ჰიკიკიმორი რუი მურაკამისთვის არის იაპონური ცხოვრების წინააღმდეგ

რუი მურაკამი არის მწერალი, ვინც თავის წიგნებში აერთიანებს რიტუალურ მკვლელობებს, ბიოტექნიკას, ტერორიზმისა და ჰაკერთა თავდასხმებს. ამიტომ გასაკვირი იქნებოდა ჰიკიკიმორთა ცხოვრებისთვის გვერდი აევლო და “პარაზიტებში” რიგითი იაპონელი სოციოპათის ცხოვრება გვიჩვენა, ოთახში ინტერნეტთთან ერთად ჩაკეტვის მერე ჭკუიდან როგორ იშლება. მაგალითად, ჯერ ახალგაზრდა უიჰარა დარწმუნებულია, რომ მის ორგანიზმში პარაზიტი ცხოვრობს, თანაც ერთადერთი მისიით: მოკლას ის ვინც სიკვდილისთვის დააპროგრამა. ოჯახი, რა თქმა უნდა, აშინებდა, ზრუნავდა, ინტელექტუალური საუბრებით დაწყებული ყოველდღიურ თემებზე ესაუბრებოდა.  ექიმები, რა თქმა უნდა, ტრანკვილიზატორებს ატენიდნენ იმდენს, რომ სიარულიც აღარ შეეძლო და ხოხავდა. მაგრამ როცა გამოფხიზლდებოდა, პერიოდულად სქესობრივი სურვილები იმდენად მოწოლილი ჰქონდა, გამალებით ანძრევდა, არც იმის ერიდებოდა, რომ დედამისი ხედავდა, არა თუ იმის, რომ გამალებისგან ფალოსზე კანს იზიანებდა. მურაკამმა კი ისტორია იმით დაძაბა, რომ უიჰარამ ტელევიზიით ნანახი ქალი აიკვიატა და მივიდა პარაზიტის ბრალეულამდე. პარაზიტების, რომლებმაც შექმნეს ისეთი, როგორიცაა და, სხვათაშორის, იაპონურ სუბკულტურაში იმ ადამიანებს, რომლებიც არ მუშაობენ და სხვების ხარჯზე ცხოვრობენ პარაზიტები ჰქვიათ.

მურაკამისნაირი მწერლები კი გვაჩვენებენ არა იმ იაპონიას, სადაც ჰაერია ასეთი და ყველა ადამიანი ტექნიკური გონებით იბადება და ჭიანჭველასავით შრომობს, არამედ საზოგადოების, სოციალური ქსელების, ეთენშენ ჰორული ცხოვრებისადმი ფობიას, იაპონელებს ნულოვანი მათემატიკური ნიჭით და როგორ ადვილად შეუძლიათ გადევნონ იაპონელებმა მათთვის უცხო, კალაპოტიდან ამოვარდნილი წევრი. მაგრამ საქმე იმ უტოპიურ მდგომარეობამდე მიდის, რომ მასა თავად ხდება უცხო, ჰიკიკიმორი, და საბოლოოდ, ადამიანები ოთხკედელშუა იკეტებიან და აღარ კონტაქტობენ, ანუ სუბკულტურა კულტურა ხდება, მიღებული ფორმა, მოდა. რაც ვნახეთ ფილმში “ტოკიო”, პიცის დამტარებელი რობოტის სახე, იდეალურად მოწყობილი სახლი, მიწისძვრა ანუ ამ იდეალურად მოწყობილი სახლების ზანზარი, რაც ერთადერთია ადამიანები სახლებიდან ქუჩებში რომ გამოიყვანა, ამ სახლების თავზე დამხობისგან თავდაცვამ. ზოგადად, ეს “ტოკიო” საინტერესო ფილმია, არა მხოლოდ ჰიკიკიმორის თვალსაზრისით, პირველ ორ ნაწილში განხილულია 1) სარგებლის თემა, როცა ისმევა საკითხი რამდენადაა სასარგებლო რომელიმე ნივთი ადამიანზე და 2) უცხოობის თემა, როგორ არიან ტოლერანტები არატოლერანტები არატოლერანტების მიმართ.

აი, არის ასეთი მანგა/ანიმე იგივე თემატიკით “კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება NHK”, სადაც ჰიკიკიმორი უიჰარასგან განსხვავებით, ათლეტი და კეთილი ადამიანია. იმედი რომ აქვს, გეიმებით ფულს ვიშოვნიო, ქსელურ მარკეტინგშიც გაეხვევა, სადაც წამლები უნდა გაყიდოს. “პარაზიტებისგან” განსხვავებით, ჰეფი ენდური მანგაა. არ ვიცი, რამდენად რეალურ ფაქტებზე დაწერა მურაკამმა, მაგრამ დღეისობით იაპონიაში 50 ათასზე მეტი ჰიკიკიმორია, მათში იყო ერთი ოტაკუ (მანგასა და ანიმეზე შეშლილი ტიპი), კლასიკური ჰიკიკიმორი ბავშვი, რომელიც 10 წელს გადასცდა და სერიული მკვლელი გახდა, ცნობილი თავისი პორნოგრაფიული ოთახით. ეს ერთი მაგალითი ბევრიდან, მაგრამ ზოგადად, მურაკამი ასეთ მანიაკ ჰიკიკიმორებზე წერს. მაგალითად, ტიპზე, ვისაც ფორუმი არ უყვარს და ჰაკავს, ადმინებს კლავს და ა.შ. რომანი მეილების ფორმით მიმდინარეობს, ერთგვარი მეილური დიალოგია. და გვასწავლის, რომ: მიუხედავად იმისა, რომ ყოველი მეორე მეტყვის, ლოდინი არ უყვარს, იმედი მაინც აქვს. იმედი არის ლოდინი, ლოდინი არის იმედი. იმედი არის პიროვნული პრობლემა. იმედი ისეთი საზარელი ინსტინქტია, რომ მთავრობა უნდა ჩაერთოს, ადამიანებს ბოლო იმედიც რომ გაუქრონ, იმუშავონ ბიო მეცნიერებმა, რომ იმედის პარაზიტები ამოძირკვონ.

სინტოისტური საკურთხეველი ანიმეების მიხედვით

იქნება ეს მიაძაკის თუ სხვა სინტოელთა ანიმეები, შეიძლება თვალი მოვკრათ პატარა ხის სახლს, რომელზეც არის გამოსახული დრაკონები, ჩინური ფენიქსები, კიდია სარკე და სხვა მისტიური ნივთებია განლაგებული. მითოლოგიის თანახმად, სწორედ ეს არის კლასიკური იაპონელის სალოცავი ადგილი და, ძირითადად, ჭურჭელთან ან სხვა საყოფაცხოვრებო ნივთების ბაზრობებზე იყიდება.

1. 標縄・注連縄・七五三縄 სიმენავა ანუ ბრინჯის მცენარისგან დაწნული თოკი, რომელსაც ზიგზაგისებურად აკრავს თეთრი ქაღალდი – სიდე 紙垂, 四手. რაც სიმბოლურად სუფთა სივრცეს განასახიერებს, კამის მყოფადობას ადგილზე.
2. იაპონური მარადმწვანე საკაკი 榊 თავის ჭურჭელთან ერთად. ითვლება, რომ ეს მცენარე ღმერთებს იზიდავს.
3. კაგამი 八咫鏡 ანუ წმინდა სარკე, რომელიც გვახსენებს გულისა და ფიქრების სიწმინდეს. მოკლედ, ამატერასუს 天照大神 , მზის ქალღმერთს განასახიერებს.
4. მიძუტამა 水玉「みずたま」 არის სავსე წყლით.
5. 皿「さら」სარა – ლამბაქი ბრინჯისთვის.
6. სარა – ლამბაქი მარილისთვის.
– ეს ორი ფიზიკური და მორალური ზრდისთვის გაღებულ მსხვერპლს განასახიერებს.
7. 瓶子「へいじ」ჰეიძი – ბოთლი საკეთი お神酒.
8. 灯籠、灯篭、燈籠、燈篭「とうろう」ტომიო, ტორო ანუ წმინდა გამწმენდი ცეცხლი.
9. 神殿「しんでん」სინდენი ანუ ღვთის სახლი.
ამის გარდა გვხვდება ო-ფუდა お札「おふだ」მფარველი ანგელოზების სიმბოლოები, სადაც ალაგებენ იარაღს, გარდაცვლილთა პორტრეტებს და მსგავს გადაუყრელ ნივთებს.

როგორც წესი, ეს სახლის მაკეტისმაგვარი საკურთხეველი სასტუმრო ოთახის კარების თავზე იკიდება და სინტოელს ტაძარში წასვლა აღარ ევალდებულება. ლოცვის წინ ჯერ ტაშს შემოკრავენ, რომ მიიზიდონ სულები, შემდეგ ჩუმად ლოცულობენ. ხმამაღლა ლოცვა მხოლოდ სასულიერო პირს შეუძლია. სხვა მსხვერპლშეწირული საკვები, ძირითადად, ქვირითი ან კვერცხია. ყოველ ტაძარს საკვების მომზადების და მირთმევის თავისებური გზა აქვს. ზოგადად, სინტო რიტუალებითაა აწყობილი.
მიმაჩნია, რომ სახლუკა კამიდანა ყველა იაპონიის მოყვარულმა უნდა იქონიოს, მიუხედავად იმისა, რომ სინტოს ეგოისტურად მხოლოდ იაპონელი  ღმერთები ჰყავს.

როგორ დავწეროთ ტანკა?!

როგორ იწყებოდა ტანკა:

ძველი ტანკა იაპონელ მიჯნურთა შორის საიდუმლო გზავნილებს  წარმოადგენდა. სასიყვარულო ღამის ერთგვარი პროლოგი გახლდათ, მარაოზე დაგროვილი ემოციები სიტყვებით რომ იკვრებოდა.

ჰოდა, ეს მადლობის ტანკა შუამავალს საკეს სანაცვლოდ უნდა წაეღო, ადრესატის ოჯახის წევრთან ფლირტის პერსპექტივით.

ასე ახლოვდებოდნენ ადამიანები ტანკათი.

ადრესატი კი თავის მხრივ ტანკათივე უხდიდა მადლობას საყვარელს და შუამავლის საფლირტაო არეც იზრდებოდა.

თუ ადრესატს არ სურდა ტანკას დაწერა საყვარლისთვის ლექსის ბოლოს ჩიტს ან ჯვარს (”პტიჩკას”, ”კრესტიკს”) სვამდა და ტანკას უკან უბრუნებდა.

ტანკას ეპოქა 700-იანი წლებიდან იწყება. 

თავიდან ის ორალური გზით გადაიცემოდა.

ტანკას ტექნიკური მხარე: 

ფუჯივარა ტეიკამ 1219 წელს თავის სტუდენტს მისწერა წერილი, სადაც აღწერილი იყო ტანკას წერის 10 მეთოდი. წერილი ტანკას სკოლისთვის ერთგვარ სახელმძღვანელოდ იქცა.

ის შეიძლებოდა ყოფილიყო 1) მისტიკური და ღრმა,

2) ჩვეული განაცხადით,

3) დახვეწილი სილამაზის,

4) გრძნობათა დადანაშაულებით,

5) მოხდენილი სტილით,

6) გარეგნული გამომსახველობით,

7) გონიერი საკითხის დასმით,

8) ახალი საკითხის დასმით,

9) დახვეწილი დეტალებით, ან

10) ბოროტების ჩახშობით. 

იგი ეფუძვნება სქემას: 5-7-5-7-7.

თუმცა არის შემთხვევები, ტანკას რომ გრძელი სტრიქონებით იწყებენ.

თარგნის დროს ეს პრინციპი აქტუალური არაა, იაპონური ენის მოკლე სიტყვების გამო.

ტანკა განსხვავდება სხვა პოეზიის ჟანრებისგან, როგორც შინაარსობრივი, ისე ტექნიკური მხარით.

მაგალითად, სედოკას ფორმაა 5-7-7, ჩოკასი –  5-7-5. ამით სედოკა მონდოს უახლოვდება, იმ განსხვავებით, რომ პირველი ავტორის მიერ იწერება და ჩვეულებრივ, შეიცავს კითხვასა და პასუხს. ჩოკა გრძელი პოემაა და 5 სტრიქონს სცდება. ზოგი პოემა ას და მეტ სტრიქონს ითვლის.

თავიდან კატაუტა ყოფილა იაპონიის წამყვანი ჟანრი.

(საიტი 1, საიტი 2)

მსგავსებები და განსხვავებები ჰაიკუსა და ტანკას შორის:

ჰაიკუს უფრო მოკლე ისტორია აქვს. იგი ტანკასგან წარმოიშვა.  ტანკა ჩინური ღმერთივით ორ ნაწილად გაიპო და პირველი სამი ხაზი ჰაიკუს დაუთმო. ამით განსხვავდება იგი ტანკასგან, მას დამატებული ბოლო ორი სტრიქონი გააჩნია.

2) თანაც, ტანკას ემოციების ვერბალურად გადმოცემისკენ ორიენტირებული ხალხი წერს. ჰაიკუში კი ემოციები ირიბი სახით, ლირიული გადახვევებით დევს.

3) ტანკაში ბოლო ორი ხაზი მესამე სტრიქონში გადმოცემული აზრის გაგებას ემსახურება. სამივე სტრიქონიდან ახალი გზის პოვნის მორიგი შესაძლებლობაა.

4) ჩვეულებრივ არც ტანკაში და არც ჰაიკუში ძალადობა და ომის სურათები არ გვხვდება.

5) ტანკას იანის სქესი აქვს, ფემინურია. ჰაიკუ ინია, მამრობითი.  

6) ტანკა ლირიკულია, ჰაიკუ ფრაგმენტული. 

7) ტანკა ნატიფი საზოგადოების კუთვნილებაა, ჰაიკუ – მოვაჭრეების და დაბალი კლასის.

8) ტანკა სათქმელს პირდაპირ გადმოსცემს, ჰაიკუ – თამაშით.

9) ტანკა გრძნობებს ანალიზს უკეთებს, უფრო ემოციურია და იყენებს წარმოსახვას. ჰაიკუ წარმოსახვას ამაგრებს, ამყარებს. 

10) ტანკა დადგენილ თემებზე იწერება, ჰაიკუ თავად ადგენს საკუთარი ექსპერიმენტით.

11) ტანკა ხუთი ნაწილისგან შედგება და ხუთ სურათს გვთავაზობს, ჰაიკუ – სამს.

12) ტანკა სიმახინჯეს არ აღწერს. საგალობლად ქცევის შანსი აქვს. ჰაიკუ უფრო საერთო სილამაზეზეა კონცენრტირებული და გადაჭრით მოსაუბრეა.

13) ენობრივი სტრუქტურა ტანკასთან მეტად გამართული და ტრადიციულია. ჰაიკუ საუბრობს უშუალო ენით.

14) ტანკა ეფუძვნება სუბიექტისგან დანახულ სურათებს, ჰაიკუ ისე აღწერს, როგორცაა.

ტანკას მაგალითები ნიძიოსა და ისიკავას მიხედვით: