მიტოვებულების ბიბლია

960

Leftovers იმიტომ არ მოგეწონა, რომ მიტოვებული არასდროს ყოფილხარო, – მიპასუხა მეგობარმა, რომელიც HBO-ს სცენარით დატენილ კომპანიაში იყო შეჩვეული საუბარს. სინამდვილეში სერიალმა დამაჯერა, რომ შეიძლება დედამიწის მოსახლეობის 4% სხვების თვალწინ ერთდროულად უკვალოდ გაუჩინარდეს, მაგრამ ვერ დამაჯერა მარადიული სიყვარულის არსებობა, რომელიც ყოველ წელს ავსტრალიაში გაგატარებინებს შვებულებას გაუჩინარებული მეუღლის ძიებაში. მომიტევეთ, არ მიყვარს სპოილერის გარეშე საუბარი. სერიალის ფინალი თინეიჯერ გოგოებზეა გათვლილი, რომელთა სხეულებში ჰორმონები კრეპტონური ძალებივით ბუდობენ და ჯერ მათი ფლობა არ შეუძლიათ. ალბათ იმიტომ, რომ პრეისტორია მიტოვებული ადამიანის ბიბლიაა, ჰოლივუდური ღიმილიანი დასასრული არ შეეფერებოდა, რადგან მაყურებელმა ამოღეჭა მთავარი გმირების სასწაულებრივად გადარჩენების ხარჯზე მიღებული ემოციები.

ეს არის წიგნი პოლიციის ოფიცერზე სახელად კევინ გარვი, რომელიც არავის მიუტოვებია ერთი ღამით გაჩერებულ ქალს თუ არ ვიგულისხმებთ შუა აქტისას. კაცი, რომელმაც აბაზანის ნიჟარიდან სექსუალურად ამოძვრომა იცის და choking ფილია აქვს. როგორც პოლიციის შეფს, მას მიტოვებული მოსახლოების დაცვა ევალება და უპატრონო ძაღლებს ხოცავს, პატრონების გაუჩინარების შესწრებისას რომ გაავდნენ. მიტოვებულ სამყაროში ცხოვრებას ის ღამის იდუმალი ცხოვრებით უმკლავდება ანუ მთვარეულია. ცოლად ოჯახისგან მიტოვებული ქალი მოჰყავს, ვისთან ყოფნისთვის მრავალი დაბრკოლების გადალახვა უწევს, როგორც ზღაპრებში ცხრათავიან დევებთან გამკლავება, – მან ჯერ უნდა მოკლას მისი მსხვერპლი ქალის ენიგმა, გამოიმუშაოს განწყობის კონტროლი და იმღეროს როცა არ ემღერება, დასძლიოს საკუთარ ორეულს, რომ მიხვდეს მარტოა და მეუღლესთან ცხოვრება სჭირდება, ქალაქში ყველაზე მიტოვებულ ქალთან.

ეს მიტოვებული ქალი ნორა ჯონსია, ყოფილი დიასახლისი ამჟამინდელი მიტოვების პრევენციის სამსახურის სტაფი. ქალი, რომელიც მსხვერპლის როლმა კარიერულ საფეხურზე აიყვანა და საჯარო სივრცეებში გამოსვლის სქილზი მისცა. მისი სამსახურეობრივი მისია გაუჩინარებულ ადამიანებში კანონზომიერების პოვნაა – ოფიციალურად რეგისტრირებულ მიტოვებულებთან დადის და მატერიალური კომპენსაციის სანაცვლოდ მიტოვებულ ოჯახებს კითხვარებს ავსებინებს. სწორედ ნორას წიგნიდან ვიგებთ, რომ გამქრალი ადამიანები პარალელურ სამყაროში ცხოვრობენ, რომელთათვის გამქრალები ჩვენ ვართ, ხოლო ისინი მიტოვების მსხვერპლები არიან, მათ ხომ დედამიწის მოსახლეობის 96% დაკარგეს. Leftovers-ის ფინალის ერთი თეორიის მიხედვით, ნორას წიგნის ფინალი რეალურ ფაქტს კი არ წარმოადგენს, არამედ ოცნებას, რომ მისი გამქრალი ოჯახი უმისოდ ბედნიერია და აწი თვითონაც შეეძლება ახალი ოჯახის შექმნა თუნდაც სიბერეში, თუნდაც ქორწილებში მტრედების გამშვებად მოუწიოს მუშაობა, თუნდაც ღვიძლი ძმის სიკვდილის მერე.

the-leftovers-1

ნორას ძმას მეთ ჯეიმსონი ჰქვია. ალბათ იმიტომ, რომ კონსერვატული ეკლესიის მღვდელია, იგი ერთადერთია, რომელიც გაუჩინარებული ადამიანების კულტს არ ქმნის და მორალურ-მატერიალურ წინაღობებს განიცდის იმ სტატიების გამო, რასაც ეკლესიებში არიგებს. სტატიებში წერია, რომ არ შეიძლება გაუჩინარებული ადამიანის კულტი ააგო, მხოლოდ იმიტომ რომ გენატრება. მეთი ტაბლოიდის ედიტორიბით ცდილობს მრევლს შეახსენოს, კულტად ქცეული გამქრალების მანკიერებები. თვლის, რომ ქრისტეს ტყუპისცალი ჰყავდა, ამიტომ როცა სიკვდილით დასაჯეს, მესამე დღეს ქრისტედ თავს ცოცხლად დარჩენილი ძმა ასაღებდა. ცოლად ჰყავს უშვილო და პარალიზებული მეუღლე, რომელიც სასწაულებრივად დაფეხმძიმდა, რამაც მასში ღმერთობის ამბიცია გამოიწვია. ჩემი აზრით, გემზე ნანახი ღმერთკაცა სწორედ მის ფარულ ორეულს განასახიერებდა. თავიდან მისი იდეები იმდენად კონსერვატული იყო მიტოვებულთა ქალაქებში, რომ ახალმა სექტამ ადვილად ჩაანაცვლა. მომავალში კი დაიჯერა ტყუილების, როგორც მომავალში პოტენციურად არსებული სიმართლის და ახალი მესიის, რომელიც დედამიწას ახალი მიტოვებებისგან იხსნის და ეს მესია კევინ გარვია.

მეთის შეხედულებებს წარსულზე ორიენტირებული სექტა უწევს ანტონიმობას, თეთრებში ჩაცმული სიგარეტიანი ტიპები დუმილის აღთქმით. მათ მემარცხენე ფრთას ლივ ტაილერის პერსონაჟი ასახიერებს. ვხედავთ სიბერისგან როგორ დაეჭიმა მსახიობს სახე, ერთ დროს ელფური გარეგნობის მქონეს. ქალაქებში არსებობენ მედიატორები, რომლებიც ფულს მიტოვებულებისგან შოულობენ, ცრუდ მიცემული იმედების სანაცვლოდ. ლაურა გარვის მორალი: წინასწარმეტყველებთან მისვლამდე სოციალური ქსელი წაშალე. და სხვა და სხვა დატვირთული პერსონაჟები სივრცეში. Leftovers-ს სამი სეზონი მოვლენების ეპიცენტრის სამ ქალაქშია გადაჭიმული. ნეიტრალური ნიუ ჯერსი, საიდანაც თვალს გაქრობას ვადევნებთ; ქალაქი, სახელად “სასწაული”, სადაც არავინ გამქრალა; და მელბურნი, სადაც პროცენტულობით ყველაზე მეტი მიტოვებული აღინიშნება და ერთგვარი ზღურბლია გამქრალების სამყაროში გადასასვლელად. სერიალი ამავე სახელწოდების წიგნის მიხედვით ყოფილა შექმნილი.

დაემთხვა, რომ Leftovers-ის ყურებისას break up ქოუჩის საავტორო წიგნს ვკითხულობდი სახელად – The Ex Factory (c) ბრედ ბროუნინგი. ავტორი ყოფილ შეყვარებულებს წვრთნის მეორე შანსის მიღებისთვის დროში გაწელილი სტრატეგიით, სადაც პირველი რჩევაა ერთ თვიანი გაქრობის დაცვა. ავტორის აზრით, ყოფილთან შერიგებისთვის მნიშვნელოვანი ნაბიჯია სხვა ადამიანებთან პაემნებზე წასვლა, ვარჯიში, ახალი ჰობი. სტატისტიკის თანახმად, 3 კვირა საკმარისია უარყოფითი ემოციები გაიფილტროს მოგონებებიდან და ძველი ურთიერთობიდან სასიამოვნო მომენტების გახსენება დაიწყოს. ამიტომ მხოლოდ ერთ თვიანი პაუზის პოსტ ფაქტუმ შეიძლება პირველი შეტყობინებით რეაგირება, მენტალური დაინტერესების მიზეზით, წიპა “ახალი ამბავი გაიგე? შენი საყვარელი ჯგუფი ჩამოდის ქალაქში”, ან ფიზიკური აღგზნების გამოსაწვევად ტანსაცმელზე გაკეთებული აქცენტი “დღეს ის კაბა ჩავიცვი, ჩემთვის რომ მოიპარე. იმედია, კარგად ხარ”. პასუხზე ერთი საათის მერე პასუხი. სატელეფონო საუბრისას ხმა რომ მკვეთრი და ხმამაღალი უნდა გქონდეს. იგნორის შემთხვევაში წყენის ჩაყლაპვა და ახალი სტრატეგიის მოძიება ათ დღიანი იზოლაციის მერე. წიპა, “გამარჯობა, შვებულების გატარებას ესპანეთში ვგეგმავ. ვიცი, რომ იქ შენი საყვარელი ადგილებია. მირჩევ რამეს?” შეხვედრისას ძალიან ბევრი მიმიკური შეხება, მაგრამ ურთიერთობისთვის მზადყოფნამდე სექსზე უარი.

ასევეა Leftovers-იც, ახალი მიტოვებისთვის შემზადებაა წარსულის მტკივნეული გამოცდილების გამო, თან მეორე შანსისთვის ახალი სტრატეგიის დაგეგმვაა ძალიან შორ მანძილზე და როცა საუკუნის მესამედის მერე ყოფილი მეუღლეები ერთმანეთს სიბერეში ხვდებიან, თავს უცნობებად იკატუნებენ. ამიტომ როცა მეგობარმა მითხრა, სერიალი იმიტომ არ მოგეწონა, მიტოვებული რომ არ ყოფილხარო. ვუპასუხე, რომ პირიქით, დანაკლისში ცხოვრების გამო.

cropped-tableau-medium

რა ვისწავლეთ 5 მილიონი წიგნიდან?

მას შემდეგ, რაც სამსახური დავკარგე, გადავწყვიტე წავიკითხო ყველა წიგნი რაც ეროვნულ ბიბლიოთეკაში დევს და ვუყურო ყველა ფილმს, რაც ”ონლაინში” დევს. იქამდე მაინც, სანამ ახალი ჰობი არ გამიჩნდება. აღმოჩნდა, რომ ადამიანები წაკითხულ წიგნებს ითვლიან და შედეგიც გამოაქვთ. ტედის კონფერენციაში ერთ გაერთიანებას მივაგენი, ინგლისურ წიგნებს რომ აჯამებენ. ბევრი წაიკითხეს თუ ცოტა წაიკითხეს, ასეთი საუბარი დაიწყეს (სრული შინაარსი შეგიძლიათ მოისმინოთ აქ, მე მოკლე შინაარსს მოგიყვებით, თუ გაგრძელება გინდათ, დაგუგლეთ.) :

– ამბობენ, ერთხელ ნახატი ათას სიტყვად ღირსო. მაგრამ ჰარვარდელები არ ვიქნებოდით, რომ არ დავეჭვებულიყავით და გადამოწმება ვცადეთ. დავასკვენით, რომ ნახატი არ ღირს ათას სიტყვად, მეტიც, ისეთი ნახატებიც ვნახეთ, 5 მილიარდ სიტყვად რომ გიღირთ.

– ვფიქრობდით, როგორ მიგვეღო კაცობრიობის კულტურისა და ისტორიის საერთო გეგმა. ამის გამო გადავწყვიტეთ, წაგვეკითხა მთელი ეს მილიონი წიგნი. კომპანია გუგლმა (სპონსორმა) წლების წინ 15 მილიონი წიგნი გააციფრულა და კითხვას შევუდექით.


– მოდით, ახლა მოვყვეთ, როგორ იქმნებოდა წიგნები. უხსოვარი დროიდან ცხოვრობდნენ ავტორები, რომლებიც რაც ძალი და ღონე ჰქონდათ, წერდნენ. მერე საბეჭდი მანქანა გაჩნდა და წერას დაუჩქარეს, მერე გუგლმა გააციფრულა ისინი. ეს ტექსტები ერთიანად რომ დავწეროთ, მთვარეს მიაღწევს და უკან დაბრუნდება, წავა და მოვა 10-ჯერ.

– კი ვიფიქრეთ, სიმბოლურად ამ წიგნების კოლექტიური ვერსია გამოგვეცა, თუმცა არაპრაქტიკული იქნებოდა. საქმეს პრაქტიკულად შევუდექით და სტატისტიკა გამოვაქვეყნეთ. მაგალითად, ავიღეთ ფრაზა ”ბედნიერების გაელვება” («A gleam of happiness ») და 1801 წ-დან 2008 წ-მდე რამდენჯერაა ნახსენები, ვნახეთ. ამოწერამ 2 მილიარდი სტრიქონი წაიღო.

– რომელი ვარიანტი უნდა ვიხმარო: გუშინ მე გავიფურჩქნე (throve) თუ გუშინ მე გავიფურჩქნე (thrived)? აი, ასე იცვლებოდა ამ სიტყვების ურთიერთობა წლების მიხედვით:

– წაკითხულ 500 მილიონი სიტყვიდან სიტყვა ”გრიპის” რაოდენობით იმ წლებს ვარკვევთ, როცა ეპიდემია პიკზე იყო.

– ცხრილზე გამოვსახეთ, ასევე, ზღვების აღელვებისა და მსოფლიოს ტემპერატურის ცვალებადობა.

– ხოლო ამ დიაგრამის ნახვისას ნიცშეს ვეუბნებით, რომ ღმერთი არ მომკვდარა, მას უკეთესი პუბლიცისტი სჭირდება.

– ამ ინსტრუმენტის წყალობით, აბსტრაქტულ კონცეფციებში ჩავიხედოთ. მაგალითად, ნება მიბოძეთ მოგითხროთ, 1950 წლის შესახებ. იგი ათას შვიდასიან, რვაასიან, ცხრაასიან წლებში არავის ადარდებდა. არც 20-იანი და 30-იანი წლები იკლავდნენ თავს. მაგრამ 40-იანებში მიხვდნენ, რომ დრო მოვა და 1950 წელი მოვა. ჰყვებოდნენ, რას აკეთებდნენ/გააკეთებდნენ ამ წელს, იმ განუხორციელებელ ოცნებებზეც, რომლებსაც აიხდენდნენ და სხვა. სინამდვილეში, ეს იმდენად აღმაფრთოვანებელი წელი იყო, რომ ხალხი აგრძელებდა საუბარს ყველა იმ საოცრებაზე, რაც მოხდა 1951-ში, 52-ში, 53-ში და 54-ში ვიღაცამ აღმოაჩინა, რომ მოძველდა 1950.

ეს 1950 წლის ისტორია მეორდება სხვადასხვა წელს, რამდენადაც გრაფიკზე ვხედავთ და ვასკვნით: წარსული ძალიან მალე გვავიწყდება.

– პატარა რჩევა კარიერაზე: მათთვის, ვისაც დიდება უნდა, შეუძლია ისწავლოს 25 პოლიტიკოსისგან, ავტორისგან, მსახიობისგან.. თუ ცნობილი გინდათ იყოთ ადრეულ ასაკში, იმიტომ, რომ მათი წარმატება მესამე ათეულის ბოლო წლებში იწყება. მწერალი – 40 წლამდე, პოლიტიკოსი მეექვსე ათეულის ბოლოს გახდები. ცნობილი მეცნიერი 70 წლისთვის იქნები. ეს იმდენივე დიდებაა, რაც მსახიობობა 30 წლის ასაკში.

შენიშვნა: მათემატიკოსებს არ გეხებათ. თქვენ არავის აინტერესებთ.

– გვაქვს მარკ შაგალის (1887-ში დაიბადა) ცხრილი, სადაც გერმანული ენის ცნობილობაა აღწერილი.

– ცენზურის ცხრილი ასე გამოიყურება. როგორც ხედავთ, ერთ ადგილასაა თავმოყრილი. აღმოჩნდა, რომ აღმ. გერმანიაში საჭიროზე  10-ჯერ ნაკლებს ლაპარაკობდნენ.

– მერე ენგრამა გავაკეთეთ, პროგრამა, სადაც შეგიძლიათ მიუთითოთ ფრაზა და გაიგოთ მისი კულტურული, ეტიმოლოგიური თუ სხვა ასავალ-დასავალი.

– პირველივე დღეს მილიონმა ადამიანმა ისარგებლა ამით. რა აღარ ჩაწერეს. ადამიანები საკუთარი ცუდი განწყობის გამოხატვა  ”აჰ”-ს ხმარებით ახერხებდა და ახერხებს, ოღონდ ამჯერად, ”ა”-ს რაოდენობაა გაზრდილი. 80-იანი წლებიდან იზრდება. ეტყობა რეიგანმა იქონია გავლენა.

– გუგლმა გააციფრულა 15 მილიონი წიგნი, რაც არის 12% ყველა დაბეჭდილი წიგნისა.

შედეგი ჩვენი ენის, ისტორიისა და კულტურის გაგებას შეცვლისო.

ზაზუნას დღე

”ჭეშმარიტად ეს იყო თავიდან ერთი ადამიანი. არ იყო სხვა არაფერი…. მან გაიფიქრა: ” ახლა მე შევქმნი სამყაროებს”…. მან შექმნა სამყაროები…. მან გაიფიქრა: ”აი, სამყაროები, ახლა მე შევქმნი სამყაროს მცველებს”.
(უპანაშვიდები)

მერე ადამიანმა თავად შექმნა სამყაროები და დაუდგინა მათ სამყაროს მცველები.

” რაც ყოფილა, იგივე იქნება და რაც მომხდარა, იგივე მოხდება; არაფერია მზის ქვეშ ახალი. ”
(ეკლესიასტე)

მყავდა ადამიანი, რომელიც აღარ მიყვარს. მაგრამ შეგრძნება მაქვს, რომ დაუსრულებელი საქმე მაქვს მასთან. როგორც იმ ფილმშია, ყველაფერი წრეზე ტრიალებს, მხოლოდ სახელები იცვლება. ალბათ წარსული შეცდომათა გამოსწორების შანსს იძლევა. სტერეოტიპული მოქმედებათა წრე ჩიხამდე მიდის. ფიქსირებული აწმყოს დანახვით ვხედავ მომავალს. მე ვარ.

”სამხრეთისაკენ მიჰქრის ქარი, გაბრუნდება ჩრდილოეთისკენ; ბრუნავს, ბრუნავს ქარი და უბრუნდება ისევ თავის წრეს.”

(ეკლესიასტე)

პირველად დაიბადა განწყობა. განწყობა ატრიალებს სამყაროს. ცარიელი, საგნობრივი შინაარსისგან დაცლილი მოთხოვნილება ვერ შემცვლის. განწყობამ დინამიურობა მოიშორა. ესაა პირველი გზა დეპრესიისკენ. მანამდე მაინც, სანამ ახალ იდეას მოვიპოვებდე, მორიგი განწყობის დასამზადებლად. თუ კაცობრიობა ვითარდება სპირალის მსგავსად, კონკრეტული ინდივიდის სვლაც ამ გზით ხდება.

ერთიანი სიცოცხლე თავისი მრავალფეროვანი ვიბრაციებით, როგორც არსებობის ჩანასახი, მოცემულია მინერალში, მცენარეში – როგორც ჩანასახი მგრძნობიარობისა, ცხოველში – როგორც ჩანასახი აზრისა, ადამიანში – როგორც ჩანასახი სულისა.
ალ. კლიზოვსკი

თეორიულად მიყვარს

მე თეორიტიკოსი ვიყავი, ის – პრაქტიკოსი.

ერთმანეთი ერთი ნახვით შეგვიყვარდა. უფრო სწორედ, ყოველთვის ერთი ნახვით გვიყვარს, უბრალოდ ხშირად ის ერთი დანახვა რამდენჯერმე განმეორებულ ნახვაზეა შესაძლებელი. სანამ ვნახავდი, ქვეცნობიერში იბადებოდა, ყალიბდებოდა და როცა მის ასლს ცხოვრებაში ვხედავ – მიყვარდება. თუ განწყობა წინ უსწრებს ყოველგვარ აზროვნებას და გრძნობას, წინ უსწრებს მოვლენებსაც, ჩვენც სწრაფად გადავლახეთ  ფორმალობები, მაგრამ გავიჭედეთ, იქ, სადაც ინტუიცია და განწყობა აცდა.

აცდა და დაიბადა ეჭვიანობა. წინ, რა თქმა უნდა, მოვლენათა უხეში განვითარებები უძღოდა. ინტუიცია მისტიური ძალებით ხომ ვერ იბადება: არ ჰქონია ხანგრძლივი ურთიერთობა, არ იყო ერთგული და სხვა. მის ფიქსირებულ განწყობებს ვადგენდი პროგნოზისთვის. ჰოდა, დამებადა აზრი: მიღალატებს!

მეუბნებიან, ”ეჭვიანობა ცუდია”, ”თავი აკონტროლე” და სხვას, მე კი ამაზეც მეშლება ნერვები და ვამბობ: ”ვიცი”. ლოგიკა არ ჭრის. ამ შემთხვევაში ლოგიკა მხოლოდ თავის მოტყუებაა და ”მოხდეს რაც მოსახდენია” და ”ბედის იმედზე ყოფნა” – აბსურდი. საჭიროა ფიქსირებული განწყობის შეცვლა. საჭიროა იმ რეალობის შეცვლა, რამაც განწყობა გამოიწვია. ჩავეძიე.

ჩავეძიე და აღმოვაჩინე: ნებისყოფა საზღვრავდა ცხოვრებას. როგორ ვთქვა: ……….. ნებისყოფა ფსიქიკური ძალაა და ამოძრავებს ცხოვრებას. განწყობა კი – მიმართულებას თუ აძლევდა მას. დავიწყეთ ნებისყოფებით თამაში, ის, რასაც ფლირტს ვეძახით. ამან კიდევ მეტად დამაეჭვა: მისი ნებისყოფა და განწყობა შეერთებული იყო, ჩემი – ერთმანეთს აცდენილი. მე თამაშს ძალით ვეწეოდი, ის – სიამოვნებით. უთანასწორო ურთიერთობაა, ვერაფერს იტყვი.

გავითიშე შინაგან მისწრაფებებსა და რეალობაში. მგრძნობელობა გაიყო. ნახევრად მიყვარდა, ნახევრად – აღარ. პიროვნების გაორებამდე მივედი. მიყვარდა რამდენადაც შევიმეცნებ, ვხედავ. ეს ჯდება ლოგიკის ფარგლებში. ხოლო ინტუიცია ამ შემეცნების დამხმარე წევრია და შიგნიდან დაძაბული სიტუაციის დროს გამოვიდა: პირველად ვიჩხუბეთ. თანაც ისე, ომახიანად. ემოციები არ იქნებოდა სამყარო რომ ერთგვარი იყოს. ლოდინისგან მივიღე სიამოვნება ფიქრით: თავგადასავალი. მისგან ნებისყოფა ავიღე. დაშორების შემთხვევაშიც, მოგებული ვარ.