ლეგენდები თბილისის დაარსებაზე

საბჭოთა ლექსიკა ურბანულ სნობიზმში გადაიმალა. მაგალითად, ვერის ბაღის კიროვის პარკად მოხსენიება ხო ნიშნავს ჰიპსტერულ სინდრომს “ეგ ადგილი მე შენამდე ვიცოდი”. ურბანული სნობიზმი კი საკმაოდ დუალისტური ბუნებისაა, ეკონომიური ფაქტორები რომ გამოვაკლოთ, მის გამოა რომ ჩემს თაობაში მეტრო ინარჩუნებს სტილს და ვინმე რიგითი საბურთალოელი დიდი ჯიპის მაგიერ ჩადის მიწისქვეშ, მანქანები პროვინციაში უყვართო. სნობიზმის და ცოტა საიფაისაც.

ჩემში მცირეა სოციალისტური გემოვნება, ტიპური კაპიტალისტი გოგო ვარ fast fashion guilty pleasure-ებით. მაგრამ ჩემს თაობას სოციალიზმი ჩვევებში და გემოს რეცეპტორებში განსაკუთრებით შემორჩა. ჩემთვის სოციალიზმის სიმბოლოა ტკბილი ღვინო და შაქრიანი ჩაი, როცა კაპიტალიზმის სიმბოლო მგონია მშრალი ღვინო და უშაქრო ჩაი. კაპიტალიზმისთვის ხო პროდუქტი თავისთავად უნდა იყოს მაღალხარისხიანი შაქარმა რომ არ დაჩრდილოს. მაგრამ არის გემო, რაც მისი სოციალისტური ბუნების გამო მიყვარს, ესაა ოლივიეს სალათა. შეიძლება ბავშვობის ნოსტალგიის გამო, მაგრამ მთავარია ვერთობი. სიყვარული არის როცა ხედავ ვინმეს ქუჩაში, ვისაც შენნაირი ყურსასმენი უკეთია და ოლივიეს სალათა. შეიძლება იმიტომ მიყვარს, რომ ასოცირდება ბავშვობასთან და მამას ხელფასთან. შემწვარი კარტოფილი მანამდე და თვის ბოლოს ოლივიეს სალათა, როგორც ცუდი და კარგი პოლიციელის გათამაშება. დამნაშავე ვარ, შემწვარი კარტოფილი არ მიყვარს.

არც – ახალი წელი. მგონია, რომ პოლიტიკურად ცუდი მაგალითია, რადგან პირველობის ფეტიშს გვაძლევს. უპირატესობას აძლევს პირველ შვილს, პირველ ქმარს, პირველ ხილს, პირველად დაგემოვნებულ კერძს და ა.შ. მერე ვამბობთ, ებრაელთა გენოციდი კი არა, მასე გენოციდი პირველად ებრაელებმა დაიწყესო; ან გახარიას დარბევა კი – არა, ხალხი პირველად ნაციონალებმა დაარბიესო. არა და სულ სხვაა სიყვარული უკანასკნელი, როგორც ყვავილი შემოდგომის ხშირად პირველს სჯობს, როგორც თვის ბოლოს ჩარიცხული ტკბილი ხელფასი.

***

ხანდახან როცა მთაწმინდიდან თბილისს ვუყურებ, მის წარსულს წარმოვიდგენ. არა ისე, როგორც ტურისტებს უყვებიან გორგასალზე ლეგენდებს, უფრო შემდგომი პერიოდის თბილისის დაარსებას, ნამდვილი თბილისის დაარსებას, რადგან თბილისი მხოლოდ ორთაჭალა-ვერა არ არის, ნავთლუღი და დე ფაქტო ნაძალადევია, ფანჯრებზე გაქონილი ქაღალდებია, უსახლკარო გლეხებია კუთხურ ქსელებად ან ერთმორწმუნე ჯგუფებად დასახლებულები, სიმინდი რომ გაიტანეს ექსპორტზე და იმ თანხით თბილისში აიშენეს სახლი, ძველი სომხები რომ ახალ ემიგრანტ სომხებს ამრეზით უყურებდნენ, ჩამოსულოო, აზერებს რომ ჯერ ეროვნულობა არ აქვთ და მუსულმანს ნიშნავს, თბილისი ეს ზაქარია ჭიჭინაძის წიგნის მაღაზიაა, რკინიგზელელებია. თბილისი ხომ რკინიგზის მშენებლობის დროს დაარსდა.

სენტიმენტალურია, როცა ძველი თბილისის გაურემონტებელ იტალიურ ეზოში ცხოვრებისთვის თითქმის ორმაგს ვიხდით, ვიდრე რიგით უკეთეს ბინაში დელისთან. თითქოს საკუთარ ქალაქში ტურისტად ყოფნა გვინდა. სენტიმენტალური, სნობური და ნეკროფილური, იქაურ აბორიგენებს კი აგრესია უჩნდებათ და ამბობენ “ბელნსკი”, “კიროვი” და სხვა. სნობიზმი ესაა ომი ისტორიასა და სხვა ისტორიას შორის. ჩემთვის თბილისი მიერთებების გარეშე მკვდარია, როგორც ენების გრამატიკას სიცოცხლეს ზღვრების დარღვევა სძენს. თორემ იქნებოდა წალკა, რაიონი, რომელიც ისეთივე ოთხკუთხედია, როგორიც იყო და ალბათ დარჩება.

ჩემთვის თბილისი ქალებმა ააშენეს. ბატონ-ყმობის გადავარდნის მერე უსახლკარო გლეხკაცები თბილისში ჩამოვიდნენ და ახალი ქალაქის მშენებლობა დაიწყეს. კაცები დასაქმებულები იყვნენ ან რკინიგზის მშენებლობაზე ან სასულიერო სემინარიაში სწავლობდნენ. ანუ ქალებისთვის საქმე არ იყო. ბინის ქირა 2.5მანეთიდან 5მანეთამდე მერყეობდა. მაშინ ხელფასი დღიურად 20კაპიკი იყო, ხოლო ქალების ანაზღარება – უფრო დაბალი. ქალები მხოლოდ თამბაქოს დამფასოვებლებად მუშაობდნენ ან მეძავებად. და როცა აჯანყების დრო მოვიდა შრომითი რეფორმების გამო, სანამ მეძავები და თამბაქოს დამფასოვებლები არ გაიფიცნენ, არავინ ისმენდა. “ცოტა” ტერაქტებმაც გაამართლა.

***

ისტორიის გიკებისთვის და უფრო მელოდრამების მოყვარულებისთვის არის ასეთი წიგნი და სერიალი “უცხოელი”. მეოცე საუკუნის შოტლანდიელი მოგზაურობს მე-18 საუკუნის შოტლანდიაში, რადგან იმ ცოდნით, რაც გააჩნია სამშობლო ინგლისელებისგან იხსნას. ვიღაც საფრანგეთს შავი ჭირის ეპიდემიისგან იხსნის კარანტინის შემოღებით. სხვა სეზონში მეოცე საუკუნის ამერიკელი ინდიელი მოგზაურობს მე-18 საუკუნის ამერიკის კოლონიებში, რათა საკუთარი ხალხი გააფრთხილოს ევროპელებზე. სულ მინდა მსგავსი სერიალი ვნახო საქართველოზეც. ისტორიის ან საკუთარი თავის შეცვლის მიზნით პერსონაჟები სხვადასხვა ეპოქაში ვამოგზაუროთ. შენ რომელ ეპოქაში იმოგზაურებდი?

მე მეოცე საუკუნის დასაწყისი მაინტერესებს, ინდუსტრიული მშენებლობის აკვანი, ავანდგარდული ტენდენციები ხელოვნების სხვადასხვა ჟანრებში, საპროტესტო აქციები და მისგან გამოწვეული კარანტინი. იცი, იმ დროს ნაბადით სიარული იკრძალებოდა, იარაღი რომ არ დაგვემალა. მაშინ თუ ვერაზე ან რიყეზე ცხოვრობდი, სემინარიელი იყავი ანუ ანარქისტი. იმ დროს თინეიჯერი სტალინი ამბობდა, პარლამენტი ბურჟუებისა და პლეხანოველებისაა, ნამდვილი პოლიტიკა ქუჩაში წყდებაო. მაგრამ რომ დავფიქრდე, ირონიულია, პოლიტიკური პროტესტებისგან და კარანტინისგან მინდა გაქცევა პოლიტიკურ პროტესტებსა და კარანტინში საცხოვრებლად? პირიქით სჯობს, წარსულზე ამ ცოდნით მომავლის შეცვლა. შენ რომელ ეპოქაში იმოგზაურებდი?

***

ჩემი დიდი ბაბუა, ვფიქრობ, ლიბერალი იყო, ილიასთან მეგობრობდა, ფენსი წვეულებებს აწყობდა. გადმოცემის თანახმად, კეთილი ექიმი გახლდათ, თავადი, ორმოც ოთახიანი სასახლით გლეხების უფასო დამხმარე. მაგრამ თუ რომელიმე თავადიშვილს მოახლე შეუყვარდებოდა, მოახლის კუდიანობაზე ავრცელებდნენ ხმებს, სიყვარული-სიძულვილის ჯადოები იცისო. იმ მოახლეების შთამომავლები დღემდე არსებობენ როგორც გარიყულები ვაი და ჯადო არ გაგვიკეთონო. დედაჩემს დღემდე ჰგონია, ოჯახი იმიტომ არ მყავს, რომ იმათ ოჯახში 1 ცალი “პავიდლოს კანფეტი” მაქვს ნაჭამი. თავადიშვილებს კი მაშინ მოახლეებისგან შორს პიტერში აგზავნიდნენ სასწავლებლად.

ჩვენი სახლი თბილისში ახლანდელ ჭავჭავაძეზე იდგა, სოციალისტებმა გაასახლეს და საექიმო კორპუსში მისცეს ბინა ბაბუას სიკვდილის მერე. გადმოცემის თანახმად, ბაბუა ჭლექისგან მოკვდა, რადგან ბევრ ჭლექიან გლეხს უვლიდა. შუა რუსთაველზე დაკრძალეს, მაშინ იქ სასაფლაო იყო. კომუნისტებმა სასაფლაოს გადაფარვით იქ პარკი გააშენეს. ეს ადგილი თბილისის კიდე აღარაა სასაფლაო რომ იდგასო, უკვე თბილისის გულიაო. ალექსანდროვი ჰქვია იმ პარკს. მერე მაგ ტერიტორიაზე ხალხი ცოცხლად დამარხეს. ტერენტი გრანელი მაგაზე იძახდა “გახსოვდეთ სიკვდილი”.

უი, იცით, როგორ იპრანჭებოდნენ პოსტ თავადის ქალები მეზობლებთან? ფანჯარაში კარაქიანი პურითა და ჩაით საუზმობდნენ. ოღონდ ხელი სახის ოდნავ მაღლა ეჭირათ და სახის ზემოთ აწევა უწევდათ კარაქიანი პურის ჩასაკბეჩად. კაფეები ასეთმა სნობებმა დავაარსეთ, ხალხმა უნდა გვიყუროს როგორ ვჭამთ და ბოლოს მიმტანს ხურდა ვაჩუქოთ. ხანდახან ვფიქრობ, რაზე ფიქრობდა დაქვრივებული ბებია საბურთალოს კორსპუსების მეექვსე სართულზე რომ გამოიკეტა, რადგან ვეღარავინ დაინახავდა როგორ საუზმობს კარაქიანი პურით ფანჯარასთან. ვიცი რას ფიქრობ, – მოგვიანებით, საბურთალოზე კორპუსების წინ სხვა კორპუსები ალბათ მაგიტომ ააშენეს, ქვრივი თავადი ქალების საპატივცემულოდ.

ქრისტეს ტკივილგამაყუჩებლები

ერთხელ მაცხოვარი ბეთანიაში სვიმონ კეთროვანის სახლში სტუმრობდა. მასთან ერთი ქალი მივიდა და მიიტანა ლავანდის ზეთისგან დამზადებული ნელსაცხებელი. ამ ნელსაცხებელს იყენებდნენ თმისა და კანის ლოსიონად, ტკივილგამაყუჩებლად, ლუბრიკანტად, ჩრჩილის გასაქრობად, სოკოსა და ალერგიების სამკურნალოდ, დიაზეპამის ნაცვლად და ა.შ. ანუ იმის თქმა მინდა, რომ საკმაოდ მდიდრული ნელსაცხებელი იყო. როგორც თვითონ მარკოზი ამბობს, სუფთა ლავანდი (ძველქართულად, ნარდი) იყო მოტანილი მინარევების გარეშე. ნელსაცხებელი ესხა ალაბასტრის ჭურჭელში. ქალმა გატეხა ალაბასტრი და ლავანდის ზეთით მორწყა მაცხოვარი. ანუ რამდენიმე ადამიანისთვის განკუთვნილი წამლის თვიური მარაგი ერთ ადამიანზე ერთჯერადად დახარჯა. ფარისევლები გაწყრნენ ქალზე, გაგეყიდა და აღებული ფული ღარიბებისთვის დაგერიგაო.
ა) მხოლოდ ალაბასტრის ჭურჭელი მარმარილოზე ძვირფასი იყო, რომ არ გაეტეხა;
ბ) ლავანდის ნელსაცხებელი ყველაზე ძვირად გაყიდვადი ნელსაცხებელი იყო, რომელსაც მხოლოდ არომატიზატორის კი არა, სამკურნალო თვისებებიც ჰქონდა.
მაგრამ იესომ ფარისევლები გააჩუმა, აცადეთ ქალს, ასე გამოხატავს თავის სიყვარულსა და ერთგულებასო. ეტყობა ამ დროს უკვე დაწყებული ჰქონდა ნელსაცხებელს დიაზეპამური მოქმედება.
ა) კი, იესო იყო ნარცისი;
ბ) არა, ბიბლია არ გვეუბნება, რომ მოძღვარმა უნდა გაყიდოს აიფონ12 ფულის ღარიბებისთვის დასარიგებლად თუ ამ აიფონ12-ით ქრისტეს სიყვარულს დაამტკიცებს.
ამ ამბის მერე მარკოზთან უკვე ჯვარცმაა აღწერილი, რაც ისტორიას უფრო საინტერესოდ აქცევს. ქრისტეს უკვე აქვს რამდენიმე ადამიანის რამდენიმე თვის სამყოფი გამაყუჩებული მიღებული. ანუ იცის როგორ მოქმედებს ადამიანზე. შეიძლება ამიტომ, როცა ჯვარცმის წინ მურგარეული ღვინო მიუტანეს როგორც ტკივილგამაყუჩებელი საშუალება, არ დალია, საღ აზრზე მინდა მოვკვდეო.
ლავანდას ეზოთერული მნიშვნელობა რომ გავიაზროთ, ძველ აღთქმას უნდა მივმართოთ, იმიტომ, რომ რთულია ძველი აღთქმის გარეშე ახალი აღთქმის გაგება. სერიალის მეორე სეზონის ნახვას გავს პირველი სეზონის ნახვის გარეშე. ლავანდის ნელსაცხებელს ცერემონიული მნიშვნელობა აქვს, ღმერთი გვირჩევს, რომ ლოცვის დროს არომატიზატორად გამოვიყენოთ.
დღევანდელ პირობებში სურნელებზე მეტად ვიზუალური ზეთოვანი კონცენტრატორები გვაქვს სალოცავად. მაგალითად, ხატები, ფრესკები. მამა გაბრიელის მაგალითზე, უკვე ფოტოგამოსახულებები.
ქართული ხატები იაპონური მანგების პერსონაჟებს მაგონებს მინიმალისტური ცხვირ-პირით, უშველებელი თვალებითა და უსუსური სხეულით. შეიძლება იმიტომ, რომ ქართულმა და რუსულმა კულტურამ რენესანსი გამოტოვა. სანამ პოსტ ბიზანტიელები სხვა ევროპელებთან კოლაბორაციით ნატურალისტურ ფორმებს ქმნიდნენ, იგონებდნენ საღებავებს, რომლებიც დღევანდელ რგბ ფერებს სიკაშკაშით წააგავს, სწავლობდნენ ანატომიასა და შუქ-ჩრდილების გამოყენებას, ჩვენი არჩილ მეფე ერწოს აძეძში თევზაობდა და ვეფხისტყაოსნის ფანარტით ერთობოდა, ვექტორებისა და სკეჩების სრულმქმნილ სურათად (შუქ-ჩრდილებით, ფონის ათვისებით, ფერთა თამაშით და ა.შ) გადაკეთების დრო არ ჰქონდა.
დაკვირვებული ხართ რანაირი ყელი აქვთ ჩვენს ხატებს? თითქოს ყველა წმინდანს თავი აქვს წაჭრილი და ტანს უბრალოდ ადევს. არ ვიცი ეს ექსპრესია რას ემსახურება, მაგრამ მაშინებს, არ ვიყიდიდი. რუსული ხატებიც მასეა. თითქოს ყველა წმინდანს ლავანდის ლოსიონი აქვს გადავლებული, მურგარეული ღვინო დალეული და მალავს, რომ ჭკუიდან იშლება. წმინდანებს თვალები უსივდებათ, ყელი ეღრიცებათ თითქოს კეტამინი გაიყნოსესო და მაინც ამაყად გვაჩვენებენ ცერა თითს არათითზე.

თორი, ნოე და გარეული მხეცი

ყველა საქართველოს მოქალაქეს აქვს უფლება იცოდეს რა იცის მასზე სახელმწიფომ. ეს ინფორმაცია ინდივიდუალურად საჯაროა და, თუნდაც, სამთავრობო საიტზე აიდი პირადობის დასკანირებით არის პროსპექტიული. მაგალითად, ჩემზე სახელმწიფოს ჰგონია, რომ ა) არ მყავს ძმა, რომელიც რეალურად ახლა გვერდზე მიზის და ქილიკობს რომ მემკვიდრეობა არ დარჩება; და ბ) მამაჩემი ჩემს გაჩენამდე მოკვდა, სანამ დედაჩემს შეხვდებოდა, დაბადებისას, სიკვდილი იგივე წელს უფიქსირდება როცა დაიბადა. ანუ უკვე მემკვიდრე ვარ. სახელმწიფო მაწოდებს, რომ მამაჩემი შავი ხვრელია და სახელმწიფო სტრუქტურაში მისი მუშაობის 50წლიანი სტაჟი არაფერს ნიშნავს, არჩევნებში კანდიდატს მკვდარი სული აძლევდა ხმას და მემკვიდრეც მკვდარმა გააჩინა. არა, მე არ მჯერა, რომ სახელმწიფო არ მიცნობს, საქმე ალბათ ინფორმაციის თავმოყრაშია.

ყველა თაობას თავისი სპეციფიკური ფობია გააჩნია, ჩემს თაობას კი მასონური რეჟიმის ეშინია ანუ ლავკრაფტის ურჩხულები, საწოლის ქვეშ დამალული ჩონჩხები მოითელა და ახლა კარიერისტი ხალხისგან მართულობის გვეშინია. ჩემი აზრით, ეს იგივეა რაც ნეო ღმერთის შიში, ზემდგომის შიში, რომელიც გვაკონტროლებს და საჭიროა ჩვენი ეგზოფილიური მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად. მაგრამ ვუძალიანდებით, მაღალი სიხშირის კომპიუტერებს ვყიდულობთ, ჩვენს IP მისამართებს რომ ვერ დაგვეწიონ ახლობლები მაინც, რომ არ გაიგონ სინამდვილეში სად დავდივართ, ვიდეო თვალებს და მიკროფონებს იზოლენტათი ვფარავთ ან დისკონექციას ვაწვებით, სუფთა ვებს ვერიდებით, პორნოს თორის ბრაუზერით ვუყურებთ, თან ისე, რომ ბრაუზერის ზომა არ შევცვალოთ და მანამდე ჯავასკრიფტი გვქონდეს ოფლაინ, არ ვუსმენთ მუსიკას ონლაინ, მხოლოდ გადმოწერის მერე, ისიც ანტივურულ დეტექტორებს თუ გაივლის, არ ვხსნით მეგობრებისგან გაზიარებულ ლინკებს სადაც ავტორიზაციის გავლაა საჭირო, ვაი და პაროლი დაინახონ, სხვადასხვა საიტებზე სხვადასხვა მეილებით ვრეგისტრირდებით და ა.შ.

და ჩვენ რეალურად გვეშინია, ოღონდ არა დემონი მედუზების, არამედ ბიბლიაც როგორც ჰორორი ლიტერატურა ისე მოვირგეთ. აიდი ბარათების აღების ფობია ანტი გლობალისტების წრეში. კონტროლიზაციის შიში, რომელიც მცირე შემთხვევაში მხეცის ნიშნის სიმბოლიკით იყო გამოხატული. ამის გამო სახელმწიფო უმნიშვნელო დათმობაზე წავიდა, აიდი პირადობის ბოლო სამი ციფრი 666 მოხმარებიდან ამოიღო და 665-დან 667-ზე გადახტა. ეს 667 მე შემხვდა. ანუ მხეცი მე უნდა ვყოფილიყავი, მაგრამ გადავრჩი, გავხდი ბლოგერი, ოფისის მენეჯერი. არა, ეშვი კი მაქვს, დამატებითი კბილი ამომივიდა ერთ ღრძილზე ორი, მაგრამ თუ გავითვალისწინებთ ჩემს პრიორიტეტს ურბანული ცხოვრებისადმი, უფრო შინაური ცხოველი ვიქნებოდი, ვიდრე გარეული მხეცი. და ახლა როცა ვკითხულობ ჩემს მრავალავტორიან, ოფიციალურ ბიოგრაფიას, ცოტათი მწყინს კიდეც: რა მოსაწყენი 30 წელი გამივლია. აი, მხეცი რომ ვყოფილიყავი, ხომ ავიდოდი გრინვიჩზე ან მკვდარი ზღვის ნულოვან ზღვის დონეზე და სამყაროს შევაზანზარებდი. გამოვიდოდა ვინმე კეთილშობილი ნოე და სანათესაოს თუ სხვადასხვა ცხოველების რობოტებს პოსტ მეტროს მიწისქვეშაში შეაფარებდა. ნამდვილი რაინდები ქვეყნად არ დარჩნენო. მაგიტომ. მხეცი არ არსებობს და მისი ანტონიმიც არ იარსებებს თუ დონ კიხოტი არ გინდა. იტყოდა ნოე მიწისქვეშაში: მოდი დავიწყოთო თავიდან, სიგნალი ვაფრინოთო, – და თუ ვაი ფაი დაიჭერდა, ამოვიდოდნენ. და ვერ მიხვდებოდნენ, რომ ეს ჩემი ხრიკია, რომ ვაზი მოვაყვანინო, დავათვრო და გავაშიშვლო ისინი.

მოიპარე!

ერთი თეორიის თანახმად, თუ პირი ნივთებს ხშირად კარგავს, ეს შეიძლება ნიშნავდეს, რომ მოწყენილია, ავანტურა აკლია და პოტენციური მპოვნელების გაცნობა უნდა. ყოველ შემთხვევაში, ჩემმა ფსიქოლოგმა ასეთი რევიუ დაუტოვა ჩემს ინვალიდ კონცენტრაციას. გონებაში ეგრევე ყველა ნანახი ფილმის სცენა ამომიტივტივდა სადაც დაკარგული ნივთები ურთიერთობაში მედიატორია, რომანტიკული ტინდერია, სამეგობრო ჩატია, თუნდაც მტრად გადაკიდების შანსია. რაღაც წიგნიც მახსოვს ჩემნაირი დაბნეული გოგოს შესახებ, საფულე რომ დაკარგა და სიმპატიურმა მპოვნელმა დედამიწის გარშემო ამოგზაურა. ასეთი სცენარები ხომ ღარიბ და მარტოხელა გოგოებს სტიმულს გვაძლევს რომ კიდევ უფრო დაბნეულები ვიყოთ ან უბრალოდ ჩვენი დაბნეულობა თავგადასავალზე კონცენტრაციით ავხსნათ, ასე უფრო შინაარსიანია.

Anybooks-ის აპლიკაციით ახალი წიგნის კითხვა დავიწყე, რომელსაც “მოიპარე” ჰქვია. სადაც ორიგინალი ეს არის არაგამოვლენილი პლაგიატიზმი, ყოველი ლექსი კი გაზეთში წაკითხული სტატიით იწყება. ზოგადად, ყველა არტისტმა თუ მომხმარებელმა გავითავისეთ, რომ პოსტმოდერნიზმში ოქროს წესი მოქმედებს: თუ იდეას მოიპარავ ერთი პირისგან – არ არის ლეგალური, მაგრამ თუ მოიპარავ სხვადასხვა პირისგან – ლეგალურია. მწერალი რომ ვიყო, სიამოვნებით დავწერდი იმ უტოპიურ სამყაროზე, სადაც სუპერმარკეტიდან ტორტის მოპარვა ისჯება, მაგრამ ფქვილის, შაქრის და ნაღების სხვადასხვა სუპერმარკეტიდან აღება კანონიერია. ამ ბლოგისთვის მე მოვიპარე ქუჩაში ნანახიდან, ღრუბლების ფიგურებიდან, ტრამპის ტვიტებიდან და კიდევ ბევრი სხვა რესურსიდან. მაგრამ იქნებ იმიტომ ვკარგავ ნივთებს რომ ზედმეტად ბევრი მოვიპარე?

დანა-ჩანგლის როლი მარტოობისთვის

წიგნები უფლისწულისა და გლეხი გოგოს მელოდრამული ურთიერთობის შესახებ შეიძლება რომანტიკულია, მაგრამ კლასთა შორის განმასხვავებელ ფაქტორებს მალავს. მაგალითად, იმას, რომ გლეხი ჭამისას დანა-ჩანგალს არ იყენებს, საჭმელზე აცემინებს და შეუძლია საწოლშივე დაანერწყვოს. როცა უფლისწული სუფრასთან ჯდება და თეფშთან სამი სახეობის ჩანგალი ხვდება, მთლად პაზოლინი თუ არ ხარ არ აღწერ, რომ გლეხი გოგო წაკუზულია და წყალს შუა გუბიდან თქვლეფს. თან წარა-მარა საზარდულს იქავებს, რადგან საცვალი არ აქვს და კოკებოვანი დაავადებები სჭირს. როცა უფლისული მიჯნურს ეუბნება რა ლამაზი ღიმილი გაქვსო, გულწრფელობის ენაზე რომ გადავთარგმნოთ, ლამაზი ძაღლის, ვირის და პრუჟინის კბილები გაქვსო. რადგან სტომატოლოგიაში ადამიანური პროტეზი მხოლოდ მაღალი ფენის პრეროგატივა გახლდათ. სამაგიეროდ, ავტორი ხაზს უსვამს, რომ გოგონა კეთილია და პრანჭია სეფე ქალებს არ ჰგავს.

კლასთა შორის განმასხვავებელი ნიშანი, პირველ რიგში ეტიკეტი იყო, მითუმეტეს, სქესთა შორის დისბალანსის გამო, ქალების საზოგადოებისგან მოწყვეტის და განათლების ნაკლებობის გამო კონკიები ელემენტარულ ჰიგიენურ სტანდარტებში დაგვიანებით ჩასხდნენ. ეტიკეტმა მიღწეული სტანდარტი მაშინ დააფიქსირა, როცა სოციალური ცენტრიდან პერიფერიაში გადავიდა. არ იფიქროთ, რომ რომანტიკოსი არ ვარ, მწერალი რომ ვიყო ასეთ მელოდრამას დავწერდი: უფლისწულმა გლეხ გოგოს აკოცა, გლეხ გოგოს უფლისწულის კბილები მოეწონა და მას მერე კაკალი კბილებით აღარ ჩაუმტვრევია. იდიალური happy end.

რარიტეტულ წიგნებში რომ ვიტრიალოთ, როცა ბატალურ წიგნებს ვკითხულობ, სადაც სამამულო ან რომელიმე ომის თავგანწირვებია აღწერილი, სულ მინდა ვკითხულობდე ბიჭებზე, რომლებმაც აბჯარი აისხეს, ავანტგარდში დაეწყვნენ, მაგრამ ომში გრიპის ვირუსით მოკვდნენ ან უბრალოდ იმ დღეს კბილი სტკიოდათ და სუფთა დარიშხანი ჩაიდეს. სტატისტიკურადაც, ომებში ჭირიანობით უფრო იღუპებოდნენ, ვიდრე პირდაპირი შერკინებისას. ესეც იმ ელემენტარული ჰიგიენური ნორმების უცოდინრობით, რაც საზოგადოებამ გვიან გაითავისა. მხატვრულ ლიტერატურას რაღაც კაზუალ თემები აკლია, რის გამოც მთელი ეს მორალური ბატალურობები სადევ-გმირო რომანებად ან სულაც ჰაგიოგრაფიებად მევლინება.

თანამედროვეობაში ომი პირდაპირი შერკინებიდან ირიბ იმანენტურობაში გადავიდა, ბიოლოგიურ თუ კიბერნეტიკულ შერკინებებს მტერთან სხეულებრობრივი კავშირები მინიმუმამდე დაჰყავს. მტერზე ხელის გასვრა არ გვინდა, ხშირად არც მოყვარეზე და ამის დამადასტურებელია ჩანგალი. ჩანგალი პოსეიდონის ჯოხივითაა, ის მფლობელის კუთვნილება უნდა იყოს. დანა-ჩანგლით ჭამა ნიშნავს ადამიანის ინსტინქტურ შიშს, რომ თანამემსუფრე ავად არის. პლუს, შთანერგილი გვაქვს დასვრილობის შიში სისუფთავეზე კულტივირებულ საზოგადოებაში, რაც საკუთარ თავთან გვატისტანცირებს. მაგალითად, გასაგებია რატომ არ ვძიძგნით ხელებით სინაზე დადებულ გოჭს ერთდროულად, მაგრამ თეფშზე გადმოღებულ ულუფასაც ჩანგლით შევექცევით, რადგან არა თუ სხვისი, საკუთარი კიდურებიდანაც კი შეიძლება ავიკიდოთ ჭირი. ჩანგალი, ეს არის პრივატიზებით ლამის კბილის ჯაგრისისთან გათანაბრებული ატრიბუტი, რომელიც სიმბოლოა ადამიანების ნერწყვების განმაცალკევებელი და საკუთარი ნერწყვისგანაც დამაშორებელი. ჩანგლის რეკლამა სტუდიაში.

აღდგომა სვანეთში, ცხენისწყლის ხეობაში გავატარე. ასეთი ტრადიცია აქვთ: დააგდებენ სასაფლაოზე თონეში მთლიანად შემწვარ გოჭს ან ბეკეკას, ხოლო ირგვლივ იმა წლის სამზარეულო მიღწევებს შემოულაგებენ. ერთ კვირიანი კულინარიული დუელი ტარდება. მაგალითად, ჩემი მასპინძლის სუფრაზე სნიკერსის ტორტისა და სუშის როლების შუაში თონეში გამომცხვარი გოჭი გააწვინეს. ტრადიციაა, რომ გოჭი ხელებით გვეძიძგნა დანა-ჩანგლის გამოყენების გარეშე. მაგრამ სვანები ამას მხოლოდ დღესასწაულებზე სჩადიან, აქ შემონახულია წინაპრების ის წესები, რაც კულტურამ დავიწყებას მისცა. თუ ევროპული რენესანსი ჰიგიენის ნორმატიულობის განსამტკიცებლად ლიტერატურას ლიტერატურაზე ქმნიდა, ქართულ კულტურას ჰიგიენის აპოლოგეტი არ შეუქმნია. სუშის ხსენებაზე გამახსენდა, რაც შეეხება ჩინურ სამზარეულოს, აქ დანაა მონოპოლისტი. მე თუ მკითხავთ, ამ კუთხის კულინარიული პოპულარობა ცხოველთა სამყაროსადმი სინდისის ქენჯნით განისაზღვრება. თევზი იქნება, ქათამი თუ ძროხა, ისეთი მონდომებით გვინაწევრებენ ჩინელები საკვებში ბრინჯთან თუ კომბოსტოსთან ერთად, რომ შეგვიძლია სინდისი მოვატყუოთ, მაქსიმალურად დანაწევრებული ცხოველების მიღებით ცხოველურები აღარ ვართ, აი, როგორც სვანები დღესასწაულებზე.

დანა-ჩანგალი, როგორც ლეველური ეგალიტარისტი მიღებულ ცივილიზაციაში შეიძლება დამნაშავეა, რადგან ყველგან ჩვენს ნერწყვებს აღარ ვავრცელებთ, მაგრამ მარტოობაშიც აქვს ბრალი. ჩანგალში ადამიანის იზოლირება გამოიხატება სხვისი ან საკუთარი ნერწყვისადმი, როცა დანაში ილუზიის მორგება სინდისის ქენჯნის გამო. ჰიგიენის ნორმების დაცვისთვის საჭირო ყოფილა გარკვეული სახით იზოლაცია, მაგრამ იზოლაციას თითქოს მუხრუჭი აქვს სუსტი. ოჯახში თითქოს ყველას საკუთარი ჭურჭელი გვაქვს გარეცხვის მერეც კი. თანამედროვეობაში შეიძლება ჭირიანობის რიცხვმა იკლო, მაგრამ ფსიქიკურმა ავადმყოფობებმა იმატა. საუკუნეების მანძილზე ჩადებული სხვებისა და საკუთარი თავის შიში უკვალოდ არ გაქრა. ხანდახან კი ინსტინქტურ ლეველებზე ურთიერთობების დროს ჩვენი ქვეცნობიერი გვახსენებს რომ იყო დრო, როცა კოლექტივიზაციის პერიოდი იდგა, ინდივიდუალურობა გვაკლდა და ძალიან ვგავდით ერთმანეთს. აბა სხვანაირად როგორ ავხსნა, ცოლი რომ ქმარს ბასიანზე გაუშვებს და გულში ყველა რეივერ გოგოზე ეჭვიანობს, თავს სხვებთან აიგივებს და რახან ქმარი თვითონ მოსწონს ყველას უნდა მოეწონოს. უეჭველი კოლექტივიზაციის ნოსტალგიაა მიზეზი, სხვა რა უნდა იყოს.

Villa Del Balbianello

 

ვილა დელ ბალბიანელოს ნაპირას ძაღლის რემნებით დაბმულ ნავში წამოვწექი და პირღია იხვის ჭუკებს ნუტელიან კრუასანებს ვაჭმევდი. დამამშვიდეთ, რომ არ მომიწამლავს. ვუყურებდი დაისის დროს როგორ ალდებოდა თოვლიანი ალპები, სადღაც უბუნტუს ფერებში, და ნერდი შეყვარებულები ერთმანეთთან საქორწინო ფიცს დებდნენ. ზუსტად იმ ადგილას, სადაც მწვანე ქამასოკოსებრი ხის ჩრდილში ანაკინ სქაივოლქერმა პირველად აკოცა თავის პოტენციურ მეუღლეს და ჯორჯ ლუკასი ზაფხულობით ისვენებს.

მწყემსებმა ცხვრები მწვანე მინდვრებიდან ჩამორეკეს, მოსახლეობამ ქათმები და მამალი საქათმეში შერეკა, პადრემ ბოლო საქორწინო რიტუალი დაასრულა, ბარმენმა კაპუჩინოს მარაგი ხვალინდელი დღისთვის შეინახა. ეს ნიშნავს, რომ გვიანია და მე ავტობუსზე მაგვიანდება. აბა თუ მაგარი ხარ, ლომბარდიში ნასადილევს კაპუჩინო მოითხოვე, ეგრევე შენზე ჭორაობას დაიწყებენ თან რომ გესმოდეს, ორალურადაც და ჟესტიკულაციით, ამას ახლა კუჭი აეშლებაო, დროშის ფერი სპაგეტი ტყუილად გაგვამზადებინაო, 5 წუთი მომზადებაზე და 20 წუთი გაფორმებაზე დამახარჯვინაო, მზარეულის რეკურსებზე ტყუილად მატარაო. და მოგართმევენ ცხელ ჩაის, თან პომიდვრისაც არა, ჩვეულებრივს, ერთჯერად შავს ან მწვანეს, როგორც დამცირების მეტაფორას. იტალიაში მხოლოდ ავადმყოფებს ასმევენ ჩაის. ჰო და ბარმენმა რძე შეინახა და მე გვერდითა სოფელში უნდა მოვასწრო არბენა ბოლო ავტობუსისთვის.

ბოლო ავტობუსამდე ასასვლელად მომლოცველი ხეების ტყე უნდა გამეარა. ასე ვეძახი წვრილტოტებწაჭრილ ხეებს იტალიაში პარიზული სკოლის ფუძემდებლებმა რომ გამოთალეს, ბუტაფორიის ენაზე რომ ვთქვათ, მაკრატელხელება ედუარდმა ჩახუტების ნაცვლად აკრიჭა. ბიჭებო, აუცილებლად გადააღებინეთ ფოტო იტალიელს და გპირდებით, რომ ფოტოზე დავითებად გამოჩნდებით, სპორტული პოზიციით, მუცელზე კუბიკებით და ისეთივე უსასრულო ნაკვთებით, რამდენი სერიაცაა ჩენტო ვეტრინას შესახებ.

პოზირებაში ისე გავერთე, რომ ბოლო ავტობუსმა გამასწრო და ქალაქში ავტოსტოპით დაბრუნებაზე დავფიქრდი. გიმგზავრიათ მარტოს უცხო ქვეყანაში ავტოსტოპით? მუსლიმურ ქვეყანაში ვიმგზავრე და მილანისკენ რისი უნდა მეშინოდეს მეთქი და ცერა თითი ავიშვირე. ძალიან გამიჭირდა მანქანის გაჩერება, ლომბარდია ხომ საზოგადოებრივი ტრანსპორტის რაიონია. ველოსიპედის გაჩერება ცოტა მომერიდა, მოტოციკლის – შემეშინდა, და საბოლოოდ, წითელმა ლამბორჯინმა გამიჩერა. ფეხბურთელი ვარო, ინგლისური არ იცოდა, გუგლის თრაინსლეითით მესაუბრა ანუ დამწყები ფეხბურთელი იქნებოდა. ისეთი კლაუსტროფილიური, წვრილი ორმხრივი სამანქანო გზა გავიარეთ, როგორიც თუშეთის გზაა, ოღონდ ასფალტით. ისეთი ხშირი წიწვოვანი გზა გავიარეთ, როგორც ბორჯომ-ბაკურიანის ელმავლის რეისზეა, ოღონდ ალპების ძირში.

ვილაში, სიმეტრიულ ბალახზე წოლისას, უკიდეგანო სიჩუმე იდგა და ვფიქრობდი, რომ უცხო ქვეყანაში ტურისტულმა ცხოვრებამ ბევრი რამ მასწავლა: მაგალითად, ა) აბაზანაში მინის კაბინა რომ თავზე დამემხო, მხრებიდან ფეხებამდე გამასისხლიანა და პლუს შიშველი ფეხებით მომიწია მეტრანახევარი ნამსხვრევებზე ისე გავლა, რომ სელფი არ გადამიღია. ვინანე, სამახსოვროდ უნდა გადამეღო; ბ) პირველად ვიყავი გიკ კლუბში და ბოარდ გეიმის შექმნაში მივიღე მონაწილეობა. ვორჰამერს თუ ვინმე ითამაშებს, მე გამიხსენოს; გ) პირველად ვიჯექი მოტოციკლზე და ვიდრიფტავე. იმდენად კარგად, რომ შედეგად ახალი სენტავიკები დავიმატე; დ) ვნახე თევზი, რომელიც მანდარინი მეგონა და მანდარინთევზა დავარქვი. თუმცა ექნება სხვა ორიგინალი სახელი; და ბოლოს ე) სილამაზე მართლაც სიმეტრიაა.

გადაყვარება

არსებობს რამდენიმე დავალება, რათა გავთავისუფლდეთ საყვარელი ადამიანის ლანდისგან დაშორების მერე და განვიცადოთ კათარზისი: 1) ვეცადოთ გავხდეთ უფრო ბედნიერები, ვიდრე ყოფილ პარტნიორთან თანაარსებობის დროს, რადგან ბედნიერი წუთების გახსენებამ ეფექტი დაკარგოს; 2) ვეცადოთ ხალხს კეთილად მოვექცეთ, რადგან აქამდე დაგროვილი სითბო უადრესატოდ არ დარჩეს და ბოღმად არ დაილუქოს. მაგალითად, გავანებივროთ ხალხი საჩუქრებით. მაგრამ რა უნდა ვქნათ, თუ საყვარელი ადამიანი არ არის მატერიალურად არსებული და საკუთარი თავის ხატს, ავატარს წარმოადგენს. შეიძლება გადაიყვაროს საკუთარი პიროვნება ბილი მილიგანმა ან ქრისტემ გაღმერთებისას?

მოვიფიქრე, რომ აზერბაიჯანისთვის მეორე შანსი მიმეცა, რადგან გობუსტანში სოლო ლაშქრობისას უპასუხო შეკითხვები გამიჩნდა. სხვა სტატიაში გობუსტანი აღვწერე, როგორც აზერების ოცნება ეთნიკური ვიკინგები ყოფილიყვნენ. აი, როგორც ქართველებს გვაქვს ოცნება “ვეფხისტყაოსნის” რენესანსურ პიონერობაზე, თუმცა დანარჩენი სამყაროსთვის ეს თეორია პატარა ერის კომპლექსად რჩება, “ვეფხისტყაოსანი” კი – კარგი ხარისხის მაგრამ, მაინც სადევ-გმირო რომანად. სად დანტე და ბოკაჩო თავიანთი ცოდვილი რომის პაპებითაც კი, და სად რუსთაველი, პერსონაჟები ჯერ კიდევ არაადამიანურები ჰყავსო.

ამ ფოტოზე ვარ მე, ანდოგინი ანგელოზი და პლაგიატი მათე, იქვე კარავაჯოს ხელმოწერა იგულისხმება, აკაკი წერეთელივით რომ მწერალს მისიონერული პოზიცია მიაწერა. სხვა სახარებებიდან მათეს წიგნი ყველაზე გამოკვეთილად აღწერს ქრისტეს ადამიანურობას. კარავაჯოს ჩანაფიქრით კი ჩვენთვის ღმერთი ქრისტე, ციური სამყაროსთვის მაინც ადამიანია. ეს მათეს ქრისტეს “ჩორტის” ბრალია ისტორიულ სომხეთთან ურთიერთობა რომ გაგვიფუჭდა.

საახალწლო უქმეებზე სამ დღიანი კასპიის კრუიზი მოვიწყე. სხვა ქვეყანაში ვიყავი, მაგრამ შემეძლო მთელი დღე მეარა ოთხკუთხედ ოთახში ჩემი შავი კიმონოთი და მესმინა პელევინის პოსტაპოკალიპტური საბჭოთა კავშირისთვის. არ მესმის როგორ უნდა იკითხო პელევინი. პელევინს უნდა მოუსმინო აუდიო წიგნებით. თუნდაც იმიტომ, რომ პელევინის შემოქმედება ჯერ მპ3 ხარისხით გამოდის და მერე იწერება. მაგრამ რუმმეითმა ჩემზე იძალადა, ოთახში მასე თბილისშიც გამოიკეტებიო, რა დროს ძილია, ჯერ ათი საათიაო, ახალი წელიაო.

ვერ წარმოიდგენთ როგორ მეზარებოდა უცხო ქვეყანაში დალევა. მაგრამ რუმმეითის დაჟინებული თხოვნის, საბნის გადაწევის, წყლით გამოფხიზლების მერე, სადაც მეოთხე ტეკილას რომ ვსვამდით ბზრიალა ცათამბრჯენზე, ვკითხე, რას გაურბიხარ, რომ ერთობი მეთქი. ეს შენ რას გაურბიხარ, “ალი და ნინოს” წიგნის მაღაზიაში ჯერ მარტო ერთ წიგნში 59 მანათი რომ მიეციო. ეტყობა ვერ ვერთობი, უნარი დამეკარგა მეთქი.

ბაქოს ბოლო დღეს კარავაჯოს გამოფენას ვესტუმრე და ბოლო კვირების მერე პირველად გავიღიმე. სევდიანია, როცა ხვდები, ალკოჰოლი რომ აღარ გართობს, არც გლამურული სპა სალონები “კაიუტაში”, არც ოთახთან დატოვებული თაიგულის ავტორის ვინაობა გაინტერესებს, არც ნაპოვნი 1000 რეალის დაგუგვლა გაცინებს და აღმოჩენა რომ ამით 1 დოლარიც არ მოგივა. აი, თურმე რატომ იციან აზიელებმა მათემატიკა, მაღალ რიცხვებთან აქვთ შეხება. მაგრამ აი, მათეს სახე ძალიან მამხიარულებს და რა ვქნა. ასაკი ალბათ. გადაყვარებაზე ვსაუბრობდი და ალბათ საკუთარი სურვილები უნდა გადავიყვარო, საზოგადოებას რომ სახარებასავით მინდა მოვახვიო.

მეტრო და პირადი სივრცე

ვინც ამბობს, რომ ქართველებს ინდივიდუალობის შეგრძნება არ გვაქვს, ის ქართულ მეტროში არ ჩასულა. არ დაკვირვებია მათი პრობლემებისა და კმაყოფილების ამსახველი სიარულისთვის, სადაც ზედმეტად მკვეთრადაცაა გამოხატული თითოეულის ხასიათი. ყოველ ჯერზე როცა მეტროში ჩავდივარ მახსენდება ბრბოს წრფივი რიგის ამსახველი კადრი პოსტ ცუნამური იაპონიიდან. ამ ფოტოდან გავიაზრე რატომ აყვა იაპონია გერმანულ ფაშიზმს და იტალიური ტემპერამენტი რატომ გამორიცხავს ფაშისტური ჯარის სწორხაზოვან მარშირებას. ხოლო მეტროში მოხვედრისას ვხვდები, რატომ ვერ ხდება პოპულარული ტვიტერი საქართველოში.

ტვიტერი სამეცნიერო წრეებში კოლექტიური ცნობიერების საბაზისო სოციალურ ქსელად ითვლება. საქართველოში კი ინდივიდუალური ცნობიერება მეტადაა განვითარებული ვიდრე კოლექტიური თვითშეგრძნება. ტვიტერის და სხვა ანალოგიური sms მიკრობლოგინგის დანიშნულება მომენტალური აზრის გაზიარება და მიღებაა, რასაც ტელეპატიის მოთელვით სამუშაოებს უწოდებენ ფუტურისტულ პროქტებში. ასე რომ, თუ ფუტურისტულ დროში ტელეპატია გახდება სამყაროს უნივერსალური ენა, კავკასიელი ხალხი იქამდე გვიან მივა.

ჩემი აზრით, მიზეზი პირად სივრცეში უნდა ვეძიოთ. ქართული მიწა მოსახლეობის კვალობაზე ვრცელია. ბოლო წლებში რაიონებიდან ურბანულმა მიგრაციამ მასობრივი ხასიათი განიცადა. ამ დროს ქართველი უდაბნოს მასშტაბებში გაზრდილ ლომს გავს რომელიც ქალაქის ზოოპარკში გამოამწყვდიეს. რაც მეტროში ინდივიდუალურად მოსიარულე მოქალაქეზეც აისახება. სხეულის გარშემო გარკვეულ სივრცეს თავისად აღიქვამს. გამოკითხვის თანახმად, პატიმრები, რომლებიც პირადი საკუთრების და სივრცის დათრგუნვას ხანგრძლივად განიცდიდნენ, პირადი სივრცის გაძლიერებულ გრძნობას განიცდიან.

ტვიტერზე ხშირად მხვდება წუწუნი რომ ქართველი დამოუკიდებელი ტრანსპორტით მგზავრობას არჩევს საზოგადოებრივ ტრანსპორტს, რის გამოც ქალაქის ცენტრში საცობები წარმოიშვა. საქმე პრიორიტეტშია. პირადად მეც ბინის კვადრატულობასთან პროპორციულად დიდ ოჯახში ვცხოვრობ. ასე რომ სახალხო ტრანსპორტით მგზავრობას დამოუკიდებელი ტრანსპორტით მგზავრობა მირჩევნია. საცობში მანქანის გაჭედვა, ვიდრე მეტროში ადამიანურ საცობში გამეჭედოს პირადი სივრცე.

პატარა ნიკოლა ინსტინქტების წინააღმდეგ

სანამ მუცელი დაეტყობოდა, სასაცილო ორსულობა იცოდა ჩემმა რძალმა, ბავშვი რომ მუცლიდან ურტყამდა, ეღიტინებოდა და იცინოდა. გამვლელები უყურებენ, როგორ იდგა ამხელა ქალი თავისთვის, ქუჩაში მარტო და კისკისებდა. ბავშვიც სულ სიცილში დაიბადა. აი, შვილს რატომ უნდა დავხვდე ჭინთვასა და ჭმუნვაშიო და საკეისროთი იმშობიარა ღიღინსა და კისკისში. სილაღე იყო პირველი რაც ნიკოლამ სამყაროში შემოსვლისას მოისმინა. იმის მერე ხშირად იღვიძებს ბედნიერი.

ერთ დილასაც ნიკოლას ვეკითხები, როგორ გეძინა მეთქი, რაზეც არ დაიბნა, გვერდულად გადაიწია, ხელები მწყობრად დაიწყო ლოყაზე და მიპასუხა: “აი, ასე”. ტრადიციულ “კარგად” ან “ცუდად” პასუხებს შეჩვეული გოგო ვარ, ამიტომ მისმა ბავშვურმა საქციელმა გამიტაცა. ისეთი პატარაა, ჯერ იარლიყებისგან შეურყვნელია. მინდება ზედსართავი სახელების სტერეოტიპები მოვარიდო მისი გულწრფელობა რომ არ დავსვარო. ისეთი პატარაა, პირველად საზამთრო რომ დაინახა, ხმამაღლა გაიკვირვა: “ალუჩა! დიდი ალუჩა!” ისეთი პატარაა, ჯერ ტყუილის თქმა არ იცის.

ნიკოლამ პირველად ჩემთან მოიტყუა. როცა დაზიანებულ ხელზე ვაკოცეთ, დაუზიანებელი მკლავიც მოგვიშვირა, აქაც მტკივაო. დავაკვირდი და პირველად სხვა ბავშვებიც სიყვარულის მისაღებად იტყუებიან. ტყუილი ანუ რეალობაში ფანტაზიის ნებაყოფლობითი მოხმობა ცნობიერების სამყაროში შებიჯების საბაზისო სიმპტომია. როდესაც ბავშვს შეუძლია სიზმარი მოყვეს, როგორც წარმოსახვა, აქედან მისი ცნობიერების დასაწყისია. ირონიულია, რომ ხასიათის გამოვლინების პირველი ტრიუკი ზრდასრულებისთვის ცოდვიანი თვისებაა. ირონიულია, რომ ჩვენი პირველი ტყუილები სიყვარულის მისაღებად ითქვა. ირონიულია, რომ ხასიათს ეს სიყვარულის ინსტინქტები გვიქმნის. მენიშნა.

მენიშნა ისიც, თუ რატომ ვჭამთ ადამიანები წარუმატებლობისა და სტრესის დროს. მაგალითად, ნიკოლას სადილობისას ხშირად უმეორებენ, რომ უნდა ჭამოს თუ უნდა ძლიერი გაიზარდოს, ექიმი არ დასჭირდეს, მეზობელს გოლი გაუტანოს, მამამისს ხელი გადაუწიოს. და როდესაც დიდი ბიჭი იქნება, ვაკანსიაზე რეზიუმეს გააგზავნის, ბავშვობაში ჩაბეჭდილი აპლიკაცია ამოუტივტივდება როგორც გაძლიერების უნივერსალურ ხრიკი.

კიდევ რა შემიძლია ნიკოლაზე თვალთვალიდან გიამბოთ… (ხმამაღალი) მუსიკის ეშინოდა. მგონი ეს აჭარანეთის დამსახურებაა, დეჰუმანურად ხმამაღალია მათი რეკლამები პრელუდიაში. მთელი წელია გასართობ ცენტრებში ვერ წავიყვანეთ ბავშვი, ჩარჩენილი აქვს უეცრად ამოვარდნილი ხმაღალი ხმა. როდესაც ბავშვი მარტო სახლში ჩამაბარეს, მოდი მეთქი, ნიკოლა, ვიცეკვოთ. ჯერ უმუსიკოდ დავიწყეთ ცეკვა. მერე მინიმალური საუნდი ჩავრთე მისი თამაშიდან. და როდესაც ხმის აწევის ღილაკს ვაჭერდი დინამიკზე, თან რამე აკრძალულს ვაკეთებდით. მაგალითად, ცეკვის დროს თან ჭერისკენ ვისროდით ჩვენს წინდებს ან ვხოხავდით იატაკზე. იმ დღიდან ნიკოლას ხმამაღალი მუსიკა შეუყვარდა. მე კიდევ ახალ გამოწვევაზე ვფიქრობ: ნეტა, შიშის დასართგუნად აკრძალულის მიღების ხიბლი ზრდასრულებშიც უმწიკვლოდ მოქმედებს?

ნიკოლა ახალი თაობაა, თაობა, რომელიც თანდათანობით იშორებს ინსტინქტებს და მეტად დასწავლული ხდება. ბავშვებთან კონტაქტი კი მასწავლის ჩემი ადამიანური თვისებების დინამიკას ისტორიულ პლანში. ხოლო ის, ვინც ამბობს, რომ ბავშვები არ უყვარს, მგონია, რომ საკუთარი წარსულის ეშინია. რძალი კი გამომიტყდა, რომ შინაგანი ღუტუნები მოენატრა.

წიხლებით ნაშენი ტყვიის კოშკი

გლობალური დათბობის პოსტულატი პროვინციიდან ქალაქში დაბრუნებისას იგრძნობა, როცა სიმძიმისგან დახრილი ტყვიაშემცვლელი გამონაბოლქვი ფეხებს გითბობს, ხოლო ბავშვებს პირდაპირ ცხვირ-პირში ეჩრება. ასეთ დროს მინდება მაღალქუსლიანი ფეხსაცმლის ტარება და მეცინება ძველმოდურ სტერეოტიპზე, რომ მთაში შემოდგომის გახუნება ადრე იწყება. თუ საეჭვოა, ერთ დღეში მოიარეთ მწვანე თიანეთისა და ყვითელი თბილისის ეროვნული პარკები. ტრამვები მესამედ ქვეყნებზე უფრო აისახება. აი, თურმე პოსტ კიბერ გოთები მაღალი პადიომებით რატომ დადიან. მე მგონი ეს ჩვენი ფეხების სასჯელია, იმისთვის, რომ მხოლოდ საჭიროებისამებრ გამოვიყენოთ. ფეხებზე გამახსენდა..

90-იანების ანარქისტულობაზე ხომ მრავალი ისტორია მომისმენია, მაგრამ პირადი განცდა გამომეპარა, ალბათ კარგ ოჯახში  გაზრდის გამო, ფაიფურის თოჯინასავით რომ მიფრთხილდებოდნენ სერვანდში. ამ თემაზე მოსმენილი ამბებიდან საქოვერე ეპიზოდი შეიძლება თბილისის ცენტრში მოსეირნე ტანკია, რომელიც უბნის სასურსათესთან ბულკის საყიდლად შეაჩერებს, მაგრამ ჩემთვის მამაჩემის ისტორიაა, რომელსაც ნახალოვკის დასაწყისში კარტოფილის ტომრის გამო მანქანა სახლიდან ააცალეს. ისტორია იმით დაგვირგვინდა, რომ მაშინ პოლიციელი მამაჩემი გამტაცებელს დაუმეგობრდა და სათანამდებო ვაუჩერით შესულ პურებს მის ოჯახსაც უნაწილებდა. ჩემთვის 90-იანების სიმბოლო ფრაზაა, რომლითაც თავი პოლიციელებმა გაიმართლეს მამაჩემის სიტყვებზე, რომ ქურდისთვის ხელი არ დაეკარათ. მაგრამ საკანში შესულს ქურდი ჩაბეგვილი დახვდა. “ხვიჩა, ხელი არ დაგვიკარებია, სულ წიხლებით ვურტყვით”, – გულწრფელად გაიკვირვეს.