როგორ გავხდით რეინჯერები?!

გეოგრაფიულ რუკაზე ალბათ ყველას შეგვიმჩნევია მტირალას პარკისგან დაჩრდილული კინტრიშის ნაკრძალი, თუმცა ფიზიკურად ცოტას თუ მოგვინახულებია. მოლაშქრეს ან ზღვის სანაპირო ზოლი აინტერესებს ან მაღალმთიანი ხულოსებრი რეგიონები. მდინარე კინტრიშის ხეობაში გაშენებული სველი სოფლები ქობულეთის მუნიციპალიტეტში მდებარეობს. მეტიც, ისტორიულად ქობულეთი ამ რეგიონში მდებარეობდა, ხოლო ამჟამინდელი ქობულეთი ჭირიანობით იყო მიტოვებული.

ადგილობრივების თქმით, გურიიდან ამ აჭარაში გადმოსასვლელი გზა უფრო მარტივია, ვიდრე აჭარიდან გურიაში გადასვლის მსურველებს ხვდებათ. ამ რეგიონში მოლაშქრეები, ძირითადად, რუკის არქონის გამო იკარგებიან/იღუპებიან, რადგან სათანადო გზამკვლევები არ იშოვნება, თუმცა თვითონ გზა არ უნდა იყოს რთულად სავალი. გურიის გზაზე ბონუსად ნახევრად ალპური ზონის ტბა შეგხვდებათ, წარმოიდგინეთ, ტბაზე ხართ და ზღვის სანაპირო ზოლს ათვალიერებთ ხედებად. ნაკრძალის ბაზაზე ბზის კორომსაც შეხვდებოდით აქამდე თუ მოილაშქრეთ, თუმცა ამჯერად ბზები დაიწვა. რჩება თამარის დაკიდული ხიდები და თამარის უთხოვარი ხეები. ყველა მეფის აღმშენებლობით მარაგს თამარს მივაწერთ და ყველა ბებერ ხეს მის შვილობილად ვაცხადებთ.

მაგრამ ყველაზე საინტერესო დროის ის აცდენაა, რომლითაც ამ სველი სოფლების მოსახლეობა ცხოვრობს. საათის გრინვიჩულ სისტემას საბჭოთა გადმონაშთად აღიქვამენ, რომლებმაც სასაათო სისტემა შრომაზე მოარგეს. სოფელში საათი არ არის, დროს ჯოხის ჩრდილით საზღვრავენ, რაც ორი საათის განსხვავებას გვაძლევს.

“მე დათო მქვია”, – გამოგვეცნაურა 25 კმ-ს ფეხით გავლის მერე პირველივე შემხვედრი მძღოლი, ვისაც ქალაქში დასაბრუნებლად სატვირთოში ჩავუსხედით. მემუარებში მომისხენიეთო და წაგიყვანთო. ბლოგზე დავწერ მეთქი სტატიას და ამიტომ მითხრა, მე დათო მქვიაო. 25კმ-ის მერე ეს მძღოლიც იმიტომ შეგვხვდა, რომ მდინარე კინტრიშზე მშენებლობა მიდის. ასე რომ მოურიდებლად შეგიძლიათ აქედანაც ჩახვიდეთ აქაურ აჭარაში კაკლისა და წაბლის საკრეფად, რომ დღეში ერთი მანქანის ფულად ჩააბაროთ.

აი, იმდენად მივიწყებული ადგილია, რომ ქობულეთიდანაც კი გიჭირთ ტრანსპორტის შოვნა და თუ მაინც ვერ გააგებინეთ მძღოლს კინტრიშის ნაკრძალზე, ჭახათის ნაკრძალად მოიხსენიეთ. ავტოსტოპს რაც შეეხება, გირჩევნიათ ქობულეთის სოფლებში ცერა თითი არ გაიშვიროთ და უბრალოდ ხელი ჩამოუკრათ, – აქაურ მძღოლებს უბრალოდ იმის შეგრძნება ექნებათ, რომ აქებ, კარგიაო, ეუბნები და გაჩერებას ვერ წარმოიდგენენ, დიდი-დიდი მათაც შეგაქონ.

ზოგადად, ავტოსტოპური გამოცდილება რეგიონების მიხედვით ფრიად საინტერესო სათხრობია: მხოლოდ გურიაში თუ გაგიჩერებს ორკაციანი მანქანა ოთხ ავტოსტოპერს. თუ ქუთაისში აჩერებთ, მძღოლები გეკითხებიან, თქვენც ის ფილმი ნახეთ უფასო მგზავრობაზეო. ქობულეთი-თბილისის გზაზე ისეთი პროგრამისტებიც შეიძლება შეგხვდნენ, არაელექტრონულ, სუფრულ მუსიკას რომ უსმენენ.

აი, ხაშური ცალკე აბზაცი უნდა იყოს. ამ გზაზე ავტოსტოპის იმედზე არ დადგეთ, თავმოყვარე მძღოლები სხვის გამო ხაშურში მანქანას არ შეაჩერებენ. ან თუ სიგარეტის მოწევა არ უნდა და ასანთი გაუთავდა. გამოგიყენებს, აგანთებინებს და ჭირის დღესავით გაგეცლება. ისეთი ცუდი დღე გვქონდა ხაშურში ნაზუქიც კი ვერ ვიშოვნეთ. მერე თამუნამ, არც ისე ცუდი ქალაქია ხაშური, ბორჯომის მთები ჩანსო, მაქსმა კი დიდი ხანი არ გაახარა, მასე ელიავაც კაი უბანია, მყინვარწვერი ჩანსო.

და თუ თბილისის გზაზე მძღოლი მაინცდამაინც შენი ყოფილი შეყვარებულის სახლთან დაგტოვებს, მადლობა გადაუხადე, რადგან შენი ბედი ყოფილა, ოღონდ არა ეს შენი ყოფილი ბიჭუნა, არამედ არმიწერის ნებისყოფის გამომუშავებაში გამოწვრთნა. ზოგადად, მძღოლებს მადლობა უნდა გადავუხადო, როგორც თამარი მასწავლის ხოლმე, მაგრამ სულ მავიწყდება. ერთხელ ისე დავძაბე გონება, მადლობა არ დამრჩეს მეთქი და გამომივიდა, მაგრამ, როგორც მითხრეს, გამარჯობის თქმა დამრჩა.

დისტრიბუციის ან ფოსტის მანქანით ავტოსტოპით მგზავრობა ჩემთვის არა, მაგრამ ბევრისთვის სახალისო იქნება, გზაში ნახევარ ქვეყანას გაეცნობა. ჩემთვის სახალისო იყო უფრო მიკრობუსის ტიპის მანქანით მგზავრობა, სადაც ტრადიციული დასაჯდომების ნაცვლად სახლის სკამები იყო ჩამწკრივებული. მაგრამ ყველაზე საინტერესო რეინჯერებთან მგზავრობა გახდა. ჩაუჯექით ხოლმე რეინჯერებს, თავებს გმირებად იგრძნობთ.

ჯერ ხომ ქობულეთის ბაზარში თუთუნის და ბოსტნეულის ყიდვაში სიმბარათი დავკარგე, თან სამსახურის, თან ვინც იპოვნა, სექსოლოგებთან ვმუშაობ და რამდენ კონფიდენციალურ ინფორმაციას ნახავდა, ამაზე ვდარდობ. თამარას ხომ ხაშური ურჩევნია ქობულეთს და უსასრულო გრძელ, სწორ და მზიან ქუჩებში დაღლილობისგან პანიკის შეტევა ჰქონდა. მაქსი კი ერთ ქობულეთურ ავტო სამრეცხაოს აკვირდებოდა, სექსუალურად ჩაცმული გოგონა რომ რეცხავდა, ეტყობა, სარეკლამოდ და კულისებში ჩანს, რომ ქობულეთელ ღიპიან მამრს არეცხინებენ.

თამარას მგონი მზის დარტყმა აქვს, მე წიკი მაქვს რომ ტელეფონი მირეკავს, იქაც კი, სადაც ტელეფონი არ იჭერს, მითუმეტეს, თუ სიმი ტელეფონში არ დევს. შეზოფრენიის ეს სიმპტომი გავრცელებული მდგომარეობაა და როგორც სუბიექტური დაკვირვებისგან მივხვდი, 3 დღეა საჭირო, რომ ზარის ხმა ამოგივარდეს ჩვევიდან. განსაკუთრებით თუ ჭახათს გასცდებით.

ადგილობრივებმა რესტორნის ტერიტორიაზე შეგვიფარეს, გაგვიშალეს სუფრა, ნიგოზივით მშრალი ხაჭაპურები დააცხეს, ნიგვზიანი კიტრი-პამიდვრის სალათა მოიტანეს. აი, საქართველოში მოგზაურობისას ფული არ გეხარჯება. მაქსის მეგობარს ჰქონდა იდეა, ვითომ რუსი ჟურნალისტები არიან და რეპორტაჟს აკეთებენ ქართულ სტუმართ-მასპინძლობაზე, სამეგრელოში რომ იტყოდნენ ჯადოსნურ სიტყვებს, აი კახეთში ისე გადაგყვნენო.

მაგრამ აჭარლებს ისედაც არ “შეეშლებოდათ”, ძალიან ლამაზ ადგილას დაგვაბინავეს მდინარის პირას, ჰამაკების რიგში. იმ ღამეს დავუშვით რომანტიკული შეცდომა და კარავი გავშალეთ პირდაპირ მდინარის ზემოთ, ანუ მდინარის ზემოთ ხუთიოდე მეტრში იყო ფიცრები გაშვერილი და ზემოდან დავადგით კარავი. თან მე თბილი საძილე ტომარა არ მქონდა მთის მდინარიდან გამოწვეული ქარი სხეულს მიკანკალებდა. სამაგიეროდ მეორე დღეს ზრდილობის გამო გადავკარი თაფლის არაყი და ეს იყო ყველაზე ლამაზი და გემრიელი სასმელი ჩემს ცხოვრებაში, სიამოვნებით გავაგრძელე გზა.

ორიოდე კილომეტრი გვქონდა დარჩენილი კინტრიშამდე. მე ცოტა უკან ჩამოვრჩი, თამარას ტელეფონით საქმეებს ვაგვარებდი, რომ ქობულეთის ბოსტნეული დამრჩა შუა გზაზე. მე ხომ ყველაფერს ყოველთვის ვკარგავ. უკვე ვკრეფდი დაყრილ ბოსტნეულს, რომ წამომეწივნენ რეინჯერები. ძალიან ლამაზი თვალები ჰქონდა ამ რეინჯერს. აი, აჭარლების ტიპური სახე, ზღვისფერი თვალები და ბორცვებივით ლოყები. წამო, არ გაინტერესებთ ჩვენი სამუშაო პროცესის ნაწილი გახდეთო? ჩავუჯექი მანქანაში, დავეწიე მეგობრებს და ისინიც შემოვისვი.

წარმოვიდგენდი ბრაკონიერებს როგორ დავიჭერდით, წრეს შემოვარტყავდით, სასამხილე ფოტოებს გადავუღებდით, ჩვეულებრივს და სასამხილე ფოტოებს სელფით, მაისურებზე დიდი, ლათინური R გვეწერებოდა, ვითომ სუფთა და დაუთოვებული მაისურები გვეცვა და არა ჩანთებში ცხრაგზის დაჭმუჭნული, ჟურნალისტები ეთერს დაგვითმობდნენ და ა.შ. არა და ამ უკაცრიელ სოფლებში, სადაც ცოცხალი სულის ჭაჭანება არ იყო, ოცნების საარჩევნო პლაკატი მაინც იყო გაკრული.

არა და ყველაზე საინტერესო ამ შემოვლაში ლობიო იყო, სარებზე გაწოლილი ცარიელი ღეროები. “ჰმმ, ჩვენი დირექტორის ლობიო დათვს შეუჭამია”, – თქვა ლამაზ თვალებიანმა რეინჯერმა, ოღონდ ჩემს წარმოსახვაში თითქოს დოქტორ ვოტსონს მიმართა, – “ვერ გაახარა კაცმა აქ ლობიო, მოდის დათვი და უჭამს”. ნახეთ, რა საინტერესოა, ჯერ ის, რომ შეგიძლიათ ლობიოს საკრეფად ჩახვიდეთ ამ სოფელში, მაინც დათვს დაბრალდება. და მეორეც, წარმოიდგინეთ, მურა დათვი შეპარული ბოსტანში.

ოც კილომეტრზე მეტი გვქონდა შემოვლილი და შეკრებილ საზოგადოებას წავასწარით რომანაძეების გვარის ქეიფისას. გაგვიმასპინძლდნენ ხაჭაპურებით, ცოლიკაურით, ბოლოკი და ყველით. ეს ლამაზთვალება რეინჯერი მგონი არ სვამდა, საჭესთან ჯდომა უწევდა და შემოვლითი სამუშაოები. დასვენების გარეშე მუშაობდა, ისტორიები გაიხსენა სხვა ტურისტების და მათი გაჭირვებების შესახებ. გვესაუბრებოდა, რომ ამ სოფლებში ქობულეთიდანაც იშვიათად ჩამოდიოდა ვინმე, აი, ხინოში მხოლოდ ერთი მოსახლე ცხოვრობს, მოინახულეთო. ახლახანს დაფინანსება მოუპოვებიათ და კოტეჯების დადგმას აპრებენ, საკარვე ზონა უკვე გააკეთეს, თუმცა კომფორტულ სარეინჯეროში ღამის გათენება მსურველს ახლაც შეუძლია ათ ლარად.

იქ ყოფნისას ფილმში მაინც გადაგვიღეს. უფრო ზუსტად, გვარის წარმომადგენლებზე იღებდნენ დრონით და მაღლა ავიხედეთ. როგორც თბილისელ სტუმრებს, სპეციალური სანახაობა მოგვიწყვეს, დაგვიკრეს, გვიცეკვეს, გვიმღერეს, თამარამ სცენა საპნის ბუშტებით გააფორმა. ერთადერთი მობინადრეს გაცნობა აინტერესებდა. მე დრონის შესახებ გამოკითხვას ვაწარმოებდი, ფოტოებს ვიღებდი, რომანაძეების გვარზე და, ზოგადად, სოფელზე ლეგენდებს ვიმახსოვრებდი, თურმე იქვე ტბაში კავკასიური ტრიტონი ბინადრობს, მიყვებოდნენ როგორ წაასწრეს.

შემოდგომის ქარიანი ღამე დადგა, ტანსაცმლიანი ვიწექი ტომარაში და ზემოდან სხვა ტანსაცმელები მქონდა გადაფარებული. მე და თამარა მთვარის გადაღებას ვცდილობდით, შორიდან მდინარის ხმა ჩაგვესმოდა. მაქსი მსხლის არაყის თანხლებით კარავში საამბობ ამბებს გვიყვებოდა. მაგალითად, რა გადახდა სააკაშვილს მყინვარზე ასვლისას და როგორ აგებდა დურაკაში იქაურ რეინჯერებთან. თამარამ ადრე ტელევიზიით მაინც ხდებოდაო წინსვლა. თან მაქსს ეკამათებოდა, რომ ლოთია. მარტო ასი გრამი არაყი დავლიეო, მაქსმა. და რაოდენობაში არაა საქმე, მთავარია, რომ მოგინდა დალევაო, თამარამ. სანახევროდ ვიხუმრე, რომ საბჭოთა კავშირი კოკა-კოლამ კი არა, ღვინომ დაშალა, როცა გორბაჩოვმა ანტიალკოჰოლური კამპანია წამოიწყო და ვაზი გააჩანაგა.

მეორე დღეს ერთადერთი მაცხოვრებელი მოვინახულეთ. მან კაკალივით გამაგრებულ, მაგრამ თაფლივით გემოიან ვაშლსა და მსხალზე დაგვპატიჟა. ირვლივ ფუტკრები დაფრინავდნენ, ფისოები კატას ეთამაშებოდნენ, კრავი ტაძართან იყო მიბმული. თამარამ: აქ მარტო ცხოვრობთო? და იმან: ღმერთმა დამიფაროს, ჩემთან უფალიაო. სწორედ მისგან გავიგეთ აქაურ სასაათო სისტემაზე და ჯოხით დროის ათვლა გვასწავლა. იყო რაღაც კაბალისტური მის რწმენაში, წმინდა სიტყვებს ერთმანეთთან ციფრებად აჯამებდა და იყო რაღაც დენ ბრაუნულიც მასში.

უკანა გზაზე, სანამ მანქანიან დათოს შევეყრებოდით, ჭარბი წყლიანობისგან ტალახიან გზებზე მოვფლატუნობდი, დილიდან გამოსულებს გზაში შემოგვისაღამოვდა. პატარა ხის ქოხთან ჩავდგით კარავი, მაქსმა გააჩაღა ცეცხლი, თამარმა მოხარშა გრეჩიხა.

და როცა მე გოგირდიან წყალს შევუშვირე ოფლიანი ტანი, მზე ისე ჩადიოდა, თითქოს ცა პატარა კვადრატად ამოჭრესო. სასიამოვნოა გაშიშვლება ბუნებაში ღამით, როცა იცი, რომ ვერავინ გხედავს ხეების გარდა და შორიდან ნაფოტების ტკაცუნი გესმის, ქარისგან წაბლების ჩამოცვენის ხმები და აქა-იქ ადევნებული ცუგა დაიწკმუტუნებს მოახლოებული ტურების შიშით. იმ დღეს ლობიოს ქურდის ნაკვალევსაც ვნახავთ. ამჯერადაც ვიკამათებთ თამარასთან ჯანსაღ პროდუქტებზე, ქობულეთში ჩასვლისას დაკარგულ სიმ ბარათს დავიბრუნებ, სამივეს ტელეფონი დაიჭერს და ოჯახის წევრებისგან შეშინებულ ზარებს მივიღებთ. მუნიციპალიტეტებიც დაგვაწევენ უკანონო მესიჯებს. თბილისში ჩამოსვლისას კი გავიხსენებთ სოფლებზე, რომლებიც რამდენიმე საათით აგვიანებენ. რეინჯერებზე, რომლებიც ტყეებში სეირნობენ ტურისტების გამოჩენის იმედად. ჩვენი წამოსვლის მერე ერთ კვირაში მოთოვს.

მოგზაურობა მზიანი საქართველოდან მთვარიან აჭარაში

ალბათ იმდენი სათავგადასავლო ფილმი მაქვს ნანახი, მგონია, კონტროლიორი შემოვა და ბილეთის წარდგენას მთხოვს, მე კი ვერაფრით ვიპოვნი, ხან ჯიბეებში ვნახავ, ხან ჩანთას ამოვაქოთებ, ხან სავარძლების ქვეშ ვიბოდიალებ. მერე ეს კონტროლიორი უცხო პლანეტელის ნაბიჭვრად გადაიქცევა, საერთო გონი რომ ამოძრავებთ, პირზე რვა ხორთუმი რომ ჩამოუკონწიალებიათ და უბილეთო მგზავრებს ძალიან შორეულ გალაკტიკაში უშვებენ. სამწუხაროდ, ბილეთი აღმომაჩნდა.
მანამდე ვაგზლის სალაროში რომ მივედი, ლამაზი ბაქოელი ბიჭი ვნახე, ქერა და ხორბლისფერკანიანი, თაფლისფერთვალებიანი. ჰოლივუდის ვარსკვლავს გავდა. მერე გაიღიმა და ოქროს კბილები გამოაჩინა.
ლამაზ და უცხოელ გოგოებთან მოხვედრამ მიმანიშნა, რომ სხვათა ოცნებებს უაზროდ ვხარჯავ.
პატარა ბავშვის თვალების დანახვამ, თუ როგორ უყურებდა დედას, რომელიც დაკარგული ეგონა, გამახსენა, რომ დიდი ხანია ასე არავისთვის შემიხედავს.
თავი რომ ემოციურად გაძარცვულად ვიგრძენი, ვიფიქრე, რომ ტრაგედია მხოლოდ ის კი არ არის, თუ საკუთარი მეობა დაკარგე, ისიც, რომ მეებში ქურდი გყოლია.
ხანდახან ჩაძინებული მგზავრის გადაჯვარედინებული ფეხი მეხება. ფანჯრიდან ვუყურებ როგორ იცვლებიან შენობიდან ხეებამდე, ბოძებიდან სატელეფონო მავთულხლართები, ადამიანები, რომლებიც სეირნობდნენ და მატარებელი დაინახეს.
ღამის ცენტრში გაწოლილი ძაღლი, რომელიც თენდება და ეს ესაა ჩნდება.

მე ვიმოგზაურე მზიანი საქართველოდან მთვარიან აჭარაში, სადაც სუნიტები და შიიტები ერთად ლოცულობენ, სადაც ალკადრის ღამეს ხდება ადამიანის ბედის განსაზღვრა. ჩვენთან რომ ბედობა იციან, თევზები და ლობიანები, საყვარელი ადამიანები, მუსლიმებმა ლოცვა იციან. ისე, ყავის ფსკერზე დამალული მომავალივით.
“თქვენი რელიგია გაცილებით რთულია, ამდენი დოგმებია. ჩვენთან მარტო ლოცვებია და ლოცვები”, – ჩემი სათქმელი გაიმეორა ხულოელმა ბიჭმა, რომლის სოფლიდანაც გავრცელდა ქრისტეს რჯული და ბოლო ადგილი იყო, რომელიც გამუსლიმანდა.
“ჩვენზე ამბობთ, რომ თათრები ვართ, არა და თქვენ პირველებმა მიგვატოვეთ, – ამ დროს ქრისტიანის კრებითი სახელი ვარ და საუბარში პასუხისმგებლობას ვგრძნობ, – თქვენი კუთხეები ერთმანეთს ეხმარებოდნენ, ამიტომ გაუძელით, ჩვენ უფრო ცოტანი ვიყავით, მოგვერივნენ. უნდა აგვერჩია სარწმუნოება თუ ენა და ჩვენ ენა ავირჩიეთ. მოღალატეები არ ვართ, ვიცით, რა არის ერთგულება, დღემდე ოჯახებისთვის არ გვიღალატია და ცოლების გარდა სხვა ქალები არ შეგვირთავს. მერე დავინახეთ, სინამდვილეში როგორ არ არის თქვენში ქრისტეს რწმენა. თქვენგან შედარებით ორივე რელიგია ვიცით, ვიცით და ვარჩევთ.”
რამდენიმე დღე გასტანა ჩვენმა საუბარმა, ფხიზლებზე, მთვრალებზე, სახლში დაბრუნების წინა საღამოს მორიდებით ვეკითხები: “მონათვლა გეტკინა?”
“გამოიბერა და უფრო დიდი გახდა”, – ეღიმება.
სინამდვილეში ერთი ქრისტიანი გოგო ყვარებია, მაგრამ რელიგიის გამო მოწამეობრივად დაშორდნენ.
ტურაშვილის ერთი ჩანაწერი მახსოვს, უცხოელი გოგონა რომ აფხაზეთზე ეუბნება: ვერ დაიბრუნებთ, სანამ თქვენთვის კურორტი იქნებაო. იქნებ ეს მოხდა და ხდება აჭარის შემთხვევაშიც? უფროსი თაობისგან ხშირად გამიგია: ბათუმში ვინ მიდიოდა, როცა გაგრა შეგვეძლოო; სოხუმში ისეთი კარგი ამინდები იყო, ქობულეთის ნესტიანი ჰავა ჭირიანიაო. სანამ აჭარისგან მარტო ზღვა გვინდა, ზაფხულობით ხმელეთზე რუჯისთვის წამოწოლა, მისი მთიანეთი და ზამთრობით იგი სულ ცალ ფეხზე გვკიდია, გვიყვარს, როცა ტურისტები მოდიან და ადგილობრივებთან კონტაქტი არა გვაქვს და თათრებს ვეძახით, დიახ, ჩვენ არ გვიყვარს აჭარა როგორც სამშობლო.
და კიდევ ამ ხულოელი მეგობრის მსხვერპლად გაღებულ სიყვარულზე გამახსენდა, ერთხელ ერთმა მოაზროვნემ მკითხა, რომ თუ სიძულვილი მხოლოდ სიძულვილს ბადებს, ხოლო სიყვარული სიყვარულს ამრავლებს, მაშ არ არსებობს წმინდა მოწამეები, მხოლოდ ბედნიერი წმინდანების სჯერა. ტკივილი ხომ მხოლოდ ტკივილს ამრავლებს, რა არის ამაში წმინდა?
და კიდევ თუ ღმერთი მართლა სიყვარულია და ამ სამყაროს სიყვარული ატრიალებს, რატომ ამბობენ ადამიანები რელიგიის გამო ღმერთზე უარს?

მოხუცი და ზღვა

/”კუბიკიანი სახლის” მიხედვით/

ამბობენ, სამყაროში დავიწყება რომ არ არსებობდეს, ადამიანები ორმოცს ვერ მიაღწევდნენო. ეს ამბავი მაშინ მოხდა, როცა დედამიწა წყალმა დაფარა და ადამიანები გადარჩენისთვის ამატებდნენ სართულებს.

ყოველი დილა თავთან შეკითხვით იწყება: როგორ ხარ? – და პასუხის გაცნობიერებით გრძელდება.
ოღონდ თბილ ლოგინში ჯერ ჩიბუხს გააბოლებდა, კისერს მოიფხანდა.

იმ ასაკში არ იყო, ცხოვრება რომ ესწავლა და სიკვდილს სწავლობდა, ალბომის ფონზე, ჩიბუხით ხელში, კომოდზე ცოლის ჯერ კიდევ შემორჩენილი სამკაულებით. ზღვა ჩანდა მისი ფანჯრიდან.

ყოველ ჯერზე აღებდა იატაკზე ამოჭრილ ფანჯარას და თევზაობდა ანკესით ხელში. ქვემოთ დაცურავდენ ქალაქები, ჩიტების ნაცვლად თევზები რომ არტყამენ წრეებს. ამბობდა:

– ვახშამზე თევზი და ღვინო მექნება, – არ ამბობდა, ფიქრობდა, იმდენი ხანი არ ესაუბრა, იფიქრებდი, საუბარი დაავიწყდაო. შეიძლება მართლა დაავიწყდა.

საამური საღამო იდგა, წყლის ფოთლებივით შრიალს უსმენდა, ტელევიზორმა მოთენთა და ჩააძინა.

დილით ისევ კისერი მოიფხანა, კომოდზე დადებული ჩიბუხი ხელის ცეცებით მოძებნა და ორივე ფეხი წყალში ჩატოპა, – იატაკზე გუბე დამდგარიყო, მის ანარეკლში ლივლივებდა ოთახი, ფანჯრიდან კი ზღვის ჰორიზონტი ჩანდა, მოცეკვავე თევზებს პირდაპირ კართან რომ რიყავდა.

დანანებით შეავლო თვალი კომოდზე დადებულ ცოლის სამკაულებს და რამდენიმე ფოტოს. სახურავზე კიბე მიადგა და გაჭირვებით აბობღდა, რადგან სახლის ზემოდან დაიწყო ახალი სახლის შენება. სახლის, სადაც დაეტეოდა ანკესი, მაგიდა თუ საწოლი. იმ სიმაღლეზე წყალი კიდევ კარგა ხანი არ მისწვდებოდა.

როცა ახალი სახლი გადახურა, ნავი აიღო და ნივთების წასაღებად დაბრუნდა. მხრებზე კომოდი მოიკიდა და ჩიბუხი გაუვარდა. იატაკზე ამოჭრილ ხვრელში ჩაუვარდა და ჩაყვა:

ჯერ ნიჩბებით იპოვნიდა, ეგონა, მერე ჩაყვინთვა გადაწყვიტა, ოთახების ჩავლით, ოთახების, რომლებსაც იატაკის ფანჯარა ამოჭრილი და გაღიავებული ჰქონდათ.

როცა დაკეტილი ფანჯარა დაინახა, ოთახს ყურადღებით მოავლო თვალი, დაცემული ჩიბუხი ნახა და აიღო.
ერთხელ ამ იატაკიდან სწორედ ეს ჩიბუხი მიაწოდა მეუღლემ, თავად ქანქარა სკამზე იჯდა, ის კი ჯერ კიდევ ცოცხალი იყო, ოღონდ მოხრილი.

ცოლი არასდროს დასცინოდა, როცა მოხუცდა, გაკეთებულ სათვალეს რომ ეძებდა: “საყვარელო, ვერც მე შევამჩნიე, თურმე გიკეთია..”

გარისკა და ამ ოთახის ფანჯარაც გახსნა, ჯერ ზემოთ აიხედა, სუნთქვას მოუჭირა და გაცურა: იმ სახლში მოხვდა, სადაც ცალი საწოლი დატოვა და პატარა ტაბურეტკა კუთხეში, ღამეებს რომ უთენებდა მეუღლეს ავადმყოფობისას, მოუკეცავდა საბანს და ჩაათბუნებდა.

მერე კიდევ გარისკა, იატაკზე კიდევ გამოაღო ფანჯარა და ჩავიდა.

დივანი დახვდა. ის დივანი, რომელზეც მისი ცოლი და შვილი იჯდა ოჯახთან, თავად კამერას აყენებდა დროის რეჟიმზე. მათთან ერთად გაცუნცულდა, მაგრამ ფეხი რაღაცას წამოარტყა და დაცემის პროცესში იყო, რომ დაჩხაკუნდა. სასაცილო სურათი გამოვიდა, რომ ნახეს, ბევრი იცინეს.

მერე ახალი ოთახი იყო, ალბათ იმ პერიოდის, ცოლი რომ მოიყვანა, მშობლებს გააცნო და მოიყვანა.

ყოველთვის ფიქრობდა, რომ ქორწინება წარმოადგენდა მიზანს, რომელის გაცნობიერებას ოჯახური ცხოვრებით ახერხებდა. ისწავლა, რომ ცოლის გაღვიძების სწრაფი საშუალებაა, მისთვის სხვა ქალის სახელი დაეძახა. მერე ამაზე დიდხანს იცინოდა, ყოველ დილა კოცნიდა, ის კი ყოველ დილა უსწორებდა ჰალსტუხს. როგორ უყვარდა.. მერე შვილი. გემზე ჩასვა და სასწავლებლად გაუშვა. მაგიდაზე კარაქიანი პური დარჩა.

უფრო ღრმად ჩავიდა და სახლის ფსკერი ნახა, მიწაში ჩაშენებული ნივთებითა და იატაკზე აღარ იყო ფანჯარა.

კარები გააღო და გარეთ გავიდა, სახლს დაბლიდან მაღლა ახედა, მაღალი კოშკი იყო, მრავალგზის მიშენებული სახლებით, არქიტექტურით რომ წყალს გაქცეოდნენ. წყალი კი სულ მაღლა და მაღლა იწევდა.

გარშემო მისი ძველი ქალაქი იყო, შეყვარებული მისი მშობლები ბებერ ხეს წრეებს რომ არტყამდნენ, დაფრინავდნენ პეპლები და ჩიტუნები. მერე დაჭრეს და სახლი სულ აგურ–აგურ ააშენეს, ის სახლი, სადაც ცხოვრებას აპირებდნენ.

მაშინ სახლები ჯერ კიდევ მიწაზე იდგა, ამოდიოდა ბალახი და ხეხილი ყვაოდა. ისინი კი შეიყუჟებოდნენ სახლში და ღვინოს სვამდნენ ორცხობილასთან.

კაცს ცრემლი მოადგა, იატაკზე დაგდებული ჭიქა იპოვნა, თავის სართულზე აიტანა. ვახშმად ისევ თევზი ექნება და ღვინო. მაშინ ძალიან ბევრი თევზი დაუჭერიათ, ფრინველებიც თევზებად გადაიქცნენო. ეს სართული ბოლოა ალბათ.