საუკუნე განვლო და ქედივით თეთრწვეროსან კაცად ვეღარ წარმოვიდგინე; წმინდა გიორგი, რომელსაც ჰარი პოტერის ჯადოსნური შუბი აქვს და სამძიმირის ნაცვლად ჰერმიონას იხსნის გველისგან. (ინსტაგრამი) გაგიკვირდებათ და მე სულაც არ მსურდა ქრისტიანობის შეურაცჰყოფა, პირიქით, ქრისტიანობის პოპ კულტურასთან ადაპტირება. ავხსნი: ეკლესიისა და მრევლის სიჭარბის მიუხედავად, იმ სივრცეში სადაც ყოველდღიურად მიწევს ცხოვრება, იქნება ეს სამეზობლო წრე, სამუშაო ადგილი, სანათესაო თუ სამეგობრო, ათეიზმი უკვე კომფორმიზმია და თუ როდისმე ვნახავ ადამიანს, ვინც ტაძარში წაყოლას მთხოვს, ჩემთვის საკმაოდ უცხო, მასისგან გამორჩეული ნაბიჯი იქნება. მაგრამ ჩემი საზოგადოების დიდი ნაწილი ხშირად საუბრობს რელიგიის ზღაპრულობაზე უარყოფითი კუთხით, როდესაც ფენტეზი მათი საყვარელი ჟანრია  ეს ორმაგი სტანდარტები კი ისეთივე ალოგიკური მგონია, როგორც ბერიკაობის მომხრეთაგან ჰელოუინის კრიტიკა, მხოლოდ იმიტომ, რომ ერთს არ აქვს ეროვნული ფუძე. ეს კი იმის ფონზე, რომ ორივე რიტუალი მკვდრების ერთი მიმართულებით აღდგენას ეხმიანება. პირადად მე, იმდენად მხიბლავს კოსტუმირებული წვეულებები, თანაც თუ ჰორორის ფონზე მიმდინარეობს, რომ შემიძლია ნებისმიერ აქტივობას შევუერთდე, მითუმეტეს, თუ გადაცმული საღამოები დასაშურებელია საქართველოში. ხოლო როდესაც ვუყურებ ამ ჩემს ქვეყანას ვხედავ ადამიანებს, რომლებსაც მაგია არ აინტერესებთ, სანახევროდ ადამიანებს და სანახევროდ მაგებს და მაგებს; მაგებს ანუ მრევლს რომლებიც უკვე თავის მხრივ იყოფიან კეთილებად და ბოროტებად. მე ხომ არ მაინტერესებს ტოლკინის, როულინგის და სხვა ფანტაზიორთა სამყარო რამდენად არსებობს და ისე მხიბლავს, შესაბამისად, თომას, იოანეს და სხვა მოციქულთა ამბების სინამდვილე ნაკლები ინტერესის საგანია.
აღდგომა ვახსენე და დღესასწაულებისადმი პროტესტის მიუხედავად, ჩემი საყვარელი დღე სულთმოფენობაა. ის, რაც დავითაშვილთან არის აღწერილი, მჭედლების გრდემლზე დაკვრა სწორედ ამ მოძრავ თარიღთანაა დაკავშირებული. შეიძლება იმიტომ, რომ ჩემი მჭედლიძეობის გამო სისხლის ყივილს ვგრძნობ; ან მთიულეთში ხშირი ქეიფის გამო, როცა ნებისმიერი ვახშმის დროს, როგორც გურულებს აქვთ მშვიდობის სადღეგრძელო პირველ ადგილზე, ჩვენთან იძახიან “მივაგებოთ”-ს, “მათ ხელთ ყოფს” და სვამენ; ქორწილის რიტუალებშიც კი წინაპრების სულების მოგონებითაა სუფრა გაჭედილი და კაი სინტოელივით ტაძრის ნაცვლად გვარის სალოცავებში ლოცულობენ, გენეტიკაა ორივესთვის მთავარი ღმერთი და სულთმოფენობა ვეგანური დღესასწაული, ბუნების ზეიმი. ამიტომ მიკვირს ხალხისგან, ვისაც სინტოისტური ფილოსოფია ხიბლავს, ჩვენთან აღნიშნულ წინაპართა და მცენარეთა დღეს რომ ვერ ამჩნევენ. დღეს, როცა ყვავილების დაჭერისას ვლოცულობთ, თაიგულებს ერთმანეთს ვუნაწილებთ და სხეულს ამ მცენარეებისგან ვიბანთ, მერე ჩვენთან შერწყმულ ყვავილების ნახარშს ბუნებას ვუბრუნებთ და მცენარეებს მოვრწყამთ, ჩვენს სხეულებთან ერთად რომ ამოიზარდონ. ქრისტიანობამ თუ ადამიანი მიწა-ბუნებას მოაშორა, მზისა და ზეცისკენ სწრაფვა მისცა, სულთმოფენობაზე გამონაკლისი დაუშვა და გაამიწიერა. პატრიარქს აკრიტიკებენ, რომ მაგიური რიტუალებისკენ მოწოდება დაიწყო, ბოლო დროინდელი ქადაგების გარდა, მანამდე ისაუბრა თანადროული სიტყვების აღვლენაზე და სხვა. მაგრამ ჩახედულმა პირმა იცის, რომ მაგიას აქვს განხრაც, როგორც წრეებში უწოდებენ “საეკლესიო მაგია”. მაგალითად, ნალოცავი სანთლის ტაძრიდან სახლამდე მიყვანა და კარის ჯვარის ფორმით ამოწვა. და თუ კლასიკურ განსაზღვრებას დავეშურებით რელიგიისა და მაგიის განსხვავებებზე, რომ რელიგიისას ადამიანი მიიწევს ღვთაებრივისკენ და მაგიისას ღთაებრივი მოიწევს ადამიანისკენ, სულთმოფენობა ორივეს ნაზავია, ბუნებრივისა და ადამიანის ნაზავია. მე კი ძალიან მწყდება გული, ამ დღესასწაულის არასათანადოდ დაფასების გამო. ვწუხვარ იმიტომ, რომ ამ დღეს მე არავინ მაჩუქებს მინდვრის ყვავილების თაიგულს და არავინ მეტყვის რომ შევერწყა ჩემს წინაპარ ბუნებას.

vol.9.

ერთი ელენე დარიანი იყო თუ არ ყოფილა და მეორე ანნა ბლუმი.
დავიხურე ბებიაჩემის წვრილი ქვებით მორთული ბერეტი, დავიჭირე ბაბუაჩემის ჩიბუხი და ამგვარად ვიქეცი დადაისტების დასაცინ მოძველებურ მერცად, მაშინ მე ვიქნები მეთქი ანნა ბლუმი, – მენ რეის ეპოქის ქალი, მთელი ჩემი ოცდაშვიდი გრძნობით მიყვარხარო, ჯერ კიდევ საკუთარ თავს რომ ეუბნება და საპასუხოდ ტიტასავით წითლდება. ოცნებისგან გავიცინე თუ ლოდინისგან წელში მოვიხარე, მელანდაღვრილი ფირით საკუთარი სახელი გადავიღე, წარსულს რომ ელოდება.
ერთხელ კარლ იუნგს ღრმად მოხუცებული ბიძა შეხვედრია: იცი, სიკვდილის მერე ადამიანები როგორ იტანჯებიან? ელოდებიან.. სახლში მისულმა ფსიქოლოგმა შინაურული რეცენზია დაწერა: ჯოისის “ულისე” არის 720 დღიანი ლოდინი, რომ რაიმე მოხდეს.
ასე რომ, ყოველ ჯერზე, როცა რაიმეს ელოდებით, თქვენ “ულისეს” კითხულობთ.

 

 

 

იუნგი საუბრობს სიზმრებზე

(ნაწილი პირველი)

ბიბისის ინტერვიუში როცა კარლ იუნგს ჰკითხეს საზოგადოების სიზმრებზე, მიუთითებდა თუ არა ომის დაწყებას, უპასუხა,  რომ ხალხი ისე იყო ომით შეშინებული, მათი სიზმრები მომავალს კი არა, წარსულზე საუბრობდნენ.

სიტყვა ან გამოსახულება სიმბოლურია, თუ საკუთარ თავში მეტს მოიცავს, ვიდრე მისი ჩვეულებრივი მნიშვნელობაა. ადამიანი ხშირად თვითონვე ირჩევს სიმბოლოებს სპონტანურად და ქვეცნობიერად. მას არ ძალუძს გაიგოს ან მიიღოს მთლიანი ინფორმაცია. მისი შესაძლებლობები ხედავდეს, ესმოდეს, დააგემოვნოს ან გრძნობდეს ყოველთვის დამოკიდებულია შესაბამისი ორგანოების გავარჯიშებით. შესაბამისი ზომებით ეს შეზღუდღვები შესაძლებელია გადაილახოს. ცოდნას არ ძალუძს დაეხმაროს გონებას ზღვარის გადალახვაში. ზოგჯერ მიღებული ინფორმაცია არ აღწევს ცნობიერს და მისი გარჩევა შეგვიძლია მოგვიანებით. დაიგნორებული მასალა ხშირად ქვეცნობიერიდან ვერ აღწევს თავს მისი არაფრად მიჩნევის გამო. მან შესაძლოა სიმბოლოების სხეულით სიზმარში მოხვდეს. სწორედ სიზმართა შესწავლამ მისცა საშუალება ფსიქოლოგებს შეესწავლათ ქვეცნობიერის ასპექტები ფსიქიკური გამოვლინების ცნობიერი მიღება.

უამრავი ადამიანი იტანჯება პიროვნების გაორებით. ეს არ არის პათოლოგია. ”ადამიანის მარჯვენა ხელმა არ იცის რას აკეთებს მარცხენა”. დროთა განმავლობაში ადამიანის აზროვნება ვითარდებოდა ნელა და რთულად. დღესაც აზროვნების შესაძლებლობა შორსაა იდეალურისგან. გონების დიდი ნაწილი დაფარულია დღესაც ბნელით. რასაც ჩვენ ფსიქიკას ვეძახით, არავითარ შემთხვევაში არ არის ის ცნობიერის იდენტური.

ანტროპოლოგთა აზრით, პირველყოფილი ადამიანები თავიანთ ფსიქიკურ დაავადებას ”სულის დაკარგვას” უწოდებდნენ. მათი რწმენით ჩვეულებრივი სულის გარდა ”ტყიური”, მეორე სულიც გააჩნდათ, ამას აღიქვამენ მისტიკად. ხშირად პირველყოფილებს სწამდათ, რომ სული ჩასახლებული იყო რომელიღაც ცხოველში, რომლის მიმართ ის სულიერ ნათესავობას გრძნობდა. ”ტყიური სულის” ფლობა ხეში აღიქმებოდა როგორც მშობლის ძალაუფლება ინდივიდზე. ორივე შემთხვევაში სულის შეურაცხყოფა ადამიანის შეურაცხყოფად აღიქმებოდა. პიროვნება იყოფოდა რამდენიმე ნაწილად. ეს იმას ნიშნავს, რომ ინდივიდუალური ფსიქიკა შორს იყო მთლიანობის ჰარმონიიდან. პირიქით, არაკონტროლირებადი ემოციების ტალღა ემუქრებოდათ.

ჩვენც შეიძლება ვერ ვაკონტროლოთ ჩვენი ქმედება, განწყობის ძალაუფლების ქვეშ ვიქცეოდეთ, რომელიც ამ ყველაფერს სიკეთესთან ერთად, განუწყვეტლივ იცვლება. იშვიათად თუ ვინმე საკუთარ თავს კონტროლს გაუწევს. ვვარაუდობთ, რომ საკუთარი თავის კონტროლი შეგვიძლია, მაგრამ გარშემომყოფები ზოგჯერ ამჩნევენ იმას, რასაც ჩვენ თვითონ ვერ ვხედავთ.

შესაძლებლობა, რომ გონების იზოლირება მოხდეს, ფასეულია. იგი შესაძლებლობას გვაძლევს ყურადღება რაიმე კონკრეტულს მიექცეს. მთავარი საკითხავია, ვაკეთებთ ამას შეგნებულად თუ არა. პირველ შემთხვევაში ამას ცივილიზაციისკენ მივყავართ, მეორეს – ”სულის დაკარგვამდე”.

ზიგმუნდ ფროიდი პირველი იყო ვინც ემპერიული გზით სცადა გამოეკვლია ცნობიერის ქვეცნობიერი ფონი. თავის კვლევებში იგი ყურადღებასს სიზმრებს უთმობდა. თვლიდა, რომ იგი არ იყო შემთხვევითი და ასოსიაციურად დაკავშირებული იყო გადატანილ ფიქრებთან და პრობლემებთან.

ეს დაშვება დაფუძნებული იყო ნევროლოგთა თეზისზე (პიერ ჟანე, მაგალითად) , რომლის მიხედვით ნევროლოგიური სიმფტომები უკავშირდებოდა კონკრეტულ ცნობიერ განცდებს. ზ. ფროიდი და იოსიფ ბრეიერი მივიდნენ დასკვნამდე, რომ ნევროლოგიური სიმფტომები: ისტერია, ტკივილები, არანორმალური ქცევა, – ამ ყველაფერს სიმბოლური დატვირთვა აქვს. თვითგამოხატვის ფორმას კი სიზმრად ახდენს.

პაციენტს, რომელიც შეჯახებია აუტანელ სიტუაციას, აქვს გადაყლლაპვის დროს სპაზმა. ანალოგიურ სიტუაციაში სხვა პაციენტს ემართება ასთმა ან არ შეუძლია ”გადახარშოს” რომელიმე არასასიამოვნო ფაქტი, აი, ასე გამოხატავს ქვეცნობიერი თავს.

სიზმარი შეგდება რთული და პატარა ფანტაზიებისგან. თუ გამოვიყენებთ ფროიდისეულ მეთოდს, ”თავისუფალი ასოციაციისა”, გამოჩნდება, რომ სხვადასხვა სიზმრის შეერთებით შეიძლება მივიღოთ ბაზური სიუჟეტი. მივხვდი, რომ პაციენტის კომპლექსის შესასწავლად არაა აუცილებელი გამოვიყენოთ სიზმრები პროცესის ”თავისუფალი ასოციაციების” წერტილები. მაქამდე მისვლა სხვადასხვა გზით შეიძლება: ლოცვით, მედიტაციით, ნახატებით და საუბრითაც კი.

სიზმრის დროს არეულია კოორდინაციის შეგრძნება. მის შესასწავლად ისეთი მდგომარეობაა საჭირო, თითქოს უცხო ნივთს უყურებდე. მე ვშორდები ფროიდის ”თავისუფალი ასოციაციის” მეთოდს, თუნდაც იმაში, რომ ფროიდი მარტო სიზმრებით ცდილობდა პაციენტების ”კომპლექსების” გამოკვლევას. ვერბალური ტესტები ამის მაგალითია (პაციენტს უსახელებენ სიტყვას და ის პასუხობს თუ რასთან ასოცირდება იგი მისთვის).

შეიძლება მხოლოდ სექსუალური აქტის სიზმრები არ გვესიზმრებოდეს, როგორც ფროიდი თვლიდა. ანუ სიმბოლურად გასაღებს, რომელსაც ნახვრეტში არჭობთ, შეიძლება უბრალოდ გასაღებს ან სხვა რამეს აღნიშნავდეს და არა მხოლოდ სექსუალურ აქტს.

მაგალითად, ჩემს პაციენტს ესიზმრა მთვრალი, უგემოვნო ქალი, რომელიც სიზმარში მისი ცოლი იყო, თუმცა რეალურ ცხოვრებაში ამ ქალს არასდროს მიეკარებოდა. საშუალება რომ ჰქონოდა ჩემს პაციენტს, გადაიკარგებოდა სადმე, ოღონდ ის საშინელი სიზმარი დაევიწყა. მივედი დასკვნამდე, რომ პაციენტს ჰქონდა საკუთარი თავის კომპლექსი და საკუთარ თავს ისე საზიზღრად მიიჩნევდა, როგორი სიმბოლოც იყო მისი ვულგარული ცოლი სიზმარში. თუ მე არ მეცოდინებოდა წინაპირობები, რომ მას ასეთი ქალი არ ყავს ცოლად და არ მოსწონს ასეთები, მე ვერ გავიგებდი ამ სიზმრის სიმბოლურ არსს. ასე რომ, წინაპირობები მაინც მნიშვნელოვანია.

ჰოდა ფრაზით ”ყოველ მამაკაცში იმალება ქალი” მივედი ჩემს დასკვნამდე. ყოველ კაცშია ქალური და კაცური საწყისები. ამ ქალურ საწყისს კაცში მე დავარქვი ”ანიმა”. შეიძლება კაცური საწყისი ნორმალური იყოს, მაგრამ ქალური საწყისი – საზიზღარ მდგომარეობაში. ჩემს პაციენტს ამ დროს სიზმრის მეშვეობით უთხრა ქვეცნობიერმა: ”ზოგ შემთხვევაში საკუთარ თავს ისე ვგრძნობ, როგორც ეს დაცემული ქალია”. ადვილი გასაგებია რატომ უკეთებენ იგნორს სიზმრების შეტყობინებებს. ადამიანებს გაგების, სიახლის შიში აქვთ. ფსიქოლოგია ”ახალგაზრდა მეცნიერება, უკავშირდება ”მიზონეიზმს” მის ყველა ექსტრემისტულ გამოვლინებაში.

სიზმარი ქვეცნობიერის სპეციფიკური ენაა. როცა რამე გვავიწყდება, სინამდვილეში კი არ გვავიწყდება, ცნობიერიდან სიღრმეში გადადის. პაციენტები ხშირად თავიანთ თავებზე ტყუილებს თხზამენ. მითუმეტეს, თუ პაციენტი ისტერიულია. ბევრ რამეს ვერ ამჩნევს. ის ამჩნევს მხოლოდ ქვეცნობიერით. ეს აშკარად ჩანს ჰიპნოზის სედეგად. ადვილი საჩვენებელია, რომ მას ყველა დეტალი ახსოვს.

ფროიდმა სხვადასხვა ადამიანებზე შემთხვეული მეხსიერების დაკარგვა აღწერა. როგორც ნიცშე იტყოდა, სადაც სიამაყე ხელშეუხებელია, მეხსიერება გაცლას დააპირებს. როგორც ცნობიერიდან შეიძლება ინფორმაცია ქვეცნობიერში გადავიდეს, ისე პირიქითაც შეიძლება მოხდეს. ამ  შემთხვევაში ვიძახით, რომ ცუდი წინათგრძნობა გვაქვს. ადამიანის ფსიქიკის შესაძლებლობა შექმნას სიახლე, მნიშვნელოვანია განსაკუთრებით სიზმრის სიმბოლიკის გაგებისთვის. იდეები მოგვდის სიზმარში სიმბოლოებით. ეს სიმბოლოები ქმნიან ახალ ფიქრებს, რომლებსაც აქამდე არ გადაეკვეთათ ცნობიერის საზღვარი.

სიზმარი არ ჰგავს ისტორიას, მოყოლილს ჩვეულებრივად. ყოველი ინდივიდი განსხვავებულად იგებს აბსტრაქციას თუ საერთო გაგებას, მეტიც თავისებული ინტერპრეტაციით იყენებს კიდეც. სიზმრის ერთ-ერთი ფუნქციაა, მიგაქცევინოს ყურადღება იმაზე, რაც არ გაღელვებს, ვერ  ხვდები რომ შენთვის ეს პრობლემას წარმოადგენს. ხშირად ერთიდაიმავე სიზმარი ესიზმრებათ წლების განმავლობაში. ქვეცნობიერი რაღაცას მიანიშნებს. მათ არ ესმით და სანამ პრობლემა რჩება, სიზმარი ტრიალებს. ზოგჯერ ეს მიანიშნებს მომავლის სირთულეებზე. აქ არავითარი მაგია არ არის.

აი, ქალს ესიზმრებოდა, რომ რაღაც ხიფათი შეემთხვეოდა. ერთხელ მასზე მანიაკმა იხმარა ძალა. სინამდვილეში ეს შემთხვევა არ უნდა აღვიქვათ ისე, რომ სიზმარმა მომავალი გვიკარნახა. უბრალოდ ამ ქალს თავგადასავალი სჭირდებოდა და ქვეცნობიერად ხიფათები სურდა. ”თაგვმა თხარა თხარაო”.

განსაკუთრებით საყურადღებოა განმეორებადი სიზმრები. იყო შემთხვევები, როცა ერთიდაიგივე სიზმარი ესიზმრებოდათ ბავშვობიდან მოყოლებული. ეს შემთხვევა ზოგადად მიუთითებს ცდაზე, გამოასწორონ კონკრეტული დეფექტი სიზმარში მაინც. ზოგჯერ ასეთი სიზმრები ვხვდება ფსიქოლოგიური ტრამვის შედეგად.

როდის ყოფილა აქამომდე?!

იყო და არა იყო რა, ღმერთმა ხატად თვისა ადამი და ლილიტი შექმნა. მათ ჰქონდათ ვნებიანი ცხოვრება, სანამ ადამმა ცოლს ღმერთთან არ უღალატა. ჰო, უღალატა, მანამდე სამივე ერთად ცხოვრობდა სამოთხეში. ადამი თამაშობდა ცხოველებთან, ლილიტი კი ცნობიერების ხის ნაყოფით იკვებებოდა. ქალი ცნობიერებას რომ ეგებოდა, ადამს ის მეტად მოსწონდა, ღმერთი შეშფოთდა. დაიბარა ადამი და უთხრა: ჩემზე სალოცავად დრო აღარ გაქვს, ცოლს შენ უნდა იქვემდებარებდე, ყურადღებას აქცევდეო. წამოვიდა ადამი და ცოლს ეკამათა. კამათი ჩიხში მაშინ შევიდა, როცა მას სექსში დომინანტობა აუკრძალა. ლილიტმა ადამი სხვის ჭკუაზე მოარულ სუსტ კაცად ჩათვალა და ცხრა მთისა და ზღვის იქით გაფრინდა.

მოდერნიზმის შემდეგ

„მე ვასკვნი, რომ ხელოვნების ნამდვილი მცოდნე და შემფასებელი სწორედ ისაა, ვისთვისაც ის მოკლებულია მნიშვნელობას“.(იუნგი)

თანამედროვე ხელოვნებაში სიმულაკრულია სექსის იდეა და ჩვენი ალისებად ქცევა ზღაპრულ სამყაროში. სიმულაკრულია ჰოლივუდური ღიმილი და საკუთარი სხეული, მაგრამ სანამ „რობოტების ქალაქში“, ზობმირებულ დისნეი ლენდში(უმბერტო ეკო) მოვხვდებით, ჯერ რიგი უნდა დავიცვათ. რიგი გრძელია, რადგან ადამიანია ბევრი. ისინი სხვა სამყაროს ელოდებიან, უტოპია ხელმისაწვდომია. გადაგვარებული უტოპიააო, ეკომ, იკონიზმის სამყარო, სადაც ტოტალური სიყალბე ნებადართულია.

პოსტმოდერნის განსაზღვრება, შემთხვევითი არ უნდა იყოს, „ფლეიბოიში“ დაიბეჭდა. ამ ეპოქაში ინოვაციებს არ უნდა ველოდოთ. ის მთელი რიგი წვრილმანებითაა სავსე. იწყება იქ, სადაც მთავრდება მთლიანი. ლიოტარმა ტერმინი პოსტმოდერნში ჩავარდნა შემოიღო, რითიც თავისი პერიოდის ფონს გაუსვა ხაზი. ეს კონსამერული ანუ სამომხმარებლო ეპოქაა. იძლევა ცოდნის კომერციალიზაციას.
აბსტრაქტული ექსპრეციონიზმიდან და პოპ–არტიდან მოდერნიზმი პოსტმოდერნში გადადის.

– მოდერნისტული ხელოვნება ეპისტემოლოგიურია, პოსტმოდერნისტული – ონტოლოგიური (ბრაიან მიშელი).

მკვლევარს იმის თქმა უნდოდა, რომ პოსტმოდერნიზმი მოდერნიზმისგან ისტორიულ–შედეგობრივად დაიწყო, მთავარი, რაშიც ის მოდერნიზმს უარყოფს, არის ეგზისტენციალურ კითხვებში ჩაღრმავება. აღარ შეისწავლის შემეცნების თეორიის საფუძვლიანობას. თუ ნიცშესგან ღმერთის სიკვდილი ტრაგედიად აღიქმებოდა, ამჯერად პოსტმოფერნულ ხელოვნებას ეს ნაკლებად ადარდებს.

ონტოლოგია მეცნიერებაა ყოფიერების არსზე. ის სამყაროს თეორიული აღწერაა. ერთადაა სამეცნიერო და პოსტმოდერნული ფიქცია. ორივეს აქვს თავისი მთავარი ინტოლოგიური პოეტიკა. მაგრამ მათ შორისაცაა პარალელი. ზღვარი კარებზე გადის. დეტალების აღწერა აღარაა საჭირო. ნებისმიერს შეუძლია ნებისმიერ ადგილზე და დროზე ინფორმაციის მოძებნა და რომანი დეტალურობისგან დაცლილია.

პოსტმოდერნიზმი ეხება დუალისტურ ონტოლოგიას. სამეცნიერო რომანი არის ის, რაც დეტექტიური რომანი იყო მოდერნიზმში. ისტორიულ ნოველაში კი ხალხს აინტერესებს დაგეგმარებული სამყარო, მისი მოშლის მექანიზმები და სხვა.

მისი ტექსტის აგების ძირითად პრინციპად მიიჩნევენ ნონსელექციის ცნებას, ანუ ენობრივი და სხვა ელემენტების წინასწარ შერჩევაზე უარის თქმას და ტექსტის აგების კოლაჟისეულ ხერხს. უკვე სამყარო აღიქმება როგორც ქაოსი, სადაც ღმერთი, მეფე, ადამიანი, გონება, სახელმწიფოებრივობა, ენა, ისტორია, დრო, სივრცე აბსტრაქტული ცნებებია. ამგვარად, იქმნება ქაოსი და მკითხველი ვერ უნდა მიხვდეს, თუ როგორ განვითარდება ტექსტი.

პოსტმოდერნიზმი გლობალიზაციას მიადგა. მისი სფერო მასშტაბურია და ლოკალურობას სცდება. იღებენ ფილმებს, სადაც უცხოპლანეტელები გვიტევენ და მთელი მსოფლიო საერთო მტრის წინაშე ერთიანდება. შემთხვევითი არაა, ნიუ–იორკული არქიტექტურა, მინის ნაგებობები ერთმანეთში გადადიან და შენობა–შენობაში ითქვიფება.

დებულებამ, რომლის თანახმადაც, ისტორია და საზოგადოება შეიძლება წავიკითხოთ როგორც ტექსტი, განაპირობა კულტურის, როგორც ერთიანი ინტერტექსტის აღქმა. ამ შემთხვევაში ავტორი და მკითხველი მკვდრები არიან და მათი ცნობიერება ციტატებისგან შედგება. ანუ სამყაროში უკვე ნათქვამია ყველაფერი ყველაფრის შესახებ, პოსტმოდერნიზმი მოკლებულია ინოვაციებს და ტექსტი იქმნება კალეიდოსკოპის პრინციპით.

პოსტმოდერნი ნაკლებადაა სკანდალური და თავისი უფლებების დამცველი. მისთვის ჭეშმარიტება პირობითი ცნებაა და არც ძველ მწერლობას უარყოფს, როგორც ამას მოდერნისტები აკეთებდნენ. აქ უკვე სინამდვილე მხოლოდ წარმოდგენაა სინამდვილის შესახებ და ის შერჩეულ თვალთახედვაზეა დამოკიდებული. სხვადასხვა სტილი და ჟანრი ერთ ტექსტში ერთიანდება. პოსტმოდერნული ტექსტი არის ფესვთა ჯგუფი, რომელსაც ღერო არ აქვს.

თუმცა ეს განსაზღვრებები ზოგადია. ასევე ქვემოთაა მოდერნი პოსტმოდერნისგან განსასხვავებელი ცხრილი. შენიშვნა: თუ დააკვირდებით, ამის მიხედვით, ავანგარდი მოდერნიზმის კუთვნილება არ არის.

პოსტმოდერნზე წერენ:

„პოსტმოდერნს“ განიხილავენ, როგორც ახალ ტექნოლოგიათა ეპოქას, კოსმიურ იდეოლოგიას, მეორენი ამ ნიშნით სწორედ ტექნოლოგიათა მოზღვავებას ემშვიდობებიან, მათთვის პოსტმოდერნი „მწვანეთა“, ეკოლოგთა, ალტერნატიულთა იდეოლოგიაა.“(ვოლფგანგ ველში)

– პოსტმოდერნი შენელების პერიოდია. ჩემთვის მოდერნულია ის ხელოვნება, რომელიც თავის „მცირე ტექნიკას“ წარმოაჩენს იმისთვის, რომ წარმოუჩენელი არსებობს. მალევიჩის თეთრი კვადრატი შეიძლება დავინახოთ იმგვარად, რომ შეუძლებელი იყოს რამის დანახვა. პოსტმოდერნი არ არის მოდერნის დასასრული, არამედ მისი დასაბამი. „ავანგარდი მილიტარული ქვეტექსტით. (ჟ.ფ. ლიოტარი).