მშვიდობაში

გქონიათ შემთხვევა, როცა სახლიდან გასულს აღმოგიჩენიათ, რომ მარშუტი უნდა შეიცვალოს? კი? მე კი ასე ვცხოვრობ. “how will i die” ლისტში ერთი პუნქტი გადახაზულია: პუნქტუალობით ნამდვილად  არ მოვკვდები.
მოვითხოვ, საავადმყოფოებში მოსაცდელთა გაუქმებას, ამდენი სევდიანი სხვაგან ვერასდროს შეიყრება. აღრენილ ხასიათზე დავდექი, ექიმთან აღარ შევედი, ფული მაინც დამრჩა მეთქი და წიგნის მაღაზიას მივაშურე. გავცდი. ტანსაცმლის მაღაზიაში შევედი და გამოვედი. მეგობართან წავალ მეთქი და წამოვედი.

მაგრამ ბოლოს მივხვდი რა მინდოდა: შინ “ქენონ ეოს 300”-ით დავბრუნდი, – ზუსტად ზეგ შეუსრულდება “ზენიტს” ნახევარი წელი რაც ჩემს სიმთვრალეს შეეწირა (1 ოქტომბერი დამამახსოვრებელი თარიღია).
თან ქენონი იმიტომ, რომ სახლში მისი ობიექტივების კოლექციაა და გადამყვანი არ დამჭირდება და თან იმიტომ, რომ ბუნების გადაღება მაინც არ მიყვარს, ოთახი მირჩევნია. მიყვარს, მაგრამ იხტიბარს არ ვიტეხ, ამბობენ, იხტიბარს ბასრი ნამსხვრევები აქვსო. მაგრამ ფირი იმიტომ, რომ უპიქსელნაკერებ კვართს ჰგავს, მთლიანია.  მაგრამ “ეოს 300” იმიტომ, რომ საფულემ მოითხოვა.
მზით გადაღებაში მე. თუ მზით გადაღებაში არა, ღია დიაფრაგმით გადაღებაში მაინც.

ჩემი ოჯახი

ის დრო მოვიდა, რომ მარის ტელეფონი ვესროლე. მული მაინც მულია, სადაც ოჯახზე ჩამოვარდა საქმე, უთხრეს, მე კი ტელეფონი ვესროლე, მან რვეული მესროლა, მერე ჩემი და მისი მზითვის ბალიშებით გუნდაობა დავიწყეთ და შორიდან პიჟამოიან წვეულებას ჰგავდა. მერე ხელები მივუშვირეთ ერთმანეთს და შევეჯიბრეთ კოცნით ვინ უფრო ატკენდა. თამაშში ჩაგვეძინა.
ასე მგონია, სკოლის დავალებას ვწერ ”ჩემი ოჯახი” და ცოტას ვღელავ.

–         შენს კეტებში მტრედია!
დილა, ჩვეულებრივ, დედის მოყოლილი სიზმრებით იწყება. რამდენჯერმე სცადა წყლისთვის მოეყოლა და მაინცდამაინც იმ დღეს დაემთხვა, როცა წყალი შეწყდა, ონკანმა ბაყბაყი დაიწყო და კანალიზაციამ გაჭედა. ეს სიმბოლური ნიშანი ჩვეულების დასარღვევად საკმარისი ვერ აღმოჩნდა, ლოგინიდან წამოდგა და გამთენიისას მაღვიძებს ხმები:
– შენს კეტებში მტრედია!

მტრედმა თავი მოიმკვდარუნა, – ნისკარტი უგონოდ გადაეგდო გვერდით და დარტყმებზე არ რეაგირებდა. როგორც კი სადარბაზოს მოაჯირზე დავსვი, ფრთები იშვირა და ჰორიზონტი გაჭრა.
ამ ბოლო დროს ჩვენი სახლის ფანჯრებს მერცხლები ებერტყებიან, აი, ვერაფრით იცავენ წონასწორობას.

შავ-თეთრ კადრებად ფერადი აწყმო რომ გადავახვიოთ, ვნახავთ, რა საინტერესო ქორწილი ჰქონდა დედას. უფრო სწორედ, ის საჩუქრები, რომლებიც მიიღო: ბატკანი და შველი. დედას სოფელი არასდროს უნახავს და ძალიან შეშინდა. ბატკანი გამრავლების სინონიმი ყოფილა, შველი კი სტუმარს უღრან ტყეში უპოვნია ობლად და სახლში წამოუყვანია. ბატკანი მას შემდეგ დაკლეს, რაც ტორტი ამოლოკა. საბედნიეროდ, მაშინ არ ჰქონდათ ნეტსივრცისთვის კამერიანი ტელეფონები. ბემბი კი ნაკრძალში ჩააბარეს, სადაც ოლიმპიადებზე გავიდა, მთავარი ჯილდოები აიღო და სსრკ-ს მასშტაბით იმოგზაურა. მერე ალბათ შეჭამეს.

ვერ ვიტყვი, რომ დედა სიმბოლოსავით გამრავლდა, მაგრამ ორი შვილი შეეძინა, რომლებსაც ისევ გამრავლება უსურვეს, რადგან გაემრავლებინათ ისინი, რომლებსაც გამრავლებას უსურვებდნენ..

ფერად კადრებად აწმყოში გადმოვინაცვლოთ და ანიმაციაზე მინდა გიამბოთ: ადამიანები სხეულზე ნულიდან ცხრამდე რიცხვებით იბადებიან, რომლებიც მათ შესაძლებლობებზე მეტყველებს. გაჩნდა ბიჭუნა, რომლის შესაძლებლობა ნული იყო, მხოლოდ კლასელები რომ აქცევდნენ ყურადღებას, მაგრამ როგორც საწვალებელ ობიექტს. მარტოსულმა ნულმა გოგო ნული გაიჩინა და სიამის ტყუპები შეეძინათ, ორი ნული ერთად რვიანს რომ ქმნიდა. შეგვიძლია, მორალს მივყვეთ, რომ მარტო არაფერი არაფერია და არაფერი სხვასთან ძალაა, როგორც ნულის რიცხვის შემდეგ მომატება ღირებულებას მატებს მას, ან შეგვიძლია რეტროსპექტული ოცნებები მოვყვეთ:

ბავშვობაში ხშირად დავფრინავდი სიზმარში. მაშინ მეგონა, რომ სამყაროს შევცვლიდი, მაგრამ ჩემი თავი შევცვალე. ეტყობა, თავი სამყაროში ამერია ან უბრალოდ, სამყარო შევიცვალე. გარედან შიდა სფეროებზე მიმართული გავხდი. ბორბლის მსგავსად, შეზღუდულ სივრცეში მოძრაობის ნიჭი მაქვს, განმეორებას კი სიმულაკრული კონტაქტი ახასიათებს. ალბათ ამიტომ მირჩევდა მოძღვარი, ზიარება ხშირად არ მიმეღო.

ფერად კადრებად გადმოვიცავლოთ და როცა ანიმაციას ვუყურებდი, ძმამ გუდა ნაბადი აიკიდა და წავიდა. ის და მარი ახალ სახლში გადადიან, პარალელურად კი წუწუნებენ ცალკეულ პრობლემებზე. მარი სახლის მონატრების შედეგებზე ჩივის, ირაკლი კი ბარგის სიმძიმეზე და ცდილობს მარის დააჭერინოს. მშვენიერი წყვილია ჩხუბისას.

ხანდახან ცოლი გაბრაზებული სახით აფრთხილებს: თუ რამეს დამიშავებ, იგივეს ვიზამ.
– ძალიან გინდა, რომ გიღალატო, მაგრამ ვერ ეღირსები, – ღიმილი უჭრის სიტყვას.

ძველ კადრებში გამოჩნდება, რომ ოპერის პირდაპირ მათხოვარი ქურთი ბავშვივით, რომელიც ასევე, ყოველ ჯერზე სხვადასხვა გამვლელთან გაქორწინებს და მაჯერებს, რომ ლამაზი ვარ ვიტრინებზე არეკლილი ვარცხნილობის მიუხედავად, მამის ფეხებს ვებღაუჭები და ვცდილობ, იმდენად ავაცოცდე, განვლილ მანძილს გადმოვხედო თავიდან. კალთითად ბებო ცელოფანში შენახულ ბოჩებიანი შოკოლადის ტკბილეულს იღებს, მკლავებს იფერთხავს და მომწიფების სურვილით ვიკვებები. ვიკვებები ნიშნავს დეენემს ახალი მონაცემები შევმატო კაცობრიობის სპირალისებული განვითარების გამო.

ძმამ გუდა ნაბადი ზურგზე მოიკიდა და დამშვიდობებისას მარიმ მითხრა:
–         იცი, შენ მალე მამიდა გახდები.
მოთხრობის დასაწყისი.

თოვლის ბაბუის ინსტიტუტი

 #1. გოზინაყი მინდა

ძველმოდური ადამიანი ვარ, თუ დროს ტექნიკის კუთხით განვიხილავთ. ისე არ გამიგოთ, ვადარებდე და წიგნის სუნი ინტერნეტს მერჩივნოს ან ინტერნეტში მხოლოდ სოც. ქსელებისთვის შევდიოდე. : ) ძნელად ვიგებ ძვირადღირებულ მობილურებს და სხვაზე გაცილებით მეტ დროს ვუთმობ მათ დაშლა-აწყობას. : ) პლიუს, დაილოცოს ზენიტი. : )) გამოგიტყდებით და ბლოგისთვის პოსტსაც ქაღალდზე ვწერ. და მერე ვკრეფ. ასე აზრები მეტად თანმიმდევრულია.

ამ თემაზე წერა 1 თვის წინ შთამეგონა, როცა მეგობარმა მკითხა, ნაძვის ხე დადგიო? მე არ შემიმჩნევია, არა თუ ის, რომ ოქტომბერია, ისედაც არ ვდგამ და გაკვირვების გარეშე ვპასუხობ:

– არა, შენ?

გითქვამთ ოდესმე ბავშვისთვის, რომ თოვლის ბაბუა არ არსებობს? სახალისო ექსპერიმენტია, რომელზეც სხვადასხვა ობიექტი განსხვავებულად რეაგირებს. ზოგმა მცემა კიდეც.  მათი ე.წ. ტკბილი ტყუილი დიდობაში აუცილებლად თავს იჩენს მეთქი, გავიფიქრე და მათ მშობლებს განვუცხადე:

– თქვენ ბავშვებს არასწორად ზრდით: ენას იჩლიფავთ და მეტყველებას უნაზებთ, გრამატიკას ართმევთ და მერე გიკვირთ, ჟურნალისტები როგორ მეტყველებენ. ცხოვრებისეულ სირთულეებში ენაზებით და აწოდებთ მასობრივ ტყუილს.

ჩვენც მასე ვართო აღზრდილები, – მედავებით, – და მერე რა, ვერ გავიზარდეთ? კი, აბტურიენტობისას ვსწავლობთ ენის გასატეხებს. მშვენიერია. ვგებულობთ, რომ თოვლის ბაბუა მშობლებისგან დაქირავებული მუშაკია და, როგორც წესი, მანქანით დადის. მაგრამ ილუზიებისგან ვერ გამოვდივართ.

– ატყუებთ და მერე გიკვირთ, რატომ იტყუებიან. თქვენ არასწორად ზრდით ბავშვებს!

#2. სისხლიანი მერი თუ ლაშარობა

მეც გაზრდის მსხვერპლი ვარ. იმ წლებში დავიბადე, ენთუზიაზმზე გაკეთებული ქვეყნები სსრკს რომ ცვლიდნენ. და მასთან ერთად პოლიტ. ათეიზმი ტრანსფორმაციას გადიოდა. ლენინის ძეგლი ჩამოაგდეს და პარალელურად ხატები აღმართეს. ხატები და ჯვრები მასობრივად და მქუხარე ტაშით. მსგავსზე აპლოდისმენტებსაც აკრძალული ხილის გარდა გამოტოვებულის დადევნების მიზეზი ჰქონდა. ცოდვების მონანიებასაც ისტერიული ხასიათი მიეღო. აქაც მასობრივად უკრავდნენ ტაშს. ოთხი წლის ვიყავი, მაგრამ მახსოვს. ღმერთი სიყვარულის სახელით დამსჯელ ძალად აღიქმებოდა. და მეც მსჯიდნენ. არა, ფიზიკურად. არა, არც კუთხეში მაყენებდნენ და არც ჯოხებს მამტვრევდნენ. მადლობა ღმერთს, საკმაოდ ცივილურად და ლმობიერად, სიტყვებით:

– ღმერთი დაგსჯის!

ისიც მსჯიდა. უფრო სწორედ, თავს ცხელი წყლით ბანაობისას თავად ვისჯიდი, კუპრში დაწვას რომ შევჩვეოდი. მერე გავიგე, თურმე სხვებიც სჩადიოდნენ იმავეს. კუპრის რა გითხრათ, მაგრამ მას მერე სიცხეს კარგად ვიტან.

ზაფხულობით, როცა მამა ნადირობდა, მე სათამაშო ხაფანგი მქონდა, – სოფელში მათში წიწილებს ვიტყუებდი და ვკეტავდი. თითქოს საზიანო არ ყოფილა, მაგრამ ერთს ფეხი გაეჭედა და დაკოჭლდა. მამამ ფრინველი დაჭრა და შეჭამა. მას მერე, ხორცის ჭამა არ მიყვარს.

მითუმეტეს, არ მიყვარს წმინდა მსხვერპლშეწირვები და დანიანი ტიპები დღესასწაულებზე. და როცა ხალხი ერთობა, მე ვწევარ და ვკითხულობ რამეს. ზრდილობის გამო მაინც ხმა ამოიღეო და ვიღებ. ზრდილობის გამო ვიღებდი და ვკითხულობდი.

წარღვნაზე რომ წავიკითხე, ავტირდი. თან ის პერიოდი იყო, როცა სოფელში  რამდენიმე დღე გადაუღებლად წვიმდა. მას მერე ვიცი, რომ წარღვნას ყველა დროში ელიან.

მერე გავიდა დრო. სხვათაშორის, ამ დღეებში მეგობარმა ბავშვი მონათლა. ნათლიან მეგობრებთან ერთად ყაზბეგში დამპატიჟა. თითქოს დავთანხმდებოდი, რომ არა პოსტსკრიპტუმად დათანხმების მორიგი მცდელობა:

– ცხვარი ავიყვანოთ და დავკლათ. მორწმუნე ვარ და მიყვარს რიტუალები. ხომ წამოხვალ?

– არა! – ცივი უარი ვუთხარი მათ რამდენჯერმე გამეორებულ შეკითხვას. გაეცინათ კიდეც ისეთი ტონი აღმომაჩნდა. ლოტკინის თავიდან მეტრომდე ისე ჩავირბინე, არც დავმშვიდობებივარ.

რაც შეეხება მსხვერპლშეწირვას ღმერთის სახელით, საიდან მოდის?

გზაში ჩემს თავს ვეჩხუბებოდი, რატომ არ ვუთხარი:

– თუ ქრისტიანი ხარ, წაგიკითხავს და ანსხვავებ ძველსა და ახალ აღთქმას, თუ ჯვარი გიკეთკია და იცი მისი სიმბოლური დატვირთვა. როცა ქრისტე ეწამა, ღვთის წამება ნებისმიერ ხორციელ მსხვერპლზე მაღლა დადგა, ღვთის შიში სიყვარულმა ჩაანაცვლა. სისხლიანი მსხვერპლი კი სულიერმა მსხვერპლმა (ბერ-მონაზვნობამ), – ბოლოს ვთხოვდი, ხორცის ჭამა თუ უნდოდა, ქრისტეს ნუ აბრალებდა.

ამას წინათ, ფორუმზე წავიკითხე, თევზების ზოდიაქოზე ეწერა, სჯერა, რომ თოვლის ბაბუა არ არსებობს, მაგრამ თავს დადებს რომ მოსემ ზღვა ორ ნაწილად გააპოო. სამწუხაროა, ნებისმიერი სიმბოლო რომ პირდაპირი მნიშვნელობით იგება. ვერც იმ მწუხარებას გავეცალე, რომ აღზრდის მსხვერპლები ვართ. გავიზარდეთ, დიდური ილუზიები გვაქვს. რასაც გვიყვებოდნენ, ყველაფერს ვიჯერებთ, უანალიზოთ, უეჭვოდ, ბრმად.  თითქოს რა მოხდა, უწყინარია თოვლის ბაბუის არსებობა, მაგრამ კიდევ იმდენი ილუზიაა.

დღეს წმინდა გიორგობაა. ახლა ლიბერალები გამოდიან, ვეშაპის ნაცვლად ადამიანი იგულისხმებაო მახვილის ქვეშ. ზოგი ადამიანს ჩათვლის, ზოგი – არა. მაგრამ მე ისევ ქრისტიანული ფრაზა მახსენდება: ცოდვას ებრძოლე და არა ცოდვილსო. გიორგი ბოროტ ადამიანებს კი არ ებრძოდა, ებრძოდა ქრთამებს, თავისუფლების შეზღუდვასა და შიშს, პირველ რიგში საკუთარ თავში. მერე მოვიდა ქრისტე და ბრძოლის ხერხიც შეცვალა, – მახვილს ბზა შეუსაბამა.

საღამოს მეგობარი მპატიჟებს ბარში და ვსვამთ სისხლიან მერის. რას გაუმარჯოსო. ვპასუხობ:

– ოცნებას.

#3.  რა განსხვავებაა შიზოფრენისა და ილუზიას შორის?

რამდენნაირად შეიძლება გავიგოთ ილუზია. მითუმეტეს, იმ კიბერ სამყაროში, სადაც რეალობის ცნება შედარებითია და ოპოზიციას არ უქმნის მას.

ადრე რელიგიის მასწავლებელმა გვკითხა, გვჯეროდა თუ არა, რომ სადღაც უკვდავების წყარო მოედინებაო. დასკვნა ასეთი იყო, რომ რაც ადამიანის ფანტაზიას შეუძლია მოიგონოს, ჰაერზე არაა, თავად ჰაერიც არ არის ჰაერზე, და რომ ყველაფერი შესაძლებელია.

ფეისბუქის ერთ-ერთ  ჯგუფში ვსაუბრობდი ამის შესახებ. თუ რა სახის მულტფილმი მიეწოდება ბავშვს დღეს? ფანტასტიკის ჟანრშიც კი ცდილობენ ვითარება ლოგიკური გზით განავითარონ. ეს ეპოქაა, სადაც ფანტასტიკაც სამეცნიეროა ხასიათისაა. და არა უბრალოდ ვაშლი, რომელიც სასწაულებს ახდენს. ფანტაზია გარემოს შეცნობას ალბათ ვერ ეხმარება, მეტიც, ართულებს. ჩემი აზრით, გრძნობადი, აღქმითი ორგანოები მისგან უნდა გავმიჯნოთ. სამომავლო გეგმებისთვის უნდა გამოვიყენოთ, ვიდრე სიღრმეში ჩასახედად.

ფანტაზიურ აზროვნებას აქვს თვისება: ილუზიით შეიცნოს მომავალი. ამის შედეგად, მიღებულ მოახლოებულ განცდებს შეიძლება უკუღმაც ვიგებთ, – მოახლოებული ლხინის დროს ვტირით და პირიქით.

თუმცა ვერ გამიგეს. ეს არ ნიშნავს, რომ ფანტაზია უგულვებელყოფილი იყოს. მეტიც, მისი განვითარება გამოგონებას უწყობს ხელს, ახალი იდეების არსებობას, მაგრამ მისი წარსულთან გათამაშება საფრთხეს იწვევს. ეს საუკუნეა ფანტაზიის გამეცნიერების და მეცნიერების გაფანტაზიურობის. საუკუნეა, სადაც რეალობა, თავისი წარსული-აწმყო-მომავლით, ეჭქვეშაა. ეჭვქვეშაა თვითონ რეალობის რეალურობის განცდა.

როდესაც პირველად შეისწავლეს ჰალუცინაციები კლინიკურად, ის გამოიყო ილუზიებისგან. იგი მისგან ობიექტის არსებობა/არარსებობით განსხვავდება. ჰალუცინაციის დროს საგანი არ არსებობს. ილუზიის დროს არსებობს ობიექტი, მაგრამ სუბიექტურადაა აღქმული. როცა აღქმა ძლიერდება საგანი მაშინ იცვლება ან სახეს იცვლის. რჩევა შეიძლება  შემდეგნაირიც იყოს: აზრთა თვითნებური ნაკადისას ყურადღება სხვა გრძნობად ორგანოზე გადავიტანოთ. მაგალითად, ხედვითი ორგანოდან სმენითზე. ეს ეხმარება ჰალუცინაციის გაქრობას საწყის სტადიაზე. იმავეთი ილუზიას ვერ განასხვავებ რეალობისგან.

ზოგი თვლის, რომ ბოდვები, გამოგონებები, არანორმალური ემოციური მდგომარეობები  პიროვნებაში  ევოლუციის მანიშნებელია. შეგვიძლია სიზმრების აღქმაც, როგორც ჩახშული ცნობიერი, რომელის ინტენსიურ მიფუჩეჩებაშიც სიზმრთა ნაკადი იმდენად ძლიერდება, რომ ფხიზელი ადამიანიც იმყოფება ძილში, ჰალუცინაციურ, შიზოფრენიულ მდგომარეობაში. ასე რომ, ნებისმიერი გამოგონილი საგანსაც რეალური საწყისი გააჩნია.

 სამწუხაროდ, ზედმეტად ვცხოვრობ ოცნებაში, თუმცა ძალიან ეჭვიანი ვარ. მიჭირს გარკვევა რომელია ჩემი აზრი და რომელი მიბაძვა. ბავშვობიდან მაინტერესებს თეოლოგია და ეს ჩემს თემებსაც ეტყობა ალბათ. ეს ინტერესის განცდაა ის, რაც მეხმარება ოცნების განსხეულებაში. ბოლო-ბოლო თავიდან ყველაფერი სიტყვის დონემდე იყო.

#3. ჯამი ანუ რისი თქმა მინდა 

 თანამედროვეობის თვალსაზრისით, ილუზია პოტენციურია ან წარსულის გადმონაშთია. რეალობის ცნება ბრჭყალებში ჩასასმელად თუ გამოიყენება.

ეს 21-ე საუკუნეა, სადაც აზროვნებისთვის დამახასიათებელია არა გამარჯვება, არამედ, მიღებული გამოცდილება. თუმცა რა მნიშვნელობა აქვს საუკუნეს. დრო და სივრცე მხოლოდ პირობითია.

ადამიანს, რომელსაც ფანტაზიის უნარი აქვს, შემოქმედებითი თვალსაზრისით განვითარებულ პიროვნებად ყალიბდება. მაგრამ ნუ მივაწვდით ბავშვებს ცრუ ინფორმაციას. პირიქით, ვეცადოთ ცნობისმოყვარეობის, ეჭვიანობის გრძნობა გავუღვივოთ.

თოვლის ბაბუის არსებობის თუ არ დაიჯერა, ნუ გავუფანტავთ ეჭვებს. დაე, თავად შექმნან თავიანთი ინდივიდუალური თოვლის კაცუნა, 21-ე საუკუნის ბავშვებს დასაქოქი ირმებით რომ ამარაგებს.

ნუ აღვზრდით ტყუილებში.

ნუ ვუკრძალავთ თავისუფალ ფიქრს და ნუ შევზღუდავთ ცოდვების დაშვებაში. გახსოვდეთ, ნიუტონი მაშინ მიხვდა ჭეშმარიტებას, როცა თავში ვაშლი დაეცა.

არც მე ვიქნები კარგი დედა, რადგან პრაქტიკა მეტისმეტად მერთულება. მაგრამ იმაში მაინც შევთანხმდეთ, განათლების სისტემაში ცვლილებებია შესატანი.

გილოცავთ გიორგობას და დამდეგ შობა-ახალ წელს!